Tổng thống Mỹ tuyên chiến thương mại với thế giới, tấn công mạnh vào châu Á và EU

 

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 02/04/2025 đã phát động một cuộc tấn công thương mại quy mô lớn với thế giới khi công bố các mức thuế quan rất nặng, đặc biệt nhắm vào Liên Hiệp Châu Âu và châu Á, trong đó Việt Nam là một trong những nước bị nặng nhất. Quyết định này có nguy cơ bóp nghẹt nền kinh tế toàn cầu cũng như kinh tế Mỹ.

Như đã được thông báo từ nhiều tuần nay, sau bài phát biểu dài tại Vườn Hồng của Nhà Trắng, Donald Trump đã ký một sắc lệnh thiết lập "thuế quan đối ứng " đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ, với mức tương đương với thuế suất mà các đối tác thương mại của Washington áp dụng. Tổng thống Trump ca ngợi đây là một "tuyên bố độc lập về kinh tế" của nước Mỹ.

Trước khi trưng ra danh sách các đối tác thương mại bị ảnh hưởng, Donald Trump tuyên bố: "Đất nước chúng ta đã bị cướp bóc, tàn phá, hủy hoại và tàn tạ bởi các quốc gia gần xa, cả đồng minh lẫn kẻ thù",

Giới quan sát cho đây là biện pháp bảo hộ mậu dịch của Nhà Trắng, chưa từng có kể từ những năm 1930, bao gồm mức thuế nhập khẩu tối thiểu bổ sung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ và các mức thuế cao hơn đối với các quốc gia bị coi là "thù địch thương mại".

Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế nhập khẩu mới 34%, cộng thêm vào mức thuế bổ sung 20% đã được chính quyền Trump áp đặt trước đó. Hàng hóa từ Liên Hiệp Châu Âu sẽ chịu mức thuế 20%, Nhật Bản 24%, Ấn Độ 26% và Việt Nam lên đến 46%. Anh, quốc gia đang đàm phán một hiệp định thương mại song phương với Mỹ, chỉ bị mức thuế tối thiểu 10% áp dụng cho tất cả các nước.

Những mức thuế này cũng nhằm đáp trả các "rào cản phi thuế quan" đối với hàng hóa Mỹ, chẳng hạn như các tiêu chuẩn vệ sinh hoặc môi trường, theo nguyên tắc "có qua có lại một cách lịch sự", theo cách nói của Donald Trump.

Nhà Trắng cho biết một số mặt hàng không bị ảnh hưởng, bao gồm vàng thỏi, dược phẩm, chất bán dẫn, đồng, gỗ xây dựng, sản phẩm năng lượng và khoáng sản không có sẵn trên đất Mỹ.

Nga và Bắc Triều Tiên không nằm trong danh sách bị áp thuế, vì theo một quan chức Mỹ, họ không còn là đối tác thương mại quan trọng.

Bộ trưởng Tài Chính Mỹ: "Hãy bình tĩnh"
Bộ trưởng Tài Chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo các nước không nên trả đũa: "Hãy bình tĩnh, chấp nhận thực tế và chờ xem tình hình diễn biến thế nào. Nếu các bạn đáp trả, sẽ có leo thang căng thẳng".

Mêhicô và Canada, hai nước có hiệp định thương mại tự do với Mỹ, không nằm trong danh sách mới. Tuy nhiên, họ vẫn chịu tác động từ mức thuế bổ sung 25% đối với ô tô sản xuất ở nước ngoài, sẽ có hiệu lực từ hôm nay 03/04.

Mức thuế chung 10% sẽ có hiệu lực từ ngày 5/4 và các mức thuế cao hơn sẽ được áp dụng từ ngày 9/4.

Donald Trump luôn coi thuế quan là một "cây đũa thần", có khả năng giúp tái công nghiệp hóa nước Mỹ, thu hút đầu tư và đẩy mạnh sản xuất ở trong nước, lấy lại cân bằng trong cán cân thương mại và giảm thâm hụt ngân sách.

Tuy nhiên, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, Chuck Schumer, cho rằng chính sách bảo hộ này sẽ khiến một hộ gia đình trung bình của Mỹ tốn thêm hơn 6.000 đô la mỗi năm do giá hàng nhập khẩu tăng cao.

Các tập đoàn công nghệ hàng đầu và các thương hiệu lớn của Mỹ, vốn phụ thuộc vào chuỗi cung ứng tại châu Á, cũng có thể chịu tác động lớn từ các đòn thuế quan

Hoa Kỳ: Những người ủng hộ Trump tán đồng chính sách thuế quan của tổng thống.

Tại Hoa Kỳ, những người ủng hộ Donald Trump tán đồng chính sách thuế quan của tổng thống, tuy họ biết là vật giá sẽ leo thang. Từ Kentucky, thông tín viên Edward Maille gửi về bài phóng sự :

« Jessica vừa từ nơi làm việc trở về nhà. Đứng trước cửa nhà, bà cho biết vật giá không ngừng tăng, nhưng bà không nghi ngờ gì về hiệu quả của các biện pháp mà ông quốc tế ban hành. Jessica nói : « Tôi nghĩ rằng, về ngắn hạn, thuế quan có thể sẽ có tác động tới chi phí sinh hoạt, nhưng tôi tin tổng thống Donald Trump là một doanh nhân, nên ông ấy biết mình đang làm gì ».

Cách nhà bà Jessica vài km, tại mộ bãi đậu xe của một siêu thị, Joe, một người đàn ông khoảng 60 tuổi, đang xếp lên xe những hàng hóa mà ông vừa mua. Là người ủng hộ Donald Trump, ông Joe cũng đã lường trước là giá cả sẽ tăng, nhưng ông cho rằng phải chấp nhận như thế nếu muốn mọi chuyện tốt đẹp. Joe nói : « Việc làm sẽ trở lại nước Mỹ, đó là việc làm tại các nhà máy mà trước đây đã bị chuyển ra nước ngoài, sang Canada hoặc Mêhicô, nơi mà người ta sản xuất ô tô và chuyển sang Mỹ để bán cho chúng tôi. Chúng tôi cần sản xuất ngay tại Mỹ. Họ sản xuất xe cho họ và chúng tôi sản xuất cho chúng tôi ».

Thế nhưng một số người cũng lo sợ về các hậu quả. Albert, một trong số những người hiếm hoi ở đây đã không bỏ phiếu cho Donald Trump, giận dữ nói : « Thật là quá đáng. Ông ta sẽ phá hỏng tất cả. Ông ta sẽ chia rẽ mọi quốc gia trên thế giới. Chưa ai làm một chuyện ngu ngốc như thế. »

Albert chắn chắn Donald Trump sẽ không thể thành công trong việc đưa việc làm trở lại nước Mỹ. Ông cho rằng các việc làm đó đã vĩnh viễn  mất đi».

Thế giới phản ứng có chừng mực
Ban hành biện pháp đối phó, phản đối, lên án, đe dọa trả đũa, kêu gọi đối thoại ... là những phản ứng của các nước bị tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế nặng nề. Các phản ứng có mức độ khác nhau, nhưng phần lớn vẫn thận trọng thay vì ngay lập tức đáp trả mạnh mẽ, gây leo thang căng thẳng thương mại.

Brazil là một trong số ít quốc gia có phản ứng đáp trả. Không lâu sau khi Mỹ áp thuế 10% đối với Brazil,  Quốc Hội nước này đã thông qua một đạo luật gọi là "luật đối ứng" trao cho chính phủ quyền phản ứng trước các rào cản thương mại đối với hàng xuất khẩu.

Liên Hiệp Châu Âu EU, bị áp mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, đã kêu gọi một phản ứng "có cân nhắc" và nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại thay vì đối đầu. Một số quan chức EU đề xuất áp dụng các biện pháp trả đũa mang tính chiến lược, nhưng vẫn để ngỏ khả năng đàm phán nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến kinh tế khu vực.

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen lấy làm tiếc về quyết định của chính quyền Mỹ, nhưng khẳng định các nước Châu Âu "sẵn sàng phản ứng" và đã bắt đầu làm việc về "một gói biện pháp đối phó mới" trong trường hợp các cuộc đàm phán với chính quyền Mỹ thất bại.

Trung Quốc, quốc gia chịu mức thuế nhập khẩu 34%, đã phản đối mạnh mẽ và tuyên bố sẽ có biện pháp đáp trả. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng nhấn mạnh mong muốn giải quyết căng thẳng thông qua các cuộc thảo luận thương mại, thay vì ngay lập tức có hành động trả đũa mạnh mẽ. Bắc Kinh kêu gọi Hoa Kỳ "ngay lập tức hủy bỏ các mức thuế đơn phương và giải quyết thỏa đáng các tranh chấp với các đối tác thương mại thông qua đối thoại công bằng", trong khi Bộ Thương Mại nước này nhấn mạnh các loại thuế này "gây nguy hiểm cho sự phát triển kinh tế toàn cầu".

Nhật Bản và Ấn Độ, bị đánh thuế 24% và 26%, đã bày tỏ lo ngại, nhưng vẫn giữ thái độ kiềm chế, trong khi các quan chức thương mại của hai nước này đang cân nhắc những bước kế tiếp.

Tại Thái Lan, thủ tướng Paetongtarn Shinawatra hôm nay cho biết họ có "kế hoạch vững vàng" để ứng phó với mức thuế 36% của Mỹ và hy vọng sẽ đàm phán để giảm mức thuế này,

Việt Nam là một trong những nước bị áp mức thuế cao nhất. Theo Công thông tin Điện tử của chính phủ, hôm nay thủ tướng Phạm Minh Chính đã triệu tập cuộc họp đột xuất giữa lãnh đạo của chính phủ và các bộ ngành. Ông yêu cầu « lập ngay tổ phản ứng nhanh để có đối sách chủ động khi Mỹ áp thuế đối ứng lên tới 46% với Việt Nam ».

Thủ tướng Canada Mark Carney, cho rằng mức thuế quan mới sẽ "thay đổi căn bản" thương mại quốc tế, đã hứa sẽ "chống lại những mức thuế quan này bằng các quyết định ứng phó ".

Nhìn chung hầu hết lãnh đạo các nước trên thế giới đều lên tiếng phản đối, tỏ "lấy làm tiếc" hay đánh giá là "bất công" , "sai lầm lớn" quyết định của chính quyền Trump áp thuế lên gần như toàn bộ đối tác thương mại của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chưa có dấu hiệu về một cuộc chiến thương mại toàn diện ngay lập tức. Các chính phủ đang cố gắng cân bằng giữa việc bảo vệ lợi ích kinh tế và tránh leo thang căng thẳng với Washington.

Nỗi bất an của Anh Quốc
Dù chỉ bị áp thuế quan 10%, Anh Quốc vẫn cảm thấy bất an trước cuộc chiến thương mại toàn cầu do chính quyền Donald Trump phát động.

 Thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn :

"Sáng hôm nay, 03/04, chỉ số các mã chứng khoán ở sàn giao dịch Luân Đôn đồng loạt đỏ, với cả thị trường FTSE 100 Index sụt 122,4 điểm báo hiệu sự lo ngại lớn của giới đầu tư về kinh tế Anh và mậu dịch toàn cầu, sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump hào hứng công bố các mức thuế quan cao từ 10% tới 49% vào hàng hóa từ mọi nước nhập vào Mỹ.

Cảm xúc ở Anh là pha trộn giữa niềm vui và lo âu. Anh chỉ bị thuế quan của Mỹ ở mức 10%, ngang Singapore và Brazil, nhưng thuế cho ô-tô từ Anh sang Mỹ vẫn bị mức 25%, đe dọa việc làm của 25 nghìn công nhân trong ngành xe hơi Anh.

Bộ trưởng Thương Mại Jonathan Reynolds chia sẻ quan ngại sâu sắc về việc làm và doanh thu của ngành sản xuất xe hơi. Ông cũng nói Anh Quốc "thất vọng" vì không được chính quyền Trump bỏ ra ngoài danh sách áp thuế quan.

Thủ tướng Anh Keir Starmer cũng chuyển giọng đôi chút, một mặt nói Anh vẫn đặt ưu tiên cho việc ký được hiệp định mậu dịch với Hoa Kỳ, một mặt, "không loại trừ biện pháp nào " để bảo vệ doanh nghiệp Anh.

Nhưng giới quan sát nói Anh cần nhận ra nền kinh tế của họ đang bị "hở sườn" (exposed) rất nhiều, vì trao đổi mậu dịch với Liên Hiệp Châu Âu (EU) và các nền kinh tế châu Á mới chiếm tỷ trọng lớn, so với thương mại Anh-Mỹ chỉ chiếm 15,3% xuất khẩu của Anh.

Bức tranh lớn ở châu Âu và hàng chục nền kinh tế châu Á đang xấu đi nhanh chóng, với hàng rào thuế quan dựng lên nay mai để đáp trả Hoa Kỳ.

Theo tin mới nhất, Donald Trump chưa muốn sang thăm Anh vào tháng Sáu theo lời mời của Vua Charles III, nên viễn cảnh ký được gì với Mỹ vẫn còn xa, trong khi các tác động liên đới từ chiến tranh thương mại toàn cầu đã chính thức bắt đầu từ tuần này, và sẽ nhanh chóng đẩy Anh vào thế yếu đi, khiến Luân Đôn sẽ phải nhượng bộ chính quyền Trump hơn nữa."

Quan Hệ Giữa Nước Mỹ và Greenland

Bùi Quý Chiến

Greenland là một hòn đảo lớn nhất thế giới nằm ở phía đông quần đảo bắc cực của Canada. Tuy diện tích rộng tới 2,166,086 km2, nhưng 3/4 đảo bị phủ băng quanh năm như Bắc cực.

Về địa lý thiên nhiên, đảo thuộc Bắc Mỹ nhưng về địa lý nhân văn, đảo chịu ảnh hưởng châu Âu, đặc biệt là Na uy, Đan mạch và đảo quốc Iceland [ở đông nam Greenland].

Dân số theo kết quả kiểm tra năm 2020 chỉ có 56,081 người. Cư dân đa số là sắc tộc Inuit. Tổ tiên của họ từ Alaska di cư sang Canada rồi từ Canada định cư khắp Greenland vào Thế Kỷ (TK) 13.

Ngày nay dân cư tập trung ở bờ biển tây nam hoặc sống rải rác ở các nơi khác. Thủ phủ, cũng là thành phố lớn nhất, là Nuuk ở tây nam của đảo.Thủ phủ Nuuk đã đăng cai Thế vận hội mùa đông năm 2016.

Greenland gồm 5 quận và 2 khu riêng biệt là Công viên quốc gia ở đông bắc và Căn cứ Không quân Thule. Căn cứ này do Không lực Mỹ điều hành nhưng dưới quyền kiểm soát của chính quyền Đan mạch.

 Tại sao gọi là Greenland ?

Theo truyện dài [saga] của đảo quốc Iceland, một cư dân Iceland gốc Na uy tên là Erik the Red bị lưu đày vì tội giết người. Cùng đại gia đình và thuộc hạ, Erik căng buồm thám hiểm hòn đảo được biết là bị đóng băng ở phía tây bắc. Sau 3 năm thám hiểm [983-986] Erik tìm thấy một địa điểm có thể định cư và đặt tên đảo là Greenland với hy vọng tên gọi thích hợp này sẽ hấp dẫn những người khác tới định cư.

 Thật ra quảng cáo này không sai. Vào TK10 thời tiết ở Greenland ấm hơn ngày nay. Nhiều đảo ngoài bờ biển phía tây rợp bóng chim bay, biển thuận lợi cho nghề đánh cá và ngay cả bờ biển Greenland có nhiều thủy lộ an toàn cho tàu thuyền neo đậu. Dọc theo các thủy lộ là những cánh đồng cỏ với những cây liễu, birch, juniper và dâu dại xanh tươi.

 Người Iceland và Na uy tới Greenland lập thuộc địa. Trong 3 thế kỷ, các thuộc địa này rất thịnh vượng.

Tuy nhiên tới giữa TK14 thời tiết bắc Đại tây dương trở nên lạnh khắc nghiệt; các thuộc địa bắt đầu giải thể, cho tới cuối TK15 thì hoàn toàn tan rã.

 Các thung lũng xanh bị băng phủ kín, chỉ còn bộ tộc Inuit tiếp tục sống trong điều kiện khắc nghiệt của khí hậu.

Các chính thể nối tiếp trên đảo Greenland

Năm 1261, khi các thuộc địa của Iceland và Na uy còn đang thịnh vượng, người Na uy ở Greenland phục tùng vương triều Na uy.

 Vương quốc Na uy và Đan mạch liên hiệp với nhau năm 1380 do quan hệ hoàng tộc. Từ liên hiệp này, Đan mạch được thừa hưởng chủ quyền trên Greenland.

 Khi các thuộc địa ở Greenland tan rã, các vương quyền Đan mạch không bao giờ quên hoặc từ bỏ chủ quyền trên đảo này.

 Năm 1721 Đan mạch xác nhận chủ quyền trên Greenland sau khi tái tiếp xúc với đảo.

 Liên hiệp Na uy và Đan mạch giải thể năm 1814, hiệp ước Kiel chính thức quy định các thuộc địa cũ của Na uy trên Greenland thuộc chủ quyền Đan mạch.

 Vào đầu Thế chiến 2, Đức quốc xã chiếm đóng Đan mạch khiến Greenland và Đan mạch phân cách nhau kể từ ngày 9/4/1940.

 Ngày 8/4/1941 Mỹ chiếm đóng Greenland để ngăn chặn Đức xâm lăng đảo. Trong thời gian Mỹ chiếm đóng [1941-1945], Greenland mua hàng hóa của Mỹ và Canada bằng cách bán cryolite từ mỏ ở Ivittuut.

 Trước 1940, Greenland là một xã hội rất cô lập vì chính quyền Đan mạch áp dụng độc quyền thương mại với đảo. Tới Thế chiến 2, nhờ quan hệ với Đan mạch bị cắt đứt, đảo phát triển tự trị và giao thương với thế giới.

Cuộc cải tổ được thực hiện kiên nhẫn, tránh cực đoan.

Theo hiến pháp của Đan mạch năm 1953, Greenland không còn là thuộc địa mà trở thành một quận của Đan mạch. Dân cư trên đảo được cấp quốc tịch Đan mạch.

 Năm 1979 đảo được trao quyền tự trị thu hẹp [home-rule], có quyền lập pháp nhằm kiểm soát vài chính sách nội bộ; riêng ngoại giao, quốc phòng và quản trị tài nguyên thiên nhiên vẫn thuộc quyền Đan mạch.

Ngày 21/6/2009 đảo được trao quyền tự trị nới rộng [self-rule], được tự trị về tư pháp và quản trị tài nguyên. Đan mạch vẫn duy trì quyền ngoại giao và quốc phòng.

 Quan hệ giữa nước Mỹ và Greenland 

Ngày 8/4/1941 Mỹ chiếm đóng Greenland để ngăn chặn quân Đức. 

 Mỹ lập 2 căn cứ Không quân đặt tên là Blue West-1 ở Narsarsuaq và Blue West-8 ở Sondre Stromfjord. Cho đến nay Greenland dùng 2 căn cứ này làm sân bay quốc tế.

 Trong thế chiến 2, chính quyền trên đảo thay đổi. Thống đốc Eske Brun lên nắm quyền thay Thống đốc Aksel Svane. Cựu thống đốc được cử sang Mỹ chỉ huy cuộc tiếp vận cho đảo.

 Năm 1942 quân thám báo Đan mạch tuần tra bờ biển phía đông bắc đảo bằng xe trượt tuyết do chó kéo, phát hiện nhiều đài khí tượng của Đức quốc xã. Quân đội Mỹ được thông báo, các đài này liền bị Mỹ phá hủy.

 Tiếp theo Thế chiến 2, nước Mỹ khai triển lợi ích địa chính trị ở Greenland.

 Năm 1946 Mỹ ngỏ ý mua Greenland từ Đan mạch với giá $100,000. Đan mạch từ chối.

 Thật ra dự án mua  Greenland đã phôi thai từ năm 1867. Khi đó ngoại trưởng Mỹ là William H. Seward cùng cựu nghị sĩ Robert J. Walker nghiên cứu khả năng mua Greenland và Iceland.

 Dự án được đưa ra Quốc hội nhưng bị Quốc hội chống đối.

 Năm 1950 Đan mạch thỏa thuận cho Mỹ lập căn cứ Không quân Thule trên đảo Greenland. Căn cứ được mở rộng trong các năm 1951-1953. Dân cư 3 làng ở gần căn cứ phải rời xa 100km.

 Mỹ bí mật xây cất hệ thống ngầm cho hỏa tiễn nguyên tử ở mũi băng [ice cap], đặt tên là Dự án Iceworm.

 Theo tài liệu được giải mật năm 1996, dự án được điều khiển từ Camp Century từ 1960-1966, sau đó bị hủy bỏ vì vô hiệu. Hỏa tiễn không bao giờ được khai triển. Chính quyền Đan mạch cũng không biết chương trình này. Cho tới năm 1997 Đan mạch mới khám phá ra, khi Mỹ giải mật hồ sơ vụ máy bay B52 chuyên chở vũ khí nguyên tử bị rớt ở Thule năm 1968.

 Theo WikiLeaks, sang TK21 Mỹ vẫn quan tâm tới cuộc đầu tư vào các cơ sở tài nguyên của Greenland. Hydrocarbon được dẫn tới bờ biển của đảo để cung cấp cho Mỹ. Greenland đóng góp 70%  năng lượng tái tạo [renewable energy] trên thế giới.

 Tháng 8/2019 Tổng thống Trump đề nghị mua Greenland khiến Thủ tướng Kim Kielsen trả lời liền: "Đan mạch không rao bán Greenland và Greenland không thể bị bán. Tuy nhiên Greenland mở rộng thương mại và hợp tác với mọi quốc gia kể cả Mỹ".

 Mở đầu nhiệm kỳ 2, Tổng thống Trump lập lại ý định mua Greenland và Đan mạch cũng phản ứng như năm 2019.

Tình Yêu Ở Tuổi Rất Già !

 Thúy Messegee

 Tờ báo trong làng già nơi tôi cư ngụ có đủ mục rao vặt tìm người đồng sở thích để vui chơi. Đọc sách, đánh cờ, đi bộ, nấu ăn chay, xem phim ngoại quốc, đạp xe đạp đôi v.v. Tuy nhiên không thấy có mục "Tìm Bạn Bốn Phương". Không biết có phải đó là chủ trương của làng già này hay không. Có thể họ không dám cho phép mục này, sợ có nhiều điều "phức tộp" chăng. Tưởng tượng có ông cụ hay bà cụ nào đăng báo đại khái: "Nam (hay nữ) độc thân 79 tuổi, không vướng bận con cái, cuộc đời trải qua nhiều buồn hơn vui nên đến nay vẫn ôm ấp trái tim cô quạnh, xấu đẹp tùy người đối diện, muốn tìm bạn trai/gái như thế này thế này..." hẳn là vui nhỉ. Ở tuổi gần thượng thọ mà tìm bạn tri âm thì thay vì yêu cầu gửi ảnh 4×6, chắc có lẽ xin giấy chứng nhận sức khỏe của bác sĩ gia đình lại tốt hơn chăng?

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc trong bài phiếm «Tôi nhìn ra tôi» có ta thán về cái già xồng xộc đã đến với mình, và ông tẩn mẩn phân tích diễn biến từ «già» tiến dần đến «già khú» (chắc là hư thúi như dưa khú?), rồi ngất ngưởng leo lên bậc «già khú đế» (hàng vương tước của già khú?) Tuy nhiên người ta có câu «tình yêu không có tuổi». Thế nên dù là già, già khú, hay già khú đế, các cụ vẫn bị thần tình yêu Cupid bắn tên ngay chóc trúng tim, từ chết ngắc đến bị thương nằm la liệt trên chiến trường.

Đến tuổi gần đất xa trời thì hình như các cụ ông lịch sự rút lui đi theo ông bà trước, không ở lại chật đất. Tỷ lệ trong làng già của tôi là 8 bà 2 ông. Được cái các cụ bà tính tình thân thiện cởi mở nên hay đánh bạn với nhau, đi uống trà, xem hát trong khuôn viên, ngày trời ấm áp kéo ghế ra ngoài sân ngồi vòng quanh 8 chuyện trên trời dưới đất. Các ông tính khắc kỷ hay nhút nhát nên không thoải mái giao thiệp bên ngoài, nếu còn sống một mình thì thường đóng cửa im ỉm ngồi nhà xem TV. Nhiều hôm đi xem hát hay dự các sinh hoạt picnic, văn nghệ, hội thảo trong làng già, tôi có thể «trông mặt mà bắt hình dong» ra ngay cặp nào mới kết hợp. Họ tỏ vẻ quyến luyến nhau ra mặt trước công chúng, ngồi rúc vào nhau trong rạp hát, chăm sóc nhau trong nhà hàng như đôi uyên ương.

Những cặp vợ chồng lâu ngày, nhất là vợ chồng già, thì... nhìn biết liền. Vợ chồng già bất cần nhau ra mặt, ai có thân nấy lo. Và tôi nhận xét «tinh tế» thêm (hay thành kiến riêng) rằng các bà đang cặp bồ đúng là trau chuốt thanh lịch hơn những bà cụ «ế». Các bà ế ăn mặc tuềnh toàng, mặt mày không trang điểm, tóc tai không vén khéo, để lộ rõ nét nhăn nhó bèo nhèo không khỏe mạnh của mình. (Gọi lén là các bà ế, họ nghe được chắc chửi tắt bếp). Họ đã qua một đời phục dịch rồi, ngán tới cổ rồi, giờ thì đường góa phụ thênh thang cuốc bộ/nợ chồng con trang trắng vỗ tay reo, chẳng việc gì phải trau chuốt để mê hoặc quyến rũ ai.

Chuyện bồ bịch ở tuổi 70, 80, 90 là lựa chọn của mỗi người, thích thì đánh bạn, không thích thì sống một mình. Ngày xưa còn trẻ khi tôi nghe ai ở tuổi 60-70-80 mà còn kết bạn là tôi rùng vai «í ẹ» liền. Ai lại làm thế? Kỳ chết!

Tôi còn nhớ hoài câu chuyện của một bà cụ «đầu đội thúng bông» là hàng xóm của một cô bạn ngày xưa. Bà phải lòng một ông cụ cũng đầu đội thúng bông cùng xóm. Bà say sưa khoe với bác gái mẹ của bạn tôi: «Này, ông ấy tài giỏi lắm đấy nhé! Biết cả «dô ga» nữa đấy. Dưng mà, tuần này ông ấy bị cảm nên ga nó yếu đi». Úi giời, tôi và đứa bạn lăn ra cười ngặt nghẽo khi bác thuật lại câu chuyện! Từ đó về sau mỗi lần bàn về những chàng đang tán tỉnh mình, chúng tôi hay nháy mắt hỏi nhau: «Thế chàng có biết yoga không?» rồi ôm nhau cười nghiêng ngả.

Ấy vậy mà hôm rồi trong làng già này có cụ ông 70 tuổi ngỏ lời cầu hôn với cụ bà 70. Cả hai hoan hỷ ký bản án chung thân bắt đầu từ đây. Ở tuổi này thì bản án chung thân chắc cũng không dài lâu, mà lỡ có cơm không lành canh không ngọt thì vẫn có thể xin... khoan hồng giảm án! Thì cũng chính mắt tôi chứng kiến cảnh đập vỡ tổ ấm rồi chia tay ở tuổi rất già. Ông 78 và bà kém vài tuổi tách căn nhà, bán căn nhà chung ở bên ngoài làng già rồi mỗi người vào đây mua một căn riêng, tự sống một mình. Làng già này có đến 6 nghìn căn, ai có tiền cứ vào mua một căn mà ở, việc gì phải tránh mặt nhau. Hỏi tại sao lại chia tay thế thì ông bảo: «Cứ cãi nhau tối ngày không chịu nổi!»

Lại có những chuyện thật ngoài đời tưởng như trong tiểu thuyết vậy. Hôm nọ tôi đi dã ngoại (hiking) với một nhóm trong làng già. Bạn đồng hành hôm đó là một phụ nữ cỡ bằng tuổi tôi, tức là không còn trẻ nữa. Hỏi bà ở xóm nào trong này thì bà bảo vẫn ở bên ngoài, nhưng có mẹ trong làng già nên bà hay vào thăm viếng và nấu thức ăn mang vào cho mẹ. Nghe kể mẹ bà năm nay đã 92 tuổi, tôi tròn mắt hỏi cụ cao tuổi thế mà vẫn tự lo lấy được mọi việc và vẫn sống một mình à. À không, cụ bà có một "người bạn trai" 96 tuổi bầu bạn với bà. Ông cụ ở tầng trên trong cùng cao ốc, bà cụ ở tầng dưới. Tôi hỏi tiếp thế hai người đã «dan díu» với nhau được bao lâu rồi. Hai cụ đã bầu bạn được 9 năm nay. Hai cụ ông cụ bà hủ hỉ với nhau, nửa tuần đầu nàng theo chàng dìa dinh của chàng ở tầng trên, nửa tuần sau chàng theo nàng xuống tầng dưới ngự dinh của nàng. Hai người để mắt trông nom nhau nên con cháu cũng yên tâm và không phải chạy đến thường xuyên. Thật là thú vị và hiếm có!

Một cô bạn của tôi kể cho nghe một chuyện tình già của hai cụ người Việt ở Cali. Ông góa vợ và bà góa chồng ở gần nhau, làm quen, đi lại, rồi góp gạo thổi cơm chung. Con cái hai bên cũng ok vì chúng khỏi mất công lui tới chăm nom mỗi ngày. Thế rồi một hôm bà ngã, ông với theo đỡ nhưng không nổi, rồi cũng sụm xuống ngã lên người bà luôn. Bà phải nằm viện và mất sức hẳn. Hình như người già ngã té là bước đầu của giai đoạn suy sụp, đi xuống toàn diện trước khi xuống... lỗ. Tuy nhiên con cái hai bên cay cú "vào trận" xỉ vả nhau: "Bố mày đè mẹ tao!" Chuyện tình già khú đế đành đứt phim, mỗi bên lãnh "trẻ già" của mình về «xử lý», không biết nuôi tại nhà hay đưa vào dưỡng lão!

Lúc trước con cái người Việt hay canh giữ bà mẹ góa hay mẹ đơn thân của mình như canh tù, nằng nặc không cho kết bạn mới, không cho làm điều gì «tai tiếng». Nay đến tuổi cũng không còn trẻ nữa, tôi mới thấy có gì là không hay không phải đâu nào? Bây giờ nghe nói con cái người Việt cũng đã rất thông cảm chuyện bố hay mẹ mình kết bạn trong cảnh đơn chiếc. Có hai người để mắt trông nhau, chúng khỏi phải lo ngay ngáy canh chừng ngày đêm. Tuy nhiên khi được bạn bè gửi cho xem clip các cụ U80, U90, U100 mà còn đánh ghen lồng lộn, cào cấu, xé quần xé áo nhau tả tơi trên mạng (tại Trung Quốc) thì thiệt tình... hết biết nói sao!

Thế mới biết tình yêu ở tuổi rất già cũng gây rung động mãnh liệt, cũng tạo sầu khổ chết người đấy. Tôi có một bà bạn ngoài 80 ở cuối khu, mình ở thôn Đoài còn bà ở thôn Đông. Hằng ngày đi bộ một vòng quanh khu độ hơn 3 dặm, đôi khi nhọc mệt tôi bèn ghé vào nhà bà ngồi nghỉ ngơi, tám dăm ba câu chuyện.

Một hôm bà kể cho tôi nghe bà được một ông bạn mời đi ăn tối. Ngày xưa vợ chồng bà là bạn với vợ chồng ông ấy. Bây giờ một bên góa vợ, một bên góa chồng, có thể ráp thành cặp đôi hoàn hảo rồi còn gì. Bà kể tôi nghe mà đỏ mặt, cười hi hí như gái mới lớn, lại bối rối cho biết hai người ngồi ăn ở tiệm pizza ngoài cổng làng già thì bị vài người quen biết «bắt gặp», thật là xấu hổ quá! Tôi cứ cười thầm cho cái tính cả nghĩ của bà. Nhằm nhò gì đâu nà!

Tháng sau lại ghé qua nhà bà, hỏi thăm về «quan hệ mới», thì bà tiu nghỉu, dằn giọng cho biết rằng chuyện cuối cùng chẳng có gì mà ầm ĩ. Thì ra «chàng» đang thất tình một quả phụ khác duyên dáng thanh lịch, trải đời, đầy sức hấp dẫn. Chàng bán nhà ở tiểu bang miền Bắc dọn về đây, đi du lịch vài chuyến Âu Á với nàng, rồi bị nàng thẳng thắn cho biết là chàng không xứng cơ với nàng. Thế là tìm bà bạn tôi trút bầu tâm sự, kể lể hết lần này sang lần khác vẫn không nguôi. «Uống hết cả bia trong tủ lạnh của tôi!» Bà bạn hằn học cho biết. Theo thần thoại Hy Lạp thì vị thần tình yêu Cupid là một đứa trẻ, nhắm mắt giương cung bắn lung tung, trúng ai nấy chịu. «Bé thần» này thật là tinh quái, con người ta ngần tuổi ấy mà vẫn không tha, bắn cho mũi tên chí mạng!

Sự sắp xếp cho tổ uyên ương già cũng khác với thời trẻ. Tuổi thanh niên thì chung tay xây đắp «một mái lều tranh hai quả tim vàng». Đến tuổi trung niên, nếu đã lỡ dở một lần, đánh bạn với nhau kiểu «rổ rá rách cạp lại», thì câu hỏi sẽ là: «Nhà anh hay nhà em?» Ở tuổi già khú, hay già khú đế, thì chẳng cần hỏi han bàn tán gì sất. Cứ nhà ai nấy ở, gặp nhau đi ăn chơi, giải trí, du lịch thỏa thích, sau đó mỗi người tự hồi gia. Hai người đến với nhau vì những quyền lợi vui thú như thế. Còn trách nhiệm bổn phận trong một hôn nhân truyền thống như hầu hạ, chăm sóc, nấu ăn, giặt giũ, lau dọn v.v. thì xin miễn vì lý do tuổi tác. Một đàn chị trong hội ái hữu trường tôi một hôm báo cho tôi biết một khám phá mới: «Thúy ơi! Bà XXX dọn sang Cali để ở gần con nay đã có bồ rồi! Mà cái mốt ở Cali bây giờ là mạnh ai ở nhà nấy, bao giờ đi chơi thì ráp lại thôi!» Tôi bật cười: «Chị ơi, mốt này ở đâu cũng vậy, cứ gì Cali!»

Tuy nhiên, ngay cả những người mạnh dạn ký vào «bản án chung thân» ở tuổi không còn trẻ nữa cũng phải lo thủ thân, phòng ngừa «hậu hoạn». Thường là có một «hợp đồng tiền hợp cẩn» (prenuptial agreement) long trọng thảo ra và ký kết trước khi bút sa gà chết vào giấy hôn thú. Loại hợp đồng này trước kia chỉ được thực hiện cho những đại gia, để ngừa cảnh tình nhân nhí dụ hoặc cụ già rồi túm trọn tài sản khi cụ qua đời. Có thể bản hợp đồng sẽ đòi hỏi người vợ trẻ ký cam kết chỉ được hưởng vài chục triệu gì đó trong tài sản mấy trăm tỷ của ông, hay phải ở với nhau được 10, 15, 20 năm mới được chia gia tài v.v. Thượng vàng hạ cám, bản hợp đồng sẽ ghi rõ điều khoản thỏa thuận, tùy hai bên tự dàn xếp hay được luật sư vấn kế. Đối với trường hợp hai cụ có tài sản khiêm tốn về với nhau thì thường chỉ ghi rõ phần ai nấy giữ, đến cuối đời thì truyền lại cho con cháu riêng của mình.

Ở tuổi nào cũng vậy, đường vào tình yêu có trăm lần vui có vạn lần buồn, tùy duyên tùy nghiệp của mỗi người, hay tùy hên xui may rủi. Giày dép còn có số mà, đành phó mặc cho số mệnh thôi!

Thúy Messegee

 

CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA TRUMP

 VŨ LINH

Tuần rồi, ta coi qua chính sách kinh tế của TT Trump, bây giờ ta nhìn qua chính sách đối ngoại của ông.

    TT Trump đang làm một cuộc 'cách mạng' thuộc cỡ lớn nhất nhì trong lịch sử chính trị Mỹ, đảo lộn chính trường Mỹ như chưa từng thấy, tới độ nhiều người lạc quan cho rằng nước Mỹ sẽ vĩ đại như chưa bao giờ thấy, tuy cũng có nhiều người khác lo ngại đây là ván bài nhất chín nhì bù của ông thần Trump, mà không ai biết được kết cuộc sẽ ra sao, có thể sẽ giết Mỹ, hay ít nhất cũng giết đảng CH chết tươi.

    Bất kể kết cuộc ra sao, điều hiển nhiên là thay đổi lớn nhất mà TT Trump đang cố thực hiện, chính là trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

    Tại sao lại là thay đổi lớn nhất? 

    Vì TT Trump hiển nhiên đang cố vẽ lại bản đồ trật tự chính trị thế giới, đặc biệt là định lại quan hệ của Mỹ với cả thế giới, cũng đưa đến thay đổi quan trọng trong quan hệ liên quốc gia trên cả thế giới. Hậu quả đầu tiên là những quan hệ bạn, thù, đồng minh,... thay đổi lớn. 

Nếu có thể tóm gọn lại thì phải nói là vai trò của Mỹ trên chính trường quốc tế đang bị TT Trump đảo lộn hoàn toàn. Cái thời Mỹ làm 'đại ca' nuôi cả thế giới đàn em, làm 'sen đầm' giữ an ninh trật tự cho cả thế giới, làm lãnh đạo ảo, đã cáo chung để được thay thế bằng thời đại gọi là America First, Mỹ phải lo cho nước và dân Mỹ trước, sau đó, có rảnh thì mới lo cho thế giới được. Đồng thời, cả thế giới cũng phải lớn khôn ra, tự túc tự cường, biết -hay nếu không biết thì phải học- tự nuôi thân trước khi núp dù Mỹ, ăn bám, vắt sữa con bò Mỹ. 

    Ở đây, phải nói ngay, nhiều người sẽ nhẩy nhổm, la hoảng sao Mỹ có thể ích kỷ vậy? Xin lỗi, tôi không lo cho anh được mà phải lo cho chính tôi trước là ích kỷ sao? Thế thì khi anh đòi hỏi tôi phải lo cho anh trước khi lo cho chính tôi thì anh có là ích kỷ không?

    Một cách tổng quát, chính sách đối ngoại mới của TT Trump dựa trên vài nguyên tắc căn bản:

1.       Không chấp nhận cộng sản hay xã hội chủ nghĩa;

2.       Mỹ không làm 'sen-đầm' cho thế giới mà muốn tìm hòa bình cho thế giới;

3.       Định nghĩa lại 'thế bạn', 'thế thù';

4.       Bác bỏ mọi liên minh đa phương để thay thế bằng thỏa thuận song phương.

1. Không chấp nhận cộng sản

    Trong lịch sử cận đại của thế giới, từ ngày chế độ CS ra đời rồi đi đoong, chưa hề có chuyện một tổng thống Mỹ công khai ra trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc, trước mặt 200 nhà lãnh đạo thế giới, công khai và rõ ràng lên án chế độ cộng sản và đứa con rơi xã hội chủ nghĩa như TT Trump đã dám làm. Không thể nào rõ ràng hơn, qua một bài diễn văn giản dị, không màu mè, bóng bảy gì hết. Trước những lên án đanh thép như vậy, tất cả mọi chửi rủa Trump thân cộng,... đều chỉ là chửi sảng của đám u mê sống trong bong bóng thành kiến phe đảng, chửi sảng mà không biết mình chửi cái gì.

    Trong lịch sử LHQ, việc các lãnh đạo thế giới, nhất là lãnh đạo CS lợi dụng diễn đàn LHQ để sỉ vả Mỹ là chuyện bình thường. Ngay cả Tổng Bí Thư Krustchev cầm giầy đập rầm rầm lên bàn khi đọc diễn văn chửi Mỹ trong Đại Hội của LHQ năm 1960 cũng là chuyện được thế giới nhìn rồi cười khẩy. Thế nhưng các lãnh đạo phe tự do tư bản thì luôn nhân danh nguyên tắc ngoại giao lịch lãm của những người 'văn minh', không bao giờ dám công khai công kích chính sách CS hay chủ nghĩa CS. Chỉ có Trump mới dám làm.

    Thế nhưng nói vậy, không có nghĩa là TT Trump sẽ sẵn sàng mang ngay TQLC Mỹ đi cứu thế giới, đánh 'du kích giải phóng' CS bất cứ ở đâu. Ông Trump cho cả thế giới biết ông không chấp nhận CS, nghĩa là ông sẽ không để cho Mỹ thành CS, ông cảnh cáo cho cả thế giới biết CS là sâu mọt tai hại nhất, không xứ nào có thể nghĩ CS là tốt, là hay, nên phải theo chủ nghĩa CS, nhưng ông không hề nói sẽ mang lính Mỹ đi cứu cả thế giới chống lại đe dọa của CS. Đại khái "Tôi đã cảnh cáo quý vị rồi đấy, quý vị muốn chọn theo CS là chuyện của quý vị, nhưng xin đừng mong chờ chúng tôi mang TQLC Mỹ đến bảo vệ quý vị".

    Diễn văn của TT Trump trước LHQ dĩ nhiên là thông điệp gửi cho cả thế giới. Nhưng tinh mắt hơn, sẽ thấy đó cũng là một cách đá giò lái vào chính sách thiên tả theo hướng xã nghĩa của đảng DC dưới thời Obama (khi đó Biden còn đang thất nghiệp, nằm phơi nắng tại bãi biển Delaware).

2. Mỹ không làm 'sen-đầm' cho thế giới mà muốn tìm hòa bình cho thế giới

    Từ đầu thế kỷ 20, qua hai cuộc đại chiến thế giới, rồi qua nhiều cuộc chiến lớn khác tại Triều Tiên, Hy Lạp, Mã Lai, Phi Luật Tân, Nam Tư, Congo, Việt Nam,... Mỹ đã trực tiếp tham gia, từ viện trợ tiền bạc, súng đạn, tới mang lính vào tham chiến, trên căn bản để cản làn sóng đỏ CS. Sau khi thành công -hay thất bại- cũng đều rất rộng lượng thượng mã rút quân về, tuyệt đối chưa một lần nào chiếm giữ một tấc đất nào của bất cứ xứ nào, thậm chí còn đổ thêm cả núi tiền vào việc tái thiết các nước bị chiến tranh tàn phá. Tất cả các cuộc tham chiến, bất kể dưới tổng thống DC hay CH, đều mang tính cách gọi là 'cứu nhân độ thế', giúp người, có vẻ hoàn toàn vô vị lợi tuy trên thực tế vì quyền lợi của Mỹ trong thời chiến tranh lạnh chống khối CS. Cho dù Mỹ tốn cả ngàn tỷ tiền thuế của dân Mỹ, chết cả chục ngàn, trăm ngàn thanh niên cũng không kể. Càng không chấp những xứ vong ơn bội nghĩa trắng trợn nhất như Pháp, như Đức.

    TT Trump không đồng ý với quan điểm Mỹ làm 'sen-đầm' thế giới như vậy, vì ông cho rằng nước Mỹ đã lo quá nhiều cho thế giới trong khi lơ là những nhu cầu của dân Mỹ, chẳng hạn như số người vô gia cư ngày càng tăng, hay các cựu chiến binh Mỹ bị lơ là, hay khối di dân lậu tràn vào Mỹ quá nhiều, hay đám trộm cướp công khai phá rối an ninh trật tự đang lộng hành. TT Trump chủ trương chính phủ Mỹ phải lo cho dân Mỹ trước. Phải hiểu America First của TT Trump có nghĩa là Mỹ vô địch hơn tất cà thế giới, nhưng cũng có nghĩa chính phủ Mỹ phải lo cho nước Mỹ, dân Mỹ trước.

    Nếu Mỹ có phải lo cho thế giới thì phải lo duy trì hòa bình, hay tái tạo hòa bình ngưng chiến tranh chết người như rạ trên thế giới. Đó là căn bản cho những quyết định như nói chuyện với Taliban để chấm dứt chiến tranh Afghanistan, tìm cách làm trung gian cho Nga và Ukraine tái tạo hòa bình tại Ukraine, và xía vào chuyện Palestine để mong tìm hòa bình lâu dài cho vùng đất khốn khổ này.

    Mỹ vẫn có đủ sức làm sen-đầm bảo vệ thế giới, nhưng sẽ không còn là một anh khờ bị thế giới lạm dụng. Muốn Mỹ giúp, Mỹ sẵn sàng giúp, nhưng sẽ có cái giá phải trả. Mỹ sẽ không tung tiền thuế của dân Mỹ đóng qua cửa sổ, và Mỹ cũng không cho thanh niên Mỹ chết sảng lung tung khắp thế giới. Một lần nữa, đừng chửi Mỹ ích kỷ, chỉ biết có chính Mỹ. Zelensky đòi cả thế giới phải giúp Ukraine vô giới hạn, như vậy có ích kỷ, chỉ biết có chính Ukraine không?

3. Định nghĩa là 'thế bạn', 'thế thù'

    Thế giới trong thời chiến tranh lạnh được chia làm 3 khối: 1) liên minh tự do tư bản với Mỹ và Tây Âu, 2) liên minh CS với Liên Bang Xô Viết, Trung Cộng và đám chư hầu, và 3) khối gọi là đệ tam quốc gia, trên nguyên tắc trung lập nhưng trên thực tế bị khối CS thao túng, cho dù Mỹ và Tây Âu chi bạc ngàn tỷ ra mua ảnh hưởng qua đủ cách viện trợ quân sự, kinh tế, nhân đạo,... Chiến lược gia Kissinger tìm cách thay đổi chính trường thế giới: chia khối CS làm hai, khai thác tranh chấp hay chính xác hơn tranh dành ảnh hưởng giữa LBXV và TC, một mặt nâng đỡ giúp TC lớn mạnh, một mặt phá cho LBXV suy yếu để rồi cuối cùng tan rã luôn. Nói trắng ra, Kissinger muốn tạo ra một thế Tam Quốc tân thời trong đó sẽ có ba chân vạc lớn Mỹ, LBXV, và TC. Tây Âu và thế giới đệ tam chầu rìa bên ngoài, không đáng kể vì không có thực lực, chỉ ăn bám.

    Chính sách coi thường Tây Âu đó đã khiến khối Tây Âu nổi điên, chống Nixon-Kissinger rất mạnh. Mỹ 'mất' đồng minh Tây Âu từ thời Nixon-Reagan rồi chứ không đợi tới bây giờ dưới thời Trump. Tây Âu từ đó không còn là 'bạn' của Mỹ nữa. Mỹ đánh nhau chí tử chống khối CS để cứu Nam VN, Tây Âu như Pháp công khai chống phá Mỹ, hay Anh và thuộc địa Canada ngó lơ.

    TT Trump lên nắm quyền, đầu tiên là thấy rõ 'chiến tranh lạnh' đã cáo chung từ lâu rồi. Trật tự thế giới của thời chiến tranh lạnh đã và cần thay đổi. Những 'vũ khí' của Mỹ trong chiến tranh lạnh về chính trị (liên minh quân sự chính trị), kinh tế (USAID), thông tin tuyên truyền (VoA) đều chẳng những lỗi thời mà còn biến thái, trở thành thật tai hại như USAID trở thành công cụ chuyển tải văn hoá thức tỉnh suy đồi, đồng tính, chuyển giới,..., trong khi VoA trở thành VoVC. Tất cả cần đóng cửa tiệm.

    Đi xa hơn nữa, TT Trump cũng thấy rõ cái gọi là 'tình bạn, đồng minh' của Tây Âu với Mỹ chỉ là chuyện cuội, bịp thiên hạ. Khi cả Tây Âu lo chi tiền cho dân của mình qua trợ cấp đủ loại, y tế miễn phí, giáo dục miễn phí, tối ngày vui chơi trong sex và hút sách, bán cái chuyện quốc phòng chống LBXV rồi chống khủng bố Hồi giáo cuồng điên cho Mỹ lo, thì TT Trump nói lên sự bất mãn của ông, đòi hỏi Tây Âu phải tự lo chuyện tự bảo vệ mình trước chứ không thể bán cái cho Mỹ nữa, và nếu Tây Âu không muốn tự lo cho mình trước, thì Mỹ không thấy lý do gì phải tiếp tục è cổ ra lo giùm cho Tây Âu. Dưới cái nhìn của Trump, NATO là tổ chức bảo vệ Tây Âu, nếu Tây Âu không muốn tự bảo vệ thì NATO không còn lý do tồn tại và Mỹ không có trách nhiệm phải cứu sống hay tiếp tục nuôi dưỡng NATO một mình.

    Nếu chú ý kỹ thì ta sẽ thấy đồng minh Âu Châu mới của Mỹ không còn là Pháp, Đức,... mà là Hung Gia Lợi, Ba Lan, Tiệp Khắc,... Đó chính là trật tự chính trị mới của Âu Châu.

    Đối với chính sách Tam Quốc của Kissinger, ông Trump nhận định Kissinger đã sai lầm khi nâng đỡ TC, diệt LBXV. Nhất là sau khi LBXV tan rã thì ông Trump thấy TC mới là mối nguy lớn cho Mỹ và cho cả thế giới, trong khi Nga suy yếu mạnh, đang vật lộn với những khó khăn nội bộ, không đáng sợ. TT Trump chủ trương ngược lại với Kissinger: nâng đỡ Nga mạnh lên lại để giúp Mỹ chặn chính sách bành trướng của TC. Chính sách của TT Trump là bao vây, cô lập TC vòng quanh từ Bắc Hàn, Nam Hàn qua Nhật, xuống tới Đài Loan, Đông Nam Á trong đó có Phi Luật Tân và cả CSVN, Mã Lai, Indonesia, tới Úc Châu, vòng qua Ấn Độ lên tới Nga luôn. Cái chính sách 'nâng đỡ Nga' để Nga thành một cái mốc quan trọng trong thế 'cờ vây' này đã là mũi kích của đám ruồi muỗi vẹt tị nạn suốt ngày ra rả sỉ vả Trump là tay sai của Putin, nhai lại lập luận của truyền thông loa phường Mỹ, mà mù tịt không nhìn thấy bức tranh lớn Trump đang vẽ.

    Đối với Tây Âu và thế giới còn lại, TT Trump bị sốc nặng khi thấy trong con mắt của hai khối này, Mỹ chỉ là con bò để vắt sữa tới chết khô (ngoài việc dân Mỹ sẽ phải đóng thuế để Mỹ có ngân sách bảo vệ Tây Âu, và thanh niên Mỹ có thể sẽ phải tham chiến chết thay cho thanh niên Tây Âu nếu chiến tranh Âu Châu xẩy ra). TT Trump đứng ngoài chính trường, có quan hệ kinh doanh với cả thế giới, đi khắp thế giới và thấy rất rõ không phải là ngẫu nhiên mà cả thế giới, tay chìa ra nhận tiền Mỹ -qua USAID, Ngân Hàng Thế Giới, Peace Corps-, nhưng mặt thì cười vào mũi Mỹ, miệng thì chê Mỹ ngu hay ngây thơ -naive. Thời đại của thằng Mỹ khờ bị cả thế giới khai thác rồi chửi là ngu đã cáo chung. Ông Trump không thích bị người khác chê là ngu.

    Tin tiếu lâm mới thấy trên mạng: vài con vẹt tung tin Tây Âu gửi hóa đơn họ đã chi 75 tỷ Euros để giúp Mỹ trong cuộc chiến tại Afghanistan. Vậy sao? Thế khi Mỹ chi ra mấy triệu tỷ cứu Âu Châu trong đệ nhất và đệ nhị thế chiến, rồi tái xây dựng lại Âu Châu qua Plan Marshall thì tính sao? Hóa đơn của Mỹ gửi cho ai? Ai trả? Theo cách tính lẩm nhẩm của kẻ này, Liên Âu chỉ có đúng một cách trả: tặng cả nước Pháp cho Mỹ, để Pháp thành tiểu bang 51 của Mỹ!!! Sẵn đó, có lợi lớn cho Pháp vì cognac Pháp cũng khỏi bị thuế quan 200%! 

    TT Trump quyết định chấm dứt tình trạng Mỹ bị vắt sữa, khẳng định những xứ đè con bò Mỹ ra vắt sữa không thể là 'bạn' hay 'đồng minh', do đó, ông có trách nhiệm phải sắp xếp lại chính trường thế giới, phân định lại cho rõ ai bạn, ai thù. Một con vẹt la hoảng, báo động "chính sách đối ngoại của Trump là bớt bạn, thêm thù". Hả? Bạn nào? 

    Nhiều người chửi ông Trump phản bạn, phản đồng minh, nhưng thực tế là những đồng minh này có là đồng minh thật không? Khi xe Cadillac Mỹ vào Đức bị đánh thuế quan từ 29% tới 45%, trong khi xe BMW Đức vào Mỹ chịu thuế quan có 2,5%, thì hiển nhiên, tình đồng chí của Đức cần phải xét lại. Khi Canada bị nạn di dân lậu tràn vào, nhất là dân Tầu mang theo fentanyl đầy lưng, Canada đã mau mắn mở cửa biên giới Canada-Mỹ để đám này tuôn qua Mỹ thì khó có thể coi Canada là người hàng xóm tốt vì Canada chính là xứ quá cảnh -transit- cho di dân lậu vào Mỹ, y chang như Mexico thôi, lo thải rác qua Mỹ. Khi Canada chỉ cho nhập cảng rất giới hạn các phó sản của sữa Mỹ để bảo vệ nông dân Canada, nếu quá mức giới hạn đó, phó sản sữa của Mỹ vào Canada sẽ chịu thuế quan tới 298% (vâng, gần 300% !!!) thì thật khó mà trách TT Trump muốn đánh thuế quan 25% trên sắt và nhôm Canada để bảo vệ kỹ nghệ sắt và nhôm Mỹ, chưa nói tới việc sắt và nhôm Canada xuất cảng qua Mỹ cũng chỉ là sắt và nhôm của Tầu cộng, quá cảnh qua Canada.

4. Bác bỏ mọi liên minh đa phương để thay thế bằng thỏa thuận song phương

    Thế giới từ hồi nào tới giờ, nhất là sau khi Thế Chiến II chấm dứt, nẩy sinh ra các liên minh đa quốc gia, phần lớn dựa trên tiêu chuẩn địa dư, theo từng vùng. Đủ loại liên minh quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa,... 

    Trên nguyên tắc, các liên minh này phục vụ quyền lợi chung của tất cả các thành viên. Nhưng trên thực tế, không hẳn đã như vậy. Như liên minh COMECON của Đông Âu hoàn toàn do Liên Bang Xô Viết thống trị, phục vụ cho quyền lợi kinh tế bá quyền của LBXV, vắt sữa mấy con bò Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung Gia Lợi để nuôi CS Nga.

    Về phía các quốc gia đứng về phía Mỹ, cũng đầy rẫy liên minh đa quốc gia đủ loại, thực tế đều do Mỹ kiểm soát. Nhưng cái quái lạ, khác với COMECON, lại là những liên minh không phải để phục vụ quyền lợi của Mỹ, mà ngược lại, để các thành viên khai thác tối đa con bò sữa Mỹ.

    Sau khi Al Qaeda đánh Mỹ ngày 9-11, báo Pháp Le Monde rình ràng phán "Ngày hôm nay, tất cả chúng ta đều là người Mỹ". NATO cũng rình ràng xác nhận chiếu theo Hiến Chương của NATO mà Mỹ là thành viên, tấn công đánh Mỹ là tấn công đánh cả NATO, nên cả NATO phải cùng chung lưng với Mỹ đánh trả. Thế nhưng, trên thực tế nhìn cho kỹ, thì Mỹ cõng cuộc chiến Afghanistan tới 70-80% về nhân sự tham chiến cũng như về chi phí vũ khí. Trong trên một tá quốc gia thành viên NATO, chỉ có Anh, Pháp, Đức, Ý, Canada là thật sự tham gia trong những ngày đầu, tuy vẫn chỉ đóng góp một phần rất nhỏ so với Mỹ. Cuộc chiến chống Afghanistan của Mỹ kéo dài 20 năm, khi chấm dứt chỉ còn có Mỹ, với lèo tèo vài trăm lính Anh, vài chục lính Pháp. Đó là cách 'đồng minh' NATO chung sức giúp Mỹ đánh khủng bố Al Qaeda và Taliban. Đúng như Le Monde phán, cả Liên Âu đã "là người Mỹ", nhưng chỉ trong đúng một ngày sau ngày 9-11!

    Ở đây, cũng phải đặt vấn đề NATO có thật sự là đồng minh, là bạn của Mỹ không? Khoảng năm 1990-91, LBXV tan rã, Ukraine tách ra, thành độc lập. Nhưng cái họa là Ukraine trước đó chính là kho bom nguyên tử của LBXV. Để tránh mối nguy cơ Ukraine thành cường quốc nguyên tử, Mỹ khi đó nhân danh NATO đồng ý với Nga là Ukraine sẽ phải trao lại cho Nga toàn bộ kho bom nguyên tử, đóng cửa các hãng xưởng sản xuất bom, đổi lấy việc NATO KHÔNG bành trướng về phía đông đe dọa Nga, cũng như Nga sẽ không tấn công Ukraine. NATO phớt lờ cam kết của Mỹ (qua TT Bush cha), hùng hục phát triển về phía Nga, thu thêm 17 quốc gia thành viên, cố tình đặt Mỹ trước thế 'đã rồi', thậm chí gián tiếp lôi Mỹ vào cuộc 'chiến' chống Nga của NATO, mà Obama và cụ Biden nhắm mắt chui vào rọ, trong khi Trump nhìn rõ cái bẫy, không chịu chui vào. Liên Âu sợ bị Nga đánh nên cần bành trướng NATO, Obama và Biden đồng ý, nhưng cha con Bush và Trump không. Cha con Bush cố đứng trung lập, nhưng Trump lại muốn Nga làm đồng minh để cùng chặn Tầu.

    Đi xa hơn, trong tất cả các liên minh, cụ thể là các tổ chức quốc tế như Liên Hiệp Quốc, Ngân Hàng Thế Giới, IMF, UNESCO, UNICEF, WTO, WHO, NATO, SEATO,... một mình xứ Mỹ luôn luôn là xứ đóng góp phần lớn các chi phí, trả tiền đủ thứ. Đi tới độ nếu Mỹ rút ra thì các tổ chức đó chỉ còn là những tổ chức có tiếng mà chẳng có miếng gì, chẳng còn làm gì ra hồn nữa. Mà cái quái dị là trong khi Mỹ cõng phần lớn chi phí hay đóng góp, thì bù lại, Mỹ chẳng hưởng lợi gì. Chẳng hạn như Mỹ đóng góp phần lớn chi tiêu trợ cấp cho không biết bao nhiêu dự án cho cả thế giới qua Ngân Hàng Thế Giới thì NHTG đóng góp gì cho Mỹ? Đúng ZERO!

    Như DĐTC đã bàn qua, sau Thế Chiến II chấm dứt, cả thế giới kiệt quệ ngoài xứ Mỹ, nên vì quyền lợi của Mỹ cũng như vì nhu cầu sống lại của cả thế giới, Mỹ cần phải ra tay cứu giúp thế giới. Chuyện tất nhiên chẳng ai phản đối. Nhưng Thế Chiến đó đã chấm dứt cách đây 80 năm rồi. Hầu hết các quốc gia 'đồng minh' đã trở thành đại cường. Tổng sản lượng quốc nội của Liên Âu đã cao hơn tổng sản lượng của Mỹ. Tại sao Mỹ vẫn phải tiếp tục cõng cả thế giới? Tại sao xe Mỹ vào Đức phải đóng thuế quan tới 49% trong khi xe Đức vào Mỹ chỉ phải đóng thuế quan có 2,5%? Tại sao cho tới bây giờ, Đức vẫn còn chính sách chặn cạnh tranh của xe Mỹ để giúp đỡ kỹ nghệ sản xuất xe Đức?

    TT Trump, với cái nhìn thực tế, thấy rõ các liên minh chỉ phục vụ các xứ lớn trong đó, trong khi chèn ép các thành viên nhỏ, yếu hơn. Đặc biệt là trong các liên minh đó, nếu có Mỹ tham gia thì lại mau mắn biến thành một mỏ vàng vô đáy, tha hồ đào vàng Mỹ.

    Hiển nhiên, có cái gì không công bằng cho Mỹ. Do đó TT Trump chủ trương dẹp bỏ tất cả mọi liên minh đa phương, bất kể trên phương diện nào. Một cách thực tiễn nhất và đáp ứng cho quyền lợi Mỹ và quyền lợi tất cả thành viên kể cả những xứ thành viên nhỏ, là Mỹ sẽ ngồi lại, thương lượng với cả thế giới bất kể đồng minh hay kẻ thù hay xứ 'người dưng nước lã' để thảo luận lại quan hệ song phương, cân nhắc lại quyền lợi cả đôi bên, trên tất cả mọi khía cạnh, chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, nhân đạo,... Bước đầu chính là cái mà TT Trump gọi là chính sách thuế quan tương ứng, reciprocal tariff. Chính sách thuế quan đó chỉ là một khiá cạnh của chính sách đối ngoại mới của TT Trump.

    Nói trên lý thuyết thì có thể dùng nhiều từ ngữ bóng bảy nhưng nhiều khi khó hiểu hay vô nghĩa, để mô tả chính sách chung của TT Trump, chẳng hạn như gọi ông Trump là người theo chủ nghĩa 'tư bản quốc gia' -nationalist capitalist-, đối nghịch lại với cái gọi là globalist socialist, hay 'xã nghĩa toàn cầu'. Nhưng thực tế dễ hiểu hơn tất cả mọi chủ nghĩa này nọ: ông Trump chỉ muốn chấm dứt tình trạng con bò sữa Mỹ bị cả thế giới vắt sữa tới chết khô, sửa lại trách nhiệm của tổng thống Mỹ là lo cho dân Mỹ trước khi lo cõng cả thế giới. America First! Có vậy thôi.

    Và ông cũng không cần biết thế giới bất đồng ý, chửi rủa Mỹ như thế nào. Có gì khó hiểu? Cả thế giới cảm thấy bị thiệt thòi, hết vắt được sữa Mỹ nên đâm ra thù ghét Trump, chuyện dễ hiểu. Nhưng trong tư cách công dân Mỹ, có gì để chống đối? Tại sao chống đối?

Canada, Greenland, Panama

    Nói về chính sách đối ngoại của TT Trump, không thể không nói qua về câu chuyện Canada, Greenland và Panama khi trong thời gian qua, đám cuồng chống Trump ra rả sỉ vả Trump có tham vọng đế quốc, 'muốn chiếm' Canada, Greenland và Panama. Chuyện phe đảng, chửi rẻ tiền. Không một người nào đầu óc bình thường có thể nghĩ hay tin TT Trump sẽ cho TQLC Mỹ đi đánh chiếm những xứ này.  

    Ông Trump luôn luôn nói về Canada là tiểu bang thứ 51, không phải vì tham vọng muốn chiếm Canada để biến thành tiểu bang Mỹ, mà chỉ để nói lên sự khinh miệt của ông, coi Canada, đúng ra như một quốc gia ngang hàng với Mỹ, chỉ bằng một tiểu bang thôi, như 50 tiểu bang Mỹ dưới quyền Trump thôi. Ông Trump cố ý muốn bôi bác Canada vì ông bực mình vì thái độ của Canada trong chính sách thải di dân lậu từ các nơi khác đổ vào Canada qua Mỹ, nhất là di dân lậu Tầu, mang theo thuốc fentanyl giết hại thanh niên Mỹ. Ông đã điều đình, hăm dọa Canada đủ kiểu, nhưng Canada vẫn không có một nỗ lực thật sự kềm hãm di dân lậu lại. Công bằng mà nói, Canada không cản được nạn di dân lậu tràn vào xứ, trong khi lại không muốn giữ đám đó lại Canada nên nhắm mắt để chúng chạy qua Mỹ. Thủ tướng Carney của Đảng Tự Do, tiếp theo Trudeau, cố ý lợi dụng, khai thác chuyện này để khích động tính yêu nước của dân Canada, chống tay đế quốc Trump, để tìm cách vớt vát lại uy tín của đảng Tự Do đang sa sút nặng, có nguy cơ thua đảng Bảo Thủ trong cuộc bầu quốc hội tới. Chuyện Trump 'muốn chiếm' Canada đã biến thành vũ khí tranh cử chính trị của đảng Liberal, và không ít dân Canada đã lọt bẫy, nhẩy ra hung hăng chửi Trump. Cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Canada mới thất sự đáng quan tâm chứ chuyện Mỹ chiếm Canada chỉ là chuyện tào lao, bá láp. Về thuế quan, 25% thuế quan đánh qua đánh lại chỉ là những màn 'hét giá' mở màn, sự thật ra sao, phải chờ những thương thuyết thật. TT Trump mới cho biết đã có những cuộc nói chuyện rất tốt đẹp với thủ tướng Carney. Ta chờ xem, không thể hấp tấp bịt hai mắt chửi sảng.

    Một con vẹt con dịch (dĩ nhiên chứ không dịch thì biết nói gì!) một bài của vẹt Mỹ, có câu "Nếu ai đó có thể giải thích giúp tôi hiểu vì sao biến Canada trở nên thù địch hơn với Mỹ, lại có thể giúp đặt Nước Mỹ Trên Hết, tôi sẽ rất vui khi được nghe lý lẽ của họ". Hả? Một câu hỏi ngược ngạo, đúng ra phải hỏi "... vì sao đặt nước Mỹ trên hết lại biến Canada trở nên thù địch hơn với Mỹ" sẽ hiểu ngay America first thay vì Canada first thì dĩ nhiên Canada sẽ không vui, có gì khó hiểu???

    Về Greenland, cũng tuyệt đối chẳng có chuyện TT Trump tính cho TQLC qua chiếm. Greenland xứ bao la bát ngát nhưng với tổng số dân 50.000 người, chỉ cần một tiểu đoàn dù Mỹ cũng dư sức chiếm cả nước trong vòng 15 phút. Mỹ chẳng cần cái sa mạc tuyết trắng này. Nhưng Greenland nằm trong một vị trí chiến lược mà ông Trump cho là sinh tử với Mỹ, vì gần sát Nga và Trung Cộng, có thể là tử lộ chặn yết hầu Mỹ. Ông muốn 'mua' lại cả đất Greenland như Mỹ đã mua Alaska và Louisiana trước đây, biến Greenland thành 'tiền phương' của Mỹ. Dĩ nhiên, ông Trump theo đúng mô thức Trump, đã rất ồn ào về chuyện này, nhưng cũng sẽ bao giờ có chuyện mang lính dù đi chiếm Greenland. Cũng như đối với Panama, TT Trump chỉ 'hét giá' để đổi lại những bảo đảm an ninh cho Mỹ thôi. Ta cũng phải chờ xem, không thể nhắm mắt chửi sảng.

    Panama thì đã giải quyết xong. Trump đã gửi bao nhiêu lính TQLC đi chiếm Panama, không ai nhắc tới chuyện hù dọa bôi bác phịa hết sức tiếu lâm này nữa.

    Một câu 'nhận định' của một con vẹt con, nói lên đầy đủ khả năng hiểu biết và bàn luận của chúng "Chính sách đối ngoại của Mỹ đang được điều hành bởi những thằng khốn nạn đần độn nhất!". Đá cá lăn dưa Cầu Muối nói chuyện chính trị quốc tế. Miễn bàn thêm.

VŨ LINH