Bài học dùng người

 Bài học dùng người trong việc ông Donald Trump tuyển chọn ứng viên phó tổng thống

Nguyên Vũ

 Như chúng ta đã biết, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa là ông Donald Trump đã chọn người phó cho ông trong cuộc tranh cử tổng thống vào tháng 11/2024, đó là một Đảng viên Cộng Hòa còn rất trẻ - J.D.Vance - thượng nghị sĩ bang Ohio.

Ông Trump đã suy nghĩ không ít và tham vấn rất nhiều người để lựa chọn ra nhân vật phó phù hợp. Ban đầu, ông nhắm đến một số cái tên nổi bật bao gồm cả Thống đốc Bắc Dakota Doug Burgum hay thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio, nhưng cuối cùng Vance đã được chọn. Thông báo được ông Trump đưa ra trong ngày 15/7 - ngày đầu tiên của Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa (RNC).

Dù mọi việc mới chỉ bắt đầu và chưa thể khẳng định điều gì, nhưng thông qua việc tìm hiểu về con người ông Trump và nhân vật mới nổi J.D Vance, chúng ta có thể tạm phỏng đoán lý do của sự lựa chọn này và rút ra một số bài học về cách dùng người của vị cựu tổng thống kiêm doanh nhân tài ba này.

Một số điều cần biết trong tiểu sử của ông J.D Vance

Ông Vance hiện nay 40 tuổi, là người Công Giáo. Ông thường được xem là một người có khuynh hướng bảo tồn truyền thống theo chủ nghĩa dân túy. Ông Vance đã lớn lên trong một gia đình thuộc giai tầng thấp ở Middletown, Ohio, và thường phải chịu đựng những khó khăn về tài chính và gia đình khi còn nhỏ. Những hồi ức thời thơ ấu nghèo khó cùng nhân dân lao động đã được ông mô tả trong cuốn hồi ký bán chạy nhất là "Hillbilly Elegy" (tạm dịch: Khúc bi ca Gia đình nhà quê), xuất bản năm 2016. Nó được chuyển thể thành phim vào năm 2020. Trong cả cuốn hồi ký lẫn bộ phim chuyển thể là sự thấm thía của ông Vance về sự suy tàn của vùng "Vành đai Rỉ sét" quê hương ông và những tác động của hoàn cảnh đó đối với những người dân sống trong vùng. 

Cha mẹ của ông Vance là ông Donald Bowman và bà Bev Vance, họ đã ly hôn khi ông còn rất nhỏ, ông Vance được mẹ nuôi dưỡng. Mẹ ông tái giá vài lần, nên ông quyết định theo họ mẹ cho ổn định. Về sau, mẹ ông cũng nghiện thuốc phiện nặng, nên ông phải sống với bà ngoại ở Kentucky khi ông học trung học. Đó là khoảng thời gian ông Vance quyết tâm học tập để tiến thân và ông đã học tập một cách xuất sắc. Vào giữa những năm 2000, ông Vance phục vụ ở Iraq trong vị trí phóng viên chiến trường của Thủy quân lục chiến. Về học vấn, ông Vance có bằng đại học kép chuyên ngành chính trị và triết học tại Đại học Tiểu bang Ohio. Ông đã tốt nghiệp hạng ưu năm 2009. 

Sau khi tốt nghiệp Trường Luật Yale, ông Vance làm việc tại công ty luật Sidley Austin LLP trước khi gia nhập công ty Mithril Capital của tỷ phú Peter Thiel ở San Francisco. Chính ông Thiel đã chi hơn 10 triệu USD để ủng hộ ông Vance trong cuộc tranh cử vào Thượng viện năm 2022. Ông Vance đã thành lập công ty đầu tư mạo hiểm Narya có trụ sở tại Ohio. Ông từng tài trợ cho các chương trình chống nghiện ma túy, và từng là một cộng tác viên với trường luật Yale, và đài CNN. 

Điều gây chú ý khi ông Vance được lựa chọn làm phó cho ứng viên tổng thống Donald Trump, đó là ông từng là người chống Donald Trump kịch liệt. 

Khi ông Donald Trump lần đầu tranh cử tổng thống Mỹ năm 2016, Vance là một trong những tiếng nói thường xuyên chỉ trích ông trong nội bộ đảng Cộng hòa. Vào tháng 8/2016 khi ông Trump trở thành ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, Vance nói với NPR - Đài phát thanh công cộng quốc gia - rằng: "Tôi không thể chịu nổi Trump". Một tháng trước cuộc bầu cử năm 2016, Vance trả lời phỏng vấn rằng: "Tôi là một người Never Trump. Tôi chưa bao giờ ưa ông ta".

Vance nhiều lần công kích Trump, mô tả cựu tổng thống là "gã ngốc", "đáng bị lên án" và "không phù hợp để vào Nhà Trắng". Nhưng sau khi Trump nhậm chức và chứng tỏ khả năng điều hành quốc gia, Vance dần thay đổi quan điểm. Vì vậy, ông Vance đã bỏ phiếu cho ông Trump vào năm 2020. 

Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 5/2024 với CNN, ông nói với người dẫn chương trình Dana Bash: "Tôi từng không nghĩ rằng ông ấy sẽ trở thành một tổng thống tốt, Dana à, và tôi rất, rất tự hào khi được chứng minh là mình sai. Đó là một trong những lý do tại sao tôi đang làm việc chăm chỉ để giúp ông ấy đắc cử."

Vance đã lên tiếng xin lỗi ông Trump công khai. Từ một người chống Trump, ông đã trở thành người ủng hộ ông Trump nhiệt thành nhất. Vậy nên, vào năm 2022, với sự hậu thuẫn của ông Trump, Vance đã trở thành thượng nghĩ sĩ bang Ohio. Như vậy, ông mới tham gia chính trường được hơn một năm rưỡi khi gia nhập Thượng viện vào tháng 1/2023. Ông Vance có khuynh hướng bỏ phiếu theo hướng bảo tồn truyền thống. Ông cũng làm việc với cả hai đảng trong viện lập pháp, ông là thành viên của 3 ủy ban Thượng viện. Ông chỉ trích Chiến tranh Iraq, chỉ trích việc viện trợ cho Ukraine, ủng hộ việc viện trợ Israel, có lập trường cứng rắn với Trung Quốc.

Tóm lại, trong nhiều phương diện, ông Vance có lập trường rất thống nhất với ông Trump.

Lợi thế của việc dùng người trẻ có xuất phát điểm không cao

Nhiều người có thể cho rằng tuổi trẻ và thâm niên chính trường không phải là một lợi thế cho vị trí phó tướng của ông Vance. Song ông Trump có lẽ lại nghĩ khác. Trong tuổi trẻ của Vance, có thể ông Trump nhìn thấy sự nhiệt huyết và tinh thần cống hiến. Lý tưởng của ông Trump là "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại", thế nên thắng cử và trở thành tổng thống Mỹ chỉ là phương tiện để ông thực hiện lý tưởng đó. Nhưng đấy chính là một con đường dài và chắc hẳn có nhiều chông gai, việc dấn bước trên con đường đó ắt phải cần tới người có đủ tâm huyết, năng lực để kề vai sát cánh với ông. Sự nỗ lực vượt lên hoàn cảnh chính là một điểm cộng trong hồ sơ của Vance khiến ông Trump chú ý đến. Lịch sử đã chứng minh: trẻ người chưa chắc đã luôn là non dạ.

Nhớ lại vào thời lập quốc, khi cuộc chiến giành độc lập của 13 bang thuộc địa còn đầy khó khăn, đã có một chàng thanh niên 19 tuổi người Pháp vượt đại dương sang Tân thế giới để kề vai sát cánh với những người bạn Mỹ, chiến đấu cho nền độc lập của quốc gia Hoa Kỳ non trẻ. Người thanh niên ấy thuộc về một gia tộc lừng lẫy, có một gia cảnh đáng mơ ước, nhưng đã bỏ lại điều ấy sau lưng vì ủng hộ chính nghĩa của nhân dân 13 bang thuộc địa. Đó chính là hầu tước Lafayette - người sau này được phong danh hiệu: lưỡng quốc anh hùng.

Tuổi trẻ, tài năng, can đảm, nhiệt huyết, có nhân cách thì thật quý giá, nhưng kinh nghiệm chiến trường ít ỏi xem ra là điều bất lợi, song nó không khiến Tướng Washington coi nhẹ vai trò của hầu tước Lafayette. Lafayette đã trở thành phụ tá chính cho tướng Washington. Ở thời điểm đó, hầu tước Lafayette là thuộc số ít những phụ tá trẻ măng có lòng trung thành và tình cảm gắn bó sâu sắc với tướng Washington, tướng quân đi đến đâu thì Lafayette theo sát đến đó như hình với bóng, ấy là điều mà ai ai cũng nhìn thấy hết sức rõ ràng. Bản thân Washington cũng coi chàng trai trẻ ngoại quốc này như con trai mình và hết sức tín nhiệm ông. Ở độ tuổi 20, ông đã được phong quân hàm thiếu tướng trong Lục quân Lục Địa và đã chứng tỏ tài năng quân sự của mình trong nhiều trận đánh sau này của quân đội Lục Địa.

Ông Vance hẳn cũng có đủ sự nỗ lực, tài năng và nhiệt huyết, đồng thời có sự ủng hộ nhiệt thành với ông Trump. Xuất phát điểm thấp của Vance lại gặp được sự nâng đỡ của ông Trump có thể lại càng là một điều khiến Vance biết ơn và gắn bó với ông Trump hơn nữa. Vì vậy, đây cũng lại là một điểm cộng của Vance chứ không phải điểm trừ.

Một người trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm chính trường thì cũng chưa bị ô nhiễm bởi chính trị. Nói chung, người trẻ thường tràn đầy lý tưởng và ít bị lung lay hơn bởi những toan tính cá nhân, họ không dễ chấp nhận hy sinh lý tưởng vì hòm phiếu hay quyền lợi cá nhân như những người lớn tuổi hơn. Đây có thể là một kinh nghiệm cá nhân của ông Trump, rút ra từ việc lựa chọn ông Mike Pence làm phó tướng vào năm bầu cử 2020. Ông Pence là người có thâm niên chính trị, nhưng đã đoạn tuyệt một cách dứt khoát với Trump khi ông Trump kêu gọi ông ta không chứng nhận kết quả bầu cử năm 2020. Ở đại hội toàn quốc Đảng Cộng hòa lần này, Pence cũng vắng mặt.

Lợi thế khi sử dụng được năng lực riêng của Vance

Hôm 16/07, một ngày sau khi ông Trump công bố ứng cử viên liên danh của mình, ông Marc Clauson, giáo sư lịch sử và luật tại Đại học Cedarville ở Ohio, nói với tờ The Epoch Times rằng ông Vance "đã 'đạt được một tiêu chuẩn' mà mọi người thường bỏ qua... đó là sự đa dạng về kinh tế xã hội."

Ý của ông Marc Clauson muốn nói tới sự trưởng thành trong nghèo khó và rồi nỗ lực để gia nhập nhóm tinh hoa chính là lợi thế của ông Vance. Thời thơ ấu vất vả khiến ông Vance hiểu và đồng cảm với người dân lao động, biết cách kết nối và giành được sự ủng hộ của họ, điều mà có thể thấy rõ trong cuốn hồi ký nổi tiếng của ông. Ông Clauson cho rằng hoàn cảnh ấy khác với bất kỳ ai thuộc "giới tinh hoa Đảng Cộng Hòa ngày nay," và "đó là điều mà thường dân có thể cảm nhận được từ ông ấy." Ông nói thêm rằng, vị thượng nghị sĩ mới toanh này cũng thể hiện mức độ tinh tế khi có thể giao tiếp với giới tinh hoa từ cả hai đảng chính trị.

Chính khối cử tri thuộc tầng lớp lao động là lực lượng ủng hộ mạnh mẽ góp phần lớn giúp ông Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Vì vậy, cũng tương tự như khi có hầu tước Lafayette làm phụ tá thì tướng Washington càng có được sự ủng hộ của nước Pháp; Nếu chọn ông Vance làm phó, ông Trump càng thuận lợi để kết nối với khối cử tri thuộc tầng lớp lao động.

Trong đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa ở Milwaukee ngày 17/7, ông Vance phát biểu: "Tôi lớn lên ở Middletown, Ohio, thị trấn nhỏ nơi mọi người nghĩ gì nói nấy, gây dựng mọi thứ bằng đôi bàn tay và dành tình yêu cho Chúa, cho gia đình, cộng đồng, đất nước bằng cả con tim. Nhưng đó cũng là nơi bị những người nắm quyền ở Washington quên lãng và gạt sang bên lề". Ông nhấn mạnh: "Tầm nhìn của ông Trump rất đơn giản nhưng lại hết sức quyết liệt. Chúng tôi sẽ không phục vụ Phố Wall, chúng tôi sẽ cam kết hướng tới tầng lớp lao động".

Không chỉ có vậy, cuốn hồi ký thành công "Hillbilly Elegy" cho thấy năng lực ngôn ngữ của ông Vance. Giáo sư Clauson quan sát thấy ông Vance ăn nói lưu loát nhưng cũng gần gũi trong các bài diễn văn trước công chúng, trong các cuộc tranh luận, và trong các cuộc phỏng vấn trên truyền thông. Điều đó có thể giúp ghi điểm trong lòng những cử tri chưa đưa ra quyết định. Cuộc tranh biện ngày 27/6 và thất bại trong diễn đạt của tổng thống Biden càng cho chúng ta thấy kỹ năng ngôn ngữ là điều quan trọng, bao gồm cả ở các cuộc vận động tranh cử.

Ngoài ra, mối quan hệ của Vance với các tỷ phú và giới công nghệ như Peter Thiel, David Sacks và sự ủng hộ của các nhân vật "mạnh vì gạo bạo vì tiền" như Elon Musk, Winklevoss, Joe Lonsdale... cùng phe cánh hữu của Thung lũng Silicon sẽ đem lại nguồn tài chính dồi dào cho cuộc vận động tranh cử của liên minh Trump - Vance.

Chuyên môn xuất sắc về luật của ông Vance cũng là một điểm cộng cho liên minh này khi tranh cử, vì một luật sư giỏi sẽ có khả năng lập luận, tư duy logic và khả năng hùng biện rất hữu ích. Chuyên môn về luật pháp cũng là sự hỗ trợ đắc lực trong việc điều hành quốc gia. Bởi vì một trong những trách nhiệm của Tổng thống Mỹ là xét duyệt và ký kết rất nhiều đạo luật, hiểu biết về pháp luật và lịch sử sẽ giúp ông chủ Bạch Cung đảm đương nhiệm vụ tốt hơn. Trong lịch sử, đã từng có 27 trên tổng số 46 tổng thống Mỹ từng hành nghề luật sư trước khi bước vào Bạch Cung, trong đó bao gồm những vị tổng thống được đánh giá cao như: John Adams, Thomas Jefferson, James Monro, Abraham Lincoln, Franklin Delano Roosevelt v.v. Có Vance hỗ trợ, ông Trump có thể tự tin hơn nhiều.

Là một doanh nhân lão luyện, một lãnh đạo của tập đoàn lớn và người có óc thực tế, ông Trump hẳn phải có tài nhìn người, vậy nên năng lực của ông Vance có lẽ là điều ông Trump đã quan sát và cân nhắc kỹ lưỡng. Vào thời điểm ông nhậm chức tổng thống Mỹ năm 2016, điểm chưa hoàn thiện của ông trong việc lựa chọn nhân sự có lẽ nằm ở kinh nghiệm chính trường và thời gian quan sát cộng sự chưa đủ. Nhưng sau 8 năm, đến nay mọi việc đã đổi khác.

Lợi thế của việc dùng Vance trong việc chinh phục lòng người

J.D.Vance đã từng là một kẻ chống ứng viên tổng thống Donald Trump kịch liệt từ năm 2016, đã nói nhiều lời không hay về ông. Sau đó, Vance thay đổi, xin lỗi Trump và trở thành người ủng hộ ông nhiệt thành nhất. Vance còn trở thành bạn thân của người con trai cả của ông Trump. Ông Vance đã trở thành một trong 3 cái tên nằm trong danh sách cuối cùng để ông Trump lựa chọn phụ tá. Nhưng đối với một người coi trọng lòng trung thành như ông Trump mà nói, Vance dù có những lợi thế kể trên, song vẫn chưa phải là lựa chọn cuối cùng của ông trước cuộc ám sát chiều ngày 13/7.

Sau cuộc ám sát hụt đó, những người xung quanh ông Trump cảm nhận thấy một sự thay đổi từ ông.

Phát biểu với tờ New York Post vào Chủ Nhật (14/7), ông Trump cho biết ông đã hoàn thành "một bài phát biểu cực kỳ gay gắt... về chính quyền tham nhũng, khủng khiếp" để trình bày tại RNC, tuy nhiên ông quyết định "vứt nó đi" và bắt đầu viết một bài phát biểu mới "đoàn kết đất nước chúng ta" sau vụ ám sát hụt.

Người con trai lớn của ông là Trump Jr. nói với Axios rằng ông đã làm việc với cha mình về bài phát biểu gốc, mà ông mô tả là "rất sục sôi". Jump Jr. đã nói về sự dịu đi của cha mình sau vụ ám sát: "Bạn biết đấy, tôi nghĩ điều đó sẽ kéo dài. Có những sự kiện thay đổi bạn trong vài phút và có những sự kiện thay đổi bạn vĩnh viễn".

Có lẽ những thay đổi đó đã khiến ông Trump trở nên bao dung hơn chăng? Và đó cũng là thời điểm ông chính thức chọn J.D.Vance làm người phó cho mình trong liên minh ứng cử của Đảng Cộng Hòa.

Một người nếu có thể tha thứ cho người chỉ trích mình là một người đại lượng, nhưng nếu có thể sử dụng người ấy như kẻ thân tín, thì chính là tầm cỡ của một lãnh đạo lớn có lòng dạ rộng rãi hơn người.

Tào Tháo thời Tam Quốc là một lãnh đạo tài năng lỗi lạc, nhưng cũng có dạ bao dung hơn người.

Trần Lâm là một trong Kiến An thất tử - 7 văn nhân nổi tiếng cuối đời Đông Hán. Lâm theo Viên Thiệu trong chiến dịch tấn công Tào Tháo, Thiệu sai Lâm thảo hịch kể tội Tháo, đời sau gọi bản văn đó là "Vi Viên Thiệu hịch Dự Châu văn". Cuối cùng, khi gia tộc họ Viên hoàn toàn bị Tháo đánh bại, Lâm quy hàng Tào Tháo. Tào Tháo hỏi Lâm khi xưa làm hịch kể tội mình thì thôi, sao lại sỉ nhục đến tổ tông 3 đời của Tháo, ông bèn tạ tội. Tào Tháo tha cho Lâm không truy cứu, lại phong cho quan tước để sử dụng. Công văn của Tào Tháo, đều do Lâm cùng Nguyễn Vũ làm ra. 

Lịch sử Mỹ quốc cũng có không ít vị tổng thống được ca ngợi bởi lòng bao dung quảng đại. Chẳng hạn như tổng thống Abraham Lincoln trong thời kỳ tranh cử đã bị địch thủ chính trị của mình là ông Edwin McMasters Stanton công kích đủ điều.

Đến khi Lincoln làm tổng thống, ông lại lựa chọn Stanton đảm nhiệm chức vụ quan trọng: Bộ trưởng Chiến tranh. Người ta nhắc khéo: "Thưa Tổng thống, ngài hẳn quên ông Edwin Stanton này đã từng công kích và vu oan cho ngài trong lần bầu cử vừa qua hay sao? Ông ta sẽ phá hoại chương trình hành động của ngài. Ngài đã suy nghĩ kỹ chưa, thưa tổng thống?"

Thì Abraham Lincoln trả lời: "Ðúng vậy, tôi biết rất rõ ông Stanton này là ai, đã làm cho tôi những gì. Nhưng tôi đã tha thứ cho ông ta, và nhìn nhận ông ta là kẻ có tài năng hơn những người khác để giữ chức vụ này".

Không chỉ Stanton, nhiều vị trong nội các của Lincoln chính là những vị đã từng chỉ trích ông. Lincoln đã áp dụng nguyên tắc bao dung mà ông từng nói sau này: "Khi họ trở thành bạn của ta thì chẳng phải ta đã tiêu diệt được kẻ thù rồi sao?" 

Lincoln nhờ có lòng bao dung, nên được rất nhiều phụ tá ủng hộ. Chính Stanton khi phát biểu trong đám tang của Lincoln đã gọi ông là con người cao cả nhất, con người lưu danh mãi mãi trong lịch sử vì đã tha thứ cho kẻ thù mình, và biến kẻ thù thành bạn, thành người cộng tác.

Việc tha thứ cho Vance và lựa chọn ông làm ứng viên phó tổng thống cho mình là hành động tốt nhất để thuyết phục những người còn hoài nghi cựu tổng thống Trump quay sang ủng hộ ông. Còn Vance thừa nhận: "Bản thân tôi sẽ là một ví dụ tốt".

Ngoài ra, vì bà Vance - mẹ của J.D.Vance là con gái của một gia đình nhập cư hợp pháp từ Ấn Độ, liên minh Trump - Vance có thể dễ dàng hóa giải những chỉ trích như là: "Đảng Cộng Hòa của ông Trump không khoan dung với những người nhập cư và sự đa dạng chủng tộc."

Chọn Vance, ông Trump đang nhắm đến một truyền nhân

Nhiều người thắc mắc vì sao ông Trump không chọn người phó là phụ nữ, gốc Phi, gốc Tây Ban Nha, hay là người có ảnh hưởng với nhiều cử tri thuộc giới tính và chủng tộc chiếm đa số? Thực ra, điều đó bây giờ đối với ông Trump không quá quan trọng. Điều ông Trump đặt tâm huyết không chỉ là một chiến thắng bầu cử cho cá nhân và đảng phái của mình. Ông là người có lý tưởng đã nhìn ra rằng nước Mỹ của ông đã bị chệch hướng từ lâu và sứ mệnh làm nước Mỹ vĩ đại trở lại không phải là một việc có thể hoàn thành trong một nhiệm kỳ tổng thống. Năm nay, ông đã 78 tuổi, và giả sử tái đắc cử tổng thống, ông chỉ có 4 năm để thực hiện sứ mệnh này, có khi còn ít hơn, vì biết đâu một tên sát thủ hay một tai biến bất ngờ nào đó có thể buộc ông phải dừng lại. 

Đã đến lúc phải tìm một truyền nhân để gánh vác công việc về sau.

Truyền nhân này phải là một người trẻ, có đầy đủ năng lực, nhiệt tâm, và ý chí, đồng thời phải là một người có chung lý tưởng MAGA với ông. Đức Khổng Tử ở phương Đông có câu ngạn ngữ: "Đạo bất đồng, bất tương vi mưu", tạm hiểu là: người có lập trường và ý kiến khác nhau, thì không nên thương lượng và lập kế hoạch với nhau.

Nhìn đi nhìn lại, không ai lúc này có thể phù hợp hơn viên thượng nghị sĩ trẻ J.D.Vance được nữa. Vance chính là người chí đồng đạo hợp với ông. Vance cũng can đảm và biết phục thiện. Vance có năng lực và ý chí.

Đó là một nước tính rất xa của ứng viên Donald Trump so với việc Đảng Dân chủ gần đây lựa chọn ứng viên phó tổng thống chủ yếu vì tranh thủ phiếu bầu. Hiện nay, trong khi đội ngũ tranh cử của Đảng Cộng Hòa đã sẵn sàng, thì bên phía nội bộ Đảng Dân chủ vẫn đang bất đồng về việc ai sẽ làm ứng viên tranh cử tổng thống.

Tóm lại, còn quá sớm để có thể khẳng định được điều gì về kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới, cũng như về tương lai của liên minh Trump - Vance. Và đây vẫn chỉ là những phỏng đoán mang tính cá nhân. Tuy nhiên, vì ảnh hưởng quá lớn của cuộc bầu cử này đối với nước Mỹ, cũng như với tương lai nhân loại, những khán giả ngoại giới như chúng ta cũng có thể theo dõi diễn biến của sự kiện đặc biệt này và những động thái của người trong cuộc, suy ngẫm và đối chiếu với những chuyện xưa nay, biết đâu có thể chiêm nghiệm được những bài học quý giá.

Nguyên Vũ

 

Iran trong lịch sử

 Iran trong lịch sử và sự giằng xé tâm lý của giới tinh hoa trí thức hiện nay

Nguồn: Mục Hoành Yến, Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Gần đây, bộ phim Trận chiến hồ Trường Tân phản ánh lịch sử chống lại quân Mỹ và giúp đỡ Triều Tiên của Trung Quốc đã được trình chiếu tại "Tuần lễ phim Trung Quốc" ở Iran và thu hút được sự hưởng ứng nhiệt liệt từ người dân Iran. Sau khi bộ phim kết thúc, toàn bộ khán giả đã đứng lên bày tỏ sự tôn trọng, các phương tiện truyền thông Iran cũng đưa tin rất nhiều về việc này.

Nguyên nhân của sự nhiệt thành này trước hết liên quan mật thiết đến tình hình căng thẳng hiện nay ở Trung Đông, đặc biệt là khi Iran đang đứng trước khả năng xảy ra xung đột quân sự trên quy mô lớn với Israel – quốc gia được Mỹ hậu thuẫn, tình cảm dân tộc của Iran đang dâng cao; thứ hai, Iran trong lịch sử đã từng có cả những thắng lợi vẻ vang lẫn những thất bại thê thảm trong cuộc đối đầu quân sự với phương Tây. Những tình cảm dân tộc phức tạp được tạo ra trong sự đan xen giữa chiến thắng và thất bại đã khiến bộ phim Trung Quốc Trận chiến hồ Trường Tân chẳng khác nào một thước phim khơi dậy tinh thần và ý chí dân tộc đối với người dân Iran.

Iran là một trong những nền văn minh cổ xưa trên thế giới, từng hai lần gây dựng Đế quốc Ba Tư bao trùm phần lớn vùng Tây và Trung Á. Lãnh thổ của nó bao gồm Ai Cập và vùng ven biển phía Bắc Biển Đen, được coi là đế chế mang tầm cỡ thế giới đầu tiên trải dài khắp châu Á, châu Phi và châu Âu, đây cũng là niềm vinh quang mà dân tộc Iran lấy làm tự hào nhất. Do Đế quốc Ba Tư đối diện trực tiếp với châu Âu, nên khi châu Âu bành trướng và tiến hành xâm lược về phía Đông thì Iran là đầu cầu đầu tiên phải gánh chịu. Iran xảy ra xung đột quân sự với phương Tây trong cả ba triều đại tiền Hồi giáo.

Trong triều đại Achaemenid của Iran (550 TCN-330 TCN, được gây dựng bởi các bộ tộc Aryan Ba Tư của Iran, trong lịch sử được gọi là Đế quốc Ba Tư thứ nhất), quốc gia này chủ yếu phải đối mặt với liên minh Hy Lạp do Athens và Sparta lãnh đạo. Sau ba trận chiến lớn gồm trận Marathon, trận Thermopylae và trận Salamis, Chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư cuối cùng đã kết thúc với thất bại của Ba Tư và chiến thắng của Hy Lạp, từ đó mở ra thời kỳ phát triển hoàng kim của văn hóa Hy Lạp cổ đại. Các nhà sử học phương Tây luôn mô tả chiến thắng của Hy Lạp trong Chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư như là thắng lợi của nền dân chủ phương Tây trước chế độ chuyên chế phương Đông.

Sau đó vào năm 334 TCN, Alexander hành quân từ Macedonia về phía Đông và quét sạch triều đại Achaemenid của Iran. Năm 330 TCN, Đế quốc Ba Tư thứ nhất sụp đổ và bắt đầu thời kỳ Hy Lạp hóa kéo dài hơn 80 năm dưới sự cai trị của người Hy Lạp. Có thể nói, đây là thất bại bi thảm đầu tiên mà dân tộc Iran phải gánh chịu sau khi đã trải qua thời kỳ huy hoàng của Đế quốc Ba Tư.

Năm 247 TCN, triều đại Parthia của Iran (224 TCN-224 SCN, do các bộ tộc Aryan Parthia của Iran lập nên) được thành lập. Sau những nỗ lực gian khổ của "cuộc chiến phục hưng trăm năm", quân Hy Lạp cuối cùng đã bị đánh đuổi khỏi cao nguyên Iran. "Cuộc chiến phục hưng trăm năm" là thắng lợi to lớn đầu tiên của người Iran trước sức mạnh quân sự hùng mạnh của phương Tây, đồng thời cũng là sự quật khởi ngoan cường của dân tộc Iran sau khi trải qua thảm họa.

Về sau, triều đại Parthia của Iran luôn cạnh tranh với Đế quốc La Mã. Sau khi "bất khả chiến bại trên khắp Địa Trung Hải", Đế quốc La Mã gặp phải sự kháng cự quật cường từ triều đại Parthia ở phía Đông. Crassus, một trong tam hùng của Đế quốc La Mã, đã khởi binh đánh Parthia. Năm 53 TCN, hai bên giao chiến tại Carrhae. Với quân số chưa đến 20.000 người, Parthia đã đánh bại đội quân hùng mạnh 40.000 người của La Mã. Điều này đã trở thành một ví dụ nổi tiếng về "lấy ít địch nhiều" trong lịch sử quân sự thế giới. Thắng lợi trong trận Carrhae đã truyền một nguồn cảm hứng rất lớn cho lòng tự tin dân tộc của Iran. Năm 36 TCN, Antony, vị thống soái trẻ tuổi và là một trong tam hùng của La Mã, đã một lần nữa khởi binh đánh Parthia và cũng phải nhận thất bại thảm hại.

Vào năm 395 SCN, Đế quốc La Mã khổng lồ bị xâm lăng bởi những kẻ đến từ Bắc Âu và bị chia làm hai. Đế quốc Đông La Mã là phần đế quốc nằm ở phía Đông có thủ đô là Constantinople và còn được gọi là Đế quốc Byzantine. Triều đại Sasanian của Iran (224-651, được thành lập bởi các bộ tộc Aryan Ba Tư của Iran, trong lịch sử được gọi là Đế quốc Ba Tư thứ hai) chủ yếu đối địch với Đế quốc Đông La Mã. Vào các năm 528-531, 540-545, 549-562 và 571-591, giữa Vương triều Sasanian của Iran và Đế quốc Đông La Mã đã xảy ra các cuộc xung đột quân sự có quy mô lớn và kéo dài. Kết quả cuối cùng của mỗi cuộc xung đột quân sự đều là thắng lợi của Vương triều Sasanian, họ đánh cho quân Đông La Mã không còn manh giáp và buộc phải nhượng lại lãnh thổ để bồi thường. Năm 572, nhằm cắt đứt Con đường tơ lụa trên biển của Đông La Mã, Vương triều Sasanian đã chiếm đóng Yemen và canh giữ Vịnh Aden. Kể từ đó, khu vực Yemen trở thành vùng ảnh hưởng của Iran.

Như vậy, ba triều đại lớn của Iran thời tiền Hồi giáo nhìn chung đều chiếm ưu thế trong các cuộc đối đầu quân sự với phương Tây. Ưu thế này đã được bồi tích vào tâm lý dân tộc và hình thành nên một thứ cảm xúc tự hào kiêu hãnh sâu thẳm trong lòng dân tộc Iran. Là một quốc gia hùng mạnh ở Tây Á, Iran từ xưa đến nay luôn sở hữu sức răn đe và uy hiếp mạnh mẽ trong khu vực, văn hóa của nước này có tác động bức xạ mạnh mẽ đến các khu vực xung quanh.

Năm 610 SCN, nhà tiên tri Muhammad sáng lập ra Hồi giáo. Năm 632, Muhammad đã thống nhất nhiều bộ lạc Ả Rập khác nhau trên Bán đảo Ả Rập thông qua Hồi giáo. Trong thời kỳ Bốn Caliph, quân đội Ả Rập bắt đầu tràn ra khỏi bán đảo. Vào thời điểm này, Vương triều Sasanian, một mặt đã bị hao hụt sức mạnh trong cuộc chiến trường kỳ với Đế quốc Đông La Mã, mặt khác lại xảy ra nội chiến do sự việc con trai giết cha để chiếm ngai vàng, đã bị quân Ả Rập đánh bại. Năm 651, triều đại Sasanian của Iran sụp đổ và Iran bước vào kỷ nguyên Hồi giáo.

Song song với việc nền văn minh Iran bị Hồi giáo thay đổi, ở chiều ngược lại, nền văn minh Hồi giáo cũng bị nền văn minh Iran làm cho đổi thay. Quá trình Hồi giáo hóa Iran đã khiến nền văn minh Hồi giáo của Ả Rập nhanh chóng chuyển đổi từ nền văn minh bộ lạc sang nền văn minh đế quốc phát triển ở tầm cao. Có thể nói, việc bị người Ả Rập chinh phục là thảm họa thứ hai mà dân tộc Iran phải gánh chịu. Tuy nhiên, Iran đã chinh phục được những kẻ chinh phục bằng nền văn minh hùng mạnh và phát triển ở tầm cao của mình. Điều này cũng hình thành nên tâm thức "chủ nghĩa Đại Iran" trong lòng dân tộc Iran. Họ cho rằng, chính sự đóng góp của Iran đã tạo nên một nền văn minh Hồi giáo thịnh vượng và huy hoàng, điều này cũng hình thành nên ưu thế tâm lý của dân tộc Iran trong kỷ nguyên Hồi giáo.

Đồng thời, chính quá trình Hồi giáo hóa Iran cuối cùng đã khiến Hồi giáo phân tách thành dòng Sunni với đại diện là người Ả Rập và dòng Shia với đại diện là người Iran. Ở bề ngoài, sự chia rẽ giữa hai dòng Hồi giáo Sunni và Shia là do sự khác biệt trong nhận thức của hai bên về vấn đề ai là người kế vị hợp pháp của nhà tiên tri Muhammad. Người Sunni công nhận 4 vị Caliph gồm Abu Bakr, Umar, Uthman và Ali là người thừa kế hợp pháp của Muhammad, trong khi người Shia chỉ công nhận Ali (anh họ và con rể của Muhammad) là người kế vị hợp pháp của Muhammad. Hệ thống đế chế trong một thời gian dài đã khiến người Iran chú trọng nhiều hơn đến mối quan hệ huyết thống trong vấn đề thừa kế, mà ba vị Caliph đầu tiên thì không có mối quan hệ huyết thống nào với Muhammad.

Tuy nhiên, trên thực tế, sự khác biệt nội tại và căn bản nhất giữa người Shia và người Sunni nằm ở nhận thức của hai bên về quyền lực tôn giáo của chính những người kế vị. Người Shia gọi người kế vị Muhammad là Imam (nhà lãnh đạo tinh thần), Ali là Imam đầu tiên và con cháu của Ali lần lượt kế thừa cho tới Imam thứ 12. Dưới sự truy đuổi của người Sunni, Imam thứ 12 Mahdi đã mất tích. Người Shia tin rằng, Imam thứ 12 Mahdi đang ẩn mình và sẽ trở lại vào Ngày phán xét để thanh tẩy mọi tội lỗi của thế giới.

Điều đó có nghĩa, đức tin của dòng Sunni coi chính bản thân Kinh Qur'an là cốt yếu, trong khi đức tin của dòng Shia thì coi người nắm giữ tất cả kiến thức về Kinh Qur'an (tức các Imam) là hạt nhân. Imam của Shia được Imam tiền nhiệm "chỉ định", chứ không do người dân bầu chọn. Nguyên tắc "chỉ định" đặt nền tảng cho sự kiên định của người Shia đối với nguyên tắc phán đoán độc lập của các faqīh (luật gia Hồi giáo) trong việc giải quyết các vấn đề của luật Hồi giáo, đồng thời trao cho các faqīh có cấp bậc tôn giáo cao (ayatollah) quyền "sáng chế". Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa người Shia và người Sunni, các faqīh Sunni không có quyền sáng chế.

Đức tin vào các Imam đã trở thành tín điều thứ 3 của người Shia bên cạnh đức tin vào sự độc nhất của Allah và đức tin vào việc Muhammad là sứ giả của Allah. Do đó, đức tin của người Shia được xây dựng trên niềm tin và sự sùng bái Imam dựa theo nền tảng Kinh Qur'an. Điều này dẫn đến việc các faqīh Shia cấp cao được coi là người đại diện nơi trần thế của vị Imam ẩn thân, đồng thời có được uy tín cao vọng và sức hiệu triệu mạnh mẽ đối với quần chúng mà các faqīh Sunni không thể sánh bằng. Đây cũng là lý do chính khiến Ayatollah Khomeini, với tư cách là lãnh tụ tôn giáo Shia, đã lãnh đạo Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979 đi đến thành công.

Trước Hồi giáo, Iran đã coi Hỏa giáo (thường được gọi là đạo Zoroastrian, hay còn gọi là Hiên giáo trong sử liệu Trung Quốc) là quốc giáo của mình. Dòng Shia thực chất là sự Hồi giáo hóa Hỏa giáo, trong Hồi giáo Shia chứa đựng nhiều yếu tố của Hỏa giáo mà bài viết này sẽ không thảo luận. Dù thế nào đi nữa, chính nền tảng sâu sắc của Hỏa giáo đã khiến Hồi giáo Shia chỉ được truyền bá ở Iran và các khu vực xung quanh Iran, trong khi Hồi giáo Sunni thì được truyền bá rộng rãi trên khắp thế giới. Đây cũng là nguyên nhân quan trọng hình thành nên vòng cung kháng chiến của người Shia ở các khu vực xung quanh Iran trong tình hình chính trị quốc tế hiện đại.

Xung đột Palestine-Israel bắt đầu từ năm 1948 với sự thành lập của nhà nước Israel và sự bùng nổ của Chiến tranh Trung Đông lần thứ nhất. Điều này từ lâu đã là cuộc xung đột giữa thế giới Hồi giáo Sunni (các nước Ả Rập) và Israel. Với sự hậu thuẫn vững chắc của Mỹ, Israel đã giành chiến thắng trong cả 5 cuộc chiến tranh Trung Đông trước đây, các nước Ả Rập thì bị chia năm xẻ bảy. Dưới sự thúc đẩy của Mỹ, họ đã hòa giải với Israel vì lợi ích của mỗi nước. Vấn đề lãnh thổ dường như là trọng tâm của cuộc xung đột Palestine-Israel, nhưng vị thế của Jerusalem mới là cốt lõi của cuộc xung đột.

Jerusalem là thánh địa của ba tôn giáo (Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo). Đây là thành phố linh thiêng thứ 3 của Hồi giáo và là nơi có Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa nổi tiếng. Nghị quyết phân chia của Liên hợp quốc năm 1947 đã quyết định Jerusalem là thành phố nằm dưới sự quản lý của Liên hợp quốc. Tuy nhiên, trong Chiến tranh Trung Đông lần thứ nhất năm 1948, do Israel giành chiến thắng nên phần phía Tây của Jerusalem đã bị Israel chiếm đóng. Sau Chiến tranh Trung Đông lần thứ 3 năm 1967, Israel chiếm đóng phần phía Đông của Jerusalem. Vào tháng 7 năm 1980, Israel thông qua dự luật coi Jerusalem là thủ đô của mình sau khi thống nhất. Mặc dù dự luật này bị cộng đồng quốc tế chỉ trích mạnh mẽ nhưng Israel vẫn đi theo con đường riêng và dần xúc tiến "kế hoạch xây dựng thủ đô" của mình. Thậm chí vào tháng 12 năm 2017, Nhà Trắng do Trump làm chủ đã chính thức tuyên bố rằng Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, điều này chắc chắn đã châm ngòi cho cuộc xung đột Palestine-Israel sau đó.

Trước Cách mạng Hồi giáo năm 1979, triều đại Pahlavi của Iran là một chính quyền thân Mỹ nên không những không can thiệp vào cuộc xung đột Palestine-Israel mà còn lợi dụng cuộc chiến ở Trung Đông để kiếm được một lượng lớn petrodollar, thúc đẩy nền kinh tế quốc dân phát triển nhanh chóng và tự coi mình nằm trong những nước phát triển (Năm 1972, tổng sản phẩm quốc dân đứng thứ 9 thế giới). Việc Israel đưa ra dự luật năm 1980 coi Jerusalem là thủ đô của mình sau khi thống nhất là một sự đả kích mạnh mẽ đối với Cộng hòa Hồi giáo Iran mới ra đời vào năm 1979, vậy là Iran bắt đầu bày tỏ lập trường phản đối Mỹ và Israel.

Có thể nói, khi người Sunni ở các nước Ả Rập từ bỏ sự phản kháng với Israel thì chính người Shia ở Iran đã giương cao ngọn cờ bảo vệ Thánh địa Jerusalem, kiên quyết chống Mỹ và Israel. Đồng thời, bất chấp sự bao vây và cấm vận kéo dài 45 năm của Mỹ và các nước phương Tây, người Shia vẫn kiên cường thiết lập vòng cung kháng chiến của riêng mình và trở thành lực lượng kháng chiến quan trọng trong cuộc xung đột Palestine-Israel.

Vấn đề nan giải mà chính quyền hiện tại của Iran phải đối mặt nằm ở chỗ, nước này một mặt cần chi nhiều tiền để xây dựng vòng cung kháng chiến của người Shia, mặt khác lại phải đối mặt với sự bao vây và cấm vận lâu dài về kinh tế từ Mỹ và các nước phương Tây khác. Vì vậy, nền kinh tế của nước này đang gặp khó khăn và mức sống của người dân cũng suy giảm mạnh, trong khi sự bất mãn không ngừng gia tăng. Tâm lý bất mãn lan rộng trong quần chúng đã tạo điều kiện thuận lợi lớn cho sự xâm nhập của lực lượng Mỹ và phương Tây vào Iran.

Nói một cách tương đối, người dân thuộc tầng lớp thấp ở Iran ít bị rối ren tâm lý hơn, bởi những người thuộc tầng lớp này không được hưởng lợi nhiều từ sự bùng nổ kinh tế dưới triều đại Pahlavi và chính quyền hiện tại cũng khá quan tâm đến trợ cấp sinh hoạt cho tầng lớp thấp. Ngoài ra, người dân thuộc tầng lớp thấp sùng đạo hơn. Dù phải thắt lưng buộc bụng, họ cũng sẽ không quá thù địch với chính quyền hiện tại, mà sẽ chỉ chuyển thái độ thù địch sang phía Mỹ và các nước phương Tây dưới sự dẫn dắt khéo léo của chính quyền hiện tại. Do đó, nền tảng quần chúng của chính quyền Iran hiện tại là điều không cần bàn cãi.

Tuy nhiên, tầng lớp trung lưu Iran đang rơi vào tình trạng rối ren tâm lý, thậm chí là giằng xé tâm lý rất nghiêm trọng. Trong triều đại Pahlavi, họ là những người được hưởng lợi nhiều nhất từ sự bùng nổ kinh tế của Iran; còn dưới chính quyền hiện tại, tài sản của họ đang sụt giảm mạnh mẽ. Với tư cách là giới trí thức tinh hoa của Iran, họ là nhóm người có mối gắn bó sâu sắc nhất với "chủ nghĩa Đại Iran". Họ tự hào về vinh quang của Iran trong lịch sử cũng như di sản lịch sử và văn hóa sâu sắc của đất nước mình. Họ cho rằng Hồi giáo là tôn giáo của người Ả Rập và cho rằng tầng lớp tôn giáo hiện đang nắm chính quyền đều là những học giả tôn giáo Hồi giáo. Thêm vào đó là sự bôi nhọ của các phương tiện truyền thông phương Tây đối với Hồi giáo và chính quyền Iran hiện tại, khiến họ rất dễ quy kết những khó khăn về mặt kinh tế cho tầng lớp tôn giáo hiện đang nắm chính quyền, từ đó nảy sinh sự bất mãn lớn với chính quyền hiện hành.

Vì vậy, giới trí thức tinh hoa Iran đang rơi vào tình trạng tâm lý giằng xé, một mặt họ rất yêu Iran và sùng bái lịch sử, văn hóa nước mình, nhưng mặt khác lại vô cùng bất mãn với tình trạng tầng lớp tôn giáo nắm quyền hiện nay. Họ thể hiện xu hướng thân phương Tây tương đối mạnh mẽ nên đã trở thành mục tiêu xâm nhập chủ yếu của lực lượng Mỹ và phương Tây.

Trên thực tế, theo quan điểm của tác giả, giới trí thức tinh hoa Iran đã không giải thích được về mặt nguyên lý mối quan hệ kế thừa giữa Hồi giáo Shia và Hỏa giáo ở Iran, cũng như không cấu trúc một cách hữu cơ Iran hậu Hồi giáo với Iran tiền Hồi giáo và xây dựng hệ thống diễn ngôn của riêng mình. Điều này đã khiến tinh thần của Iran thời hậu Hồi giáo luôn bồng bềnh trong gió, không có nơi trú ẩn.

Tuy nhiên, việc Iran vẫn luôn là một cường quốc trong khu vực là điều không cần bàn cãi. Trong lịch sử, họ chưa từng bị khuất phục dù đã gặp nhiều tai họa và sở hữu một tinh thần dân tộc kiên cường bất khuất. Xét về sức mạnh quốc gia, Iran là quốc gia duy nhất ở Trung Đông có hệ thống công nghiệp hoàn chỉnh, có nguồn tài nguyên dầu khí và khoáng sản phong phú, có hệ thống sản xuất lương thực khá tốt nên sở hữu khả năng tự cung tự cấp. Đây là nguyên nhân quan trọng giúp Iran có được sự kiên cường và thậm chí còn phát triển ổn định ở một mức độ nhất định bất chấp sự bao vây và cấm vận của Mỹ và phương Tây trong hơn 40 năm qua.

Tóm lại, Iran hiện muốn đi theo con đường phát triển độc lập nhưng vẫn đang trong tình trạng bế tắc. Tuy vậy, điều này không ngăn Iran đóng một vai trò quan trọng trong tình hình phức tạp và thay đổi nhanh chóng ở Trung Đông hiện nay.

Tác giả Mục Hoành Yến là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Iran thuộc Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh.

Xác định niềm tin

 Hãy Xác Định Niềm Tin: Cựu Tổng Thống Trump Sẽ Tái Đắc Cử 

 Kim Nguyễn

Vào tuần lễ cuối cùng trước ngày bầu cử, những cuộc thăm dò cử tri trên toàn quốc cho biết cựu TT Trump đã đạt được tỷ lệ 48.5% và Kamala Harris được 48.4%. Mặc dù sự chênh lệch chưa tới 1% nhưng đây là một sự thay đổi lớn vì Kamala Harris trước đó đã dẫn đầu. Trong các cuộc thăm dò cử tri từ tháng 8, Kamala hơn cựu TT Trump 4%, giờ đây Kamala đã mất hơn 4%. Thăm dò của Real Clear Politics cho thấy cựu TT Trump đang dẫn trước Kamala Harris trên cả 7 tiểu bang chiến địa.

Người dân muốn biết Kamala Harris sẽ giải quyết ra sao trước những thảm họa do chính Biden-Harris gây ra cho đất nước, nhưng bà ta đã không trả lời rõ ràng mà luôn khẳng định"Tôi không phải là Biden." Kamala đã không đưa ra một chương trình hành động cụ thể nào, chỉ hoàn toàn là những lời hứa suông: "Trong ngày đầu tiên tôi sẽ bảo vệ biên giới, tôi sẽ giảm lạm phát, tôi sẽ đẩy mạnh việc phát triển kinh tế, . . . " Câu hỏi đặt ra là Kamala đã làm gì trong 4 năm qua?

Đảng Dân Chủ đã bấn loạn, toàn bộ lãnh đạo Dân Chủ đã nhập cuộc, đã ráo riết đi vận động tranh cử cho Kamala Harris. Đảng Dân Chủ không thể đưa ra một thành tích gì hay một chính sách cụ thể nào mà họ chỉ chú trọng tới việc tấn công cựu TT Trump và những người ủng hộ ông. Barack Obama thì la hét, giận dữ, chỉ trích đàn ông da đen đã không nhiệt tình ủng hộ Kamala như như họ đã từng ủng hộ cho các ứng cử viên Tổng Thống Dân Chủ trước đây. Michelle Obama thì lên án những người không ủng hộ Kamala là kỳ thị.

Năm 2016, Hillary đã đánh mất niềm tin của cử tri khi bà ta tấn công cựu TT Trump là độc tài, khối cử tri Cộng Hòa là những kẻ bần cùng, những kẻ đáng tội nghiệp. Sự sai lầm này là một trong những lý do gây thất bại cho Hillary. Sau 8 năm, ứng cử viên Tổng Thống Kamala Harris lại đi vào vết xe của Hillary. Kamala vẫn không nhìn ra vấn đề, vẫn tiếp tục tấn công cựu TT Trump là độc tài, là Hitler của thời đại, là mối nguy cho nền dân chủ và những người bỏ phiếu cho cựu TT Trump là những người kỳ thị chủng tộc.

Những sự xuyên tạc, vu khống, tố cáo vô căn cứ và sự tiếp tay của truyền thông thiên đã giúp cựu TT Trump giành được chiến thắng trong năm 2016. Cuộc bầu cử năm nay họ lại tiếp tục làm như vậy, và tới những ngày cuối cùng của cuộc bầu cử, cựu TT Trump đã đạt được điểm tín nhiệm cao nhất. Wall Street Journal cho hay theo cuộc thăm dò của Gallup, lần đầu tiên cựu TT Trump đã đạt được tỷ lệ ủng hộ tới 50%. Đảng Dân Chủ đã hoảng loạn, họ đã lạm dụng quyền lực tấn công cựu TT Trump trên mọi phương diện, từ những vụ kiện của Bộ Tư Pháp tới những vụ kiện của chính quyền tiểu bang nhằm loại cựu TT Trump ra khỏi cuộc bầu cử. Tất cả những nỗ lực này đều thất bại, giờ đây họ lại nhắm vào những người ủng hộ ông.

Nhà báo Allysia Finley nhấn mạnh: "Mới đây Bộ Tư Pháp đã gởi thư cho tỷ phú Elon Musk cảnh cáo về việc ông cho tiền thưởng 1 triệu Dollars, sự việc có thể vi phạm luật bầu cử." Gần tới ngày bầu cử, Công Tố Viên Đặc Biệt Jack Smith còn nộp thêm bản cáo trạng về cựu TT Trump, điều này có vi phạm luật bầu cử không? Chánh Án Tanya Chutkhan cũng cho phổ biến bản cáo trạng của Jack Smith, việc làm này có vi phạm luật bầu cử không?

Cựu TT Trump sẽ tái đắc cử

Bỏ phiếu sớm đã bắt đầu tại 25 tiểu bang, tính tới Chủ Nhật vừa qua đã có gần 40 triệu cử tri bỏ phiếu. Đa số cử tri Cộng Hòa có truyền thống đi bỏ phiếu trong ngày bầu cử chính thức nhưng năm nay đã có sự thay đổi. Tỷ lệ bỏ phiếu sớm của cử tri Cộng Hòa đã lên tới 36%, ít hơn đảng Dân Chủ 5%. Sự thay đổi này đáng chú ý vì năm 2020 tỷ lệ bỏ phiếu sớm của đảng Dân Chủ hơn đảng Cộng Hòa 14%.

Kinh tế luôn luôn là vấn đề hàng đầu đối với cử tri, với tình trạng kinh tế yếu kém trong 4 năm nay, kinh tế càng trở nên quan trọng hơn. Viện Nghiên Cứu PEW cho hay kinh tế và di dân là hai vấn đề cử tri quan tâm tới nhất. Trong số cử tri ủng hộ cựu TT Trump có tới 93% quan tâm tới kinh tế, 82% quan tâm tới vấn đề di dân bất hợp pháp. Trong khi đó cử tri Dân Chủ lại quan tâm nhất về vấn đề phá thai.

Cuộc thăm dò mới nhất của ABC News/Ipsos cho hay từ hai tháng nay cựu TT Trump vẫn duy trì vị thế dẫn đầu trong hai lãnh vực kinh tế và lạm phát. Điều này cho thấy đa số cử tri đã quyết định trong việc lựa chọn ứng cử viên của họ. Dưới thời cựu TT Trump, kinh tế của Hoa Kỳ được phát triển mạnh cho tới khi bị ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 vào năm 2020. Bốn năm dưới thời Biden-Harris, lạm phát đã xảy ra vì sự chi tiêu bừa bãi, vô trách nhiệm của chính phủ. Kamala Harris đã bỏ lá phiếu quyết định cho Đạo Luật Giảm Lạm Phát nhưng thực tế chính đạo luật này đã tạo ra lạm phát một cách nghiêm trọng hơn. Cựu TT Trump quan tâm tới việc giải quyết Kinh Tế và Lạm Phát vì đây là những vấn đề cốt lõi, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của người dân, và ông đã đạt được điểm tín nhiệm cao. Trong khi đó Kamala Harris lại vận động cho phá thai, vấn đề này không còn là điều đáng quan tâm nữa vì Tối Cao Pháp Viện đã có quyết định chuyển thẩm quyền giải quyết cho các chính quyền tiểu bang.

Nhà báo Victor Nava của New York Post dự đoán cựu TT Trump sẽ tái đắc cử nếu tỷ lệ bỏ phiếu sớm vẫn tiếp tục theo chiều hướng hiện tại dựa theo thông tin của Mark Halperin. Phóng viên Mark Halperin lập luận rằng "Cần theo dõi hàng ngày những con số bỏ phiếu sớm. Điều này rất quan trọng vì nó cung cấp cho chúng ta cái nhìn thực tế, rõ ràng về sự thắng thế của đảng Cộng Hòa." Mark Halperin cho biết tin tức từ Nevada cho thấy đảng Cộng Hòa đang dẫn trước toàn tiểu bang với 8,000 phiếu bầu, Mark nhấn mạnh "Những nhà phân tích mà tôi nói chuyện trong 24 giờ qua đều nói rằng nếu tình hình này tiếp tục, Donald Trump sẽ thắng cử."

Cuộc thăm dò của New Hampshire Journal mới đây cho hay cựu TT Trump đang dẫn đầu tại tiểu bang này với tỷ lệ 50.2% so với Kamala Harris có 49.8%. Đảng Cộng Hòa chưa từng giành được chiến thắng tại New Hampshire trong 24 năm qua. Cựu TT George W. Bush là Tổng Thống Cộng Hòa thắng tại đây lần cuối cùng vào năm 2000. Trước đây năm 2020, Joe Biden đã giành được chiến thắng tại New Hampshire với tỷ lệ 7%.

Tin của Breitbart News: Cử tri tại tiểu bang North Carolina đã phá vỡ kỷ lục trong ngày bỏ phiếu sớm đầu tiên với hơn 1 triệu người đã bỏ phiếu, và tới nay đã có hơn hai triệu người bỏ phiếu sớm. Thông tin của Michael Pruser cho thấy đảng Cộng Hòa đang giành được chiến thắng tại tiểu bang dao động này. Joe Biden đã thắng tại North Carolina năm 2020, giờ đây tiểu bang này đang chuyển sang màu đỏ. Cử tri đã bỏ phiếu sớm cho đảng Cộng Hòa: 789,046 phiếu, đảng Dân Chủ: 772,921 và các đảng khác: 735,117. Một người thăm dò ý kiến tại North Carolina cho biết "Đảng Cộng Hòa thường bị đảng Dân Chủ đánh bại trong các cuộc bầu cử sớm tại North Carolina nhưng năm nay thì không. Tỷ lệ cử tri Cộng Hòa đi bỏ phiếu sớm rất cao. Có một số cử tri nam giới lần đầu tiên đi bỏ phiếu sau hơn 50 năm, họ đã bỏ phiếu cho Donald Trump. Một cử tri gốc Cuba đã bỏ phiếu cho Trump vì không muốn nước Mỹ trở thành một Cuba thứ hai."

Cuộc vận động tranh cử vĩ đại của cựu TT Trump tại New York

New York là thành trì của đảng Dân Chủ, có 28 phiếu cử tri đoàn. Tiểu bang này đã bỏ phiếu cho ứng cử viên Tổng Thống Dân Chủ trong 9 cuộc bầu cử Tổng Thống liên tiếp kể từ năm 1988. TT Reagan là Tổng Thống Cộng Hòa cuối cùng thắng tiểu bang New York vào năm 1980 và năm 1984. Joe Biden đã thắng New York với tỷ lệ 23%. Mặc dù biết rằng cử tri New York sẽ luôn luôn bỏ phiếu cho Dân Chủ nhưng cựu TT Trump vẫn muốn tiếp xúc với cử tri tại đây để chứng tỏ ông là Tổng Thống của người dân trên toàn quốc.

Chiều Chủ Nhật vừa qua, cựu TT Trump đã có một cuộc vận động thành công vang dội tại Madison Square Garden, một địa điểm lịch sử của New York, nơi đã có những cuộc tỉ thí tranh tài của võ sĩ vô địch Muhammed Ali và những buổi trình diễn ca nhạc của huyền thoại Elvis Presley. Khoảng 20 ngàn người được may mắn có chỗ ngồi trong Madison Square Garden, hội trường chật kín người, không một chỗ trống. Còn lại một số lớn khoảng gần 100,000 người phải theo dõi cuộc vận động trên những màn hình lớn ngoài trời. Đường phố đông nghẹt, kéo dài từ Madison Square Garden tới bờ sông Hudson. Diễn giả gồm những nhân vật quan trọng, chính trị gia, và doanh nhân. Diễn giả quan trọng nhất là Đệ Nhất Phu Nhân Melania Trump, lần đầu tiên bà xuất hiện trong cuộc vận động tranh cử của cựu TT Trump cho nhiệm kỳ hai. Cuộc vận động tranh cử tại Madison Square Garden được đánh giá là cuộc tập trung lớn nhất, có tầm ảnh hưởng vô cùng rộng lớn và thể hiện sự đoàn kết của đảng Cộng Hòa.

Một vài điểm chính trong bài phát biểu của cựu TT Trump, thoạt tiên ông nói: "Tôi xin bắt đầu bằng một câu hỏi đơn giản, cuộc sống của quý vị bây giờ có tốt hơn 4 năm trước không?" Cả hội trường vang lên tiếng "No, no, no." Cựu TT Trump nói tiếp: "Với phiếu bầu của quý vị, tôi sẽ đem hy vọng lại cho người Mỹ. Tôi sẽ chấm dứt lạm phát, sẽ ngăn chặn làn sóng di dân xâm nhập vào đất nước chúng ta. Tôi sẽ đem lại Giấc Mơ Mỹ cho tất cả mọi người. Và ông nhấn mạnh: " Đất nước của chúng ta sẽ lớn hơn, sẽ tốt hơn, sẽ thịnh vượng hơn, sẽ an toàn hơn, quân đội sẽ hùng mạnh hơn." Cựu TT Trump còn khẳng định: "Chúng ta không chỉ chống lại Kamala Harris, bà ta chẳng là gì cả. Chúng ta đang chống lại một thế lực mạnh hơn rất nhiều so với Kamala và Joe. Đó là thế lực cực tả, hung dữ, gian manh đang khống chế đảng Dân Chủ. Kamala Harris và Joe Biden chỉ là công cụ của thế lực này."

Từ thập niên 1980, cựu TT Trump đã trả lời những cuộc phỏng vấn của ký giả kỳ cựu Barbara Walters và tài tử Oprah Winfrey khi được hỏi "Khi nào ông ra tranh cử Tổng Thống?" nhà tỷ phú Donald Trump trả lời "Tôi sẽ tranh cử Tổng Thống khi đất nước cần đến tôi."

Trước thảm họa của đất nước hiện nay, dồn phiếu cho cựu TT Donald Trump là lựa chọn duy nhất của chúng ta.

Kim Nguyễn   

October 29, 2024

.