Một bài học lịch sử

 MỘT BÀI HỌC TỪ 80 NĂM TRƯỚC

Lam Minh Nguyen

 Ngày 6 tháng Tám 1945, một pháo đài bay B-29 có biệt danh Enola Gay thả xuống thành phố Quảng Đảo (Hiroshima) của Nhật Bản một trái bom nguyên tử làm bằng chất Uranium-235.

Ba ngày sau, một trái bom nguyên tử khác làm bằng chất Plutorium được thả xuống thành phố Trường Kỳ (Nagasaki).

Sang ngày hôm sau, các cường quốc bên Đồng Minh họp nhau tại Potsdam, Đức Quốc. Họ đưa ra một tuyên cáo chung mà trong đó có câu "Nhật Bản phải đầu hàng vô điều kiện nếu không muốn bị hủy diệt".

Tại Nhật Bản, người ta thành lập một Siêu Nội Các, còn có tên gọi khác là Hội Đồng Tối Cao Chỉ Đạo Chiến Tranh. Nội các này chỉ có sáu người mà ba trong đó chủ trương tiếp tục chiến tranh và ba người còn lại chủ trương đầu hàng. Họ tranh cãi nhau ba ngày liền mà không đi đến quyết định chung.

Cuối cùng, Nhật Hoàng Hirohito, còn được biết đến qua một tên khác là Vua Chiêu Hòa (Showa) xuất hiện giữa buổi họp để giải quyết tình hình. Ông nói rằng, "Trẫm đã đọc kỹ bản tuyên ngôn chung của Đồng Minh và nhận thấy rằng những điều khoản ghi trong đó có thể chấp nhận được". Sau đó, ông nói tiếp, "Những gì xảy ra cho Trẫm không có gì quan trọng, mà Trẫm chỉ lo sợ rằng sẽ không trả lời được trước anh linh của tiền nhân nếu chẳng may quê hương chúng ta bị biến thành tro bụi sau những hy sinh không bờ bến".

Như vậy là đã quá rõ ràng: Nhật Hoàng Hirohito muốn Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện để khỏi bị hủy diệt. Trong lúc cả sáu vị trong Siêu Nội Các cúi đầu đứng nghiêm thì Nhật Hoàng Hirohito đưa một ngón tay vào phía sau mắt kính để gạt mấy giọt nước mắt. Rồi ông rời phòng họp.

Sáng Thứ Tư, ngày 15 tháng Tám 1945, qua các đài phát thanh, người ta được biết rằng vào trưa hôm đó, Nhật Hoàng Hirohito sẽ ngỏ lời cùng toàn dân trên đài phát thanh. Vì thế nên đến gần trưa, tất cả các sinh hoạt trên toàn quốc đều ngưng lại. Tại các trường học, công sở và hãng xưởng, người ta cung kính đứng ngay ngắn gần máy thu thanh để chuẩn bị lắng nghe.

Đúng 12 giờ trưa, đài phát thanh Đông Kinh (Tokyo) truyền đi lời của Nhật Hoàng. Ông đi ngay vào vấn đề chính sau khi mở lời,

"Cùng toàn thể thần dân trung nghĩa,

Sau khi suy nghĩ kỹ càng về trào lưu chung trên thế giới cũng như những điều kiện của đế quốc chúng ta, Trẫm quyết định chấm dứt tình thế hiện tại một cách bất thường.

Trẫm hạ lệnh cho Chính Phủ Hoàng Gia Nhật Bản thông báo cho chính phủ của Anh, Pháp, Mỹ, và Trung Hoa rằng chúng ta đã chấp nhận những điều khoản của họ."

Như vậy là Nhật Hoàng đã tuyên bố đầu hàng. Nhiều người quỳ xuống khóc trong khi một số lặng lẽ cúi đầu, nước mắt chảy dài trên mặt (hình đính kèm).

Ở đoạn sau đó, ông ghi nhận công lao của mọi tầng lớp đồng thời giải thích tại sao Nhật Bản phải đầu hàng,

"Chiến tranh cho đến nay kéo dài đã trên bốn năm. Mặc dù các chiến sĩ đã chiến đấu dũng cảm, các viên chức đã làm việc mẫn cán, và gần trăm triệu thần dân tận tụy phục vụ, những diễn biến của chiến tranh vẫn theo chiều hướng không có lợi cho chúng ta. Nhất là, hiện nay địch đã bắt đầu sử dụng một loại vũ khí mới vô cùng ác độc. Tiếp tục chiến tranh, không những nước Nhật chúng ta có nguy cơ bị hủy diệt mà cả nền văn minh nhân loại cũng có thể bị lâm nguy. Đó là những lý do khiến Trẫm quyết định chấp nhận những điều khoản đã được đưa ra trong tuyên ngôn chung của các đại cường."

Ở đoạn cuối, Nhật Hoàng Hirohito có nói một câu mà ngày nay cả thế giới còn ghi nhớ, "Đã đến lúc chúng ta phải chịu đựng những gì không thể chịu đựng được" (Time has come when we have to bear the unbearable).

Ông nói tiếp, "Dân tộc ta rồi đây sẽ phải chịu nhiều gian khổ, nhưng vì thời thế và định mệnh, chúng ta phải xây đắp con đường dẫn đến thái bình cho những thế hệ mai sau."

Sau cùng, ông kêu gọi thần dân của ông, "Hãy đoàn kết để xây dựng tương lai. Hãy nỗ lực làm việc để duy trì vinh quang cố hữu của dân tộc Nhật Bản và để theo kịp nền văn minh trên thế giới."

Sáng ngày 2 tháng Chín 1945, đại diện của tất cả các quốc gia lâm chiến đã có mặt trên soái hạm USS Missouri để cùng ký kết những văn kiện để chính thức chấm dứt chiến tranh, vãn hồi hòa bình.

Tại Việt Nam thì mãi đến tháng Mười Một, đại diện cho phe Đồng Minh là Liên Hiệp Vương Quốc Anh mới chấp thuận việc đầu hàng của Đế Quốc Nhật Bản trong một nghi thức tổ chức tại Sài Gòn (hình đính kèm).

**************

Trong số hơn một chục quốc gia đã xúm lại đánh bại Đế Quốc Nhật Bản, chẳng có một quốc gia nào dám coi thường cái quốc gia mà mình đã đánh bại – hoặc đánh hôi để ké phần. Ngược lại, có một số quốc gia mà ngày nay người Nhật vẫn còn khinh bỉ, và cả thế giới cũng chẳng xem ra gì. Điển hình là Nga.

Vào đầu thế kỷ 20, Nga và Nhật Bản đại chiến, hầu hết là trên đại dương. Cuối cùng, Nga yếu thế hơn, phải đàm phán với Nhật Bản. Sau đó, hai bên ký kết hiệp ước bất tương xâm.

Sau khi Nhật Bản bị hai trái bom nguyên tử, Nga báo cho Nhật biết rằng phía của họ sẽ không gia hạn hiệp ước bất tương xăm sắp mãn hạn. Vài ngày sau, hiệp ước vừa mãn hạn thì Nga tuyên chiến với Nhật Bản. Vì thế nên khi đại diện các quốc gia Đồng Minh có mặt trên Soài Hạm USS Missouri thì người ta thấy có vài người Nga đứng vênh váo trong khi đại diện các quốc gia khác của Đồng Minh tỏ vẻ lạnh lùng với họ.

Đúng 80 năm đã trôi qua, phe thắng cuộc Nga có hơn được phe thua cuộc Nhật Bản điều gì?

Nếu không bị ràng buộc bởi những điều khoản ghi trong văn kiện đầu hàng, Nhật Bản chắc chắn sẽ vượt qua Nga về vũ trang.

Về mặt cơ khí, kỹ nghệ nặng, không một người Nhật nào thèm để ý đến xe hơi của Nga trong khi người dân Nga luôn thèm khát xe hơi của Nhật Bản.

Về mặt kinh tế, Nhật Bản không lệ thuộc vào bất cứ một quốc gia nào, mặc dù Nhật Bản là một trong những quốc gia nghèo nàn nhất thế giới về mặt tài nguyên thiên nhiên.

Về giá trị con người, công dân Nhât Bản có thể hiên ngang bước đi trên đất Nga một cách rất tự hào. Trong khi đó, nhiều người Nga đến Nhật mà không dám nói cho người khác biết mình là người Nga.

Thế mới hay, thắng hay thua trên chiến trường không phải là yếu tố quyết định để đánh giá phẩm chất thực sự của con người, hay của một dân tộc. Hãy nhìn dân tộc thua trận đã vươn mình lên và qua mặt kẻ thắng trận như thế nào để mà đánh giá họ một cách trung thực hơn.

Tố Ngọc Trần Sưu tầm