Thăm Mộ ALEXANDRE DE RHODES

 

THĂM MỘ ALEXANDRE DE RHODES TẠI BA TƯ - TRI ÂN NGƯỜI KHAI SÁNG CHỮ QUỐC NGỮ VIỆT NAM.......................

 

Xin cám ơn người, một vị đại ân nhân của những người con nước Việt. Xin tri ân người với lòng kính yêu sâu sắc: Alexandre de Rhodes

“Từ thuở còn sinh viên, khi được học về nguồn gốc chữ Quốc ngữ mà chúng ta có được để sử dụng một cách dễ dàng và tiện lợi như ngày nay. Tôi đã thầm cảm ơn những nhà truyền giáo phương Tây, đặc biệt là Alexandre de Rhodes, người đã có đóng góp lớn lao trong việc hoàn thiện hệ thống bảng chữ cái cho người Việt Nam của chúng ta.

Và may mắn thay, trong chuyến đi Ba Tư (Iran) lần này. Một cơ duyên vô cùng quý báu đã giúp tôi có cơ hội đến viếng thăm ngôi mộ, nơi yên nghỉ của ông trong một nghĩa trang nằm ở ngoại ô của thành phố Esfahan, Iran.

SỰ CHỈ GIÚP CỦA NHỮNG NGƯỜI BẠN TỐT BỤNG

Từ lời gợi ý của một chị bạn, chúng tôi biết được thông tin về ngôi mộ của Alexandre de Rhodes được an táng trong một nghĩa trang công giáo của người Armenia tại Esfahan. Nhưng do thời gian lưu lại nơi đây khá ngắn, vì thế hy vọng được đến viếng thăm ngôi mộ của ông là khá mong manh cho chúng tôi.

Khi nghe chúng tôi nói về ước nguyện của mình, cô Malih - một Hướng dẫn viên người Iran vô cùng thông cảm và hết sức tận tình giúp đỡ. Mặc dù với thâm niên hơn 10 năm làm nghề hướng dẫn viên, đã đưa biết bao nhiêu đoàn khách từ khắp năm châu đến thăm Esfahan, nhưng là người Hồi giáo cho nên cô chưa hề biết đến thông tin về khu nghĩa trang người công giáo Armenia nằm ở đâu. Và cô cũng không hề biết đến thông tin nào về Alexandre de Rhodes.

Sau quá trình tìm kiếm, thông qua một người bạn gốc Armenia, cô Malih hỏi thăm được địa chỉ của nghĩa trang. Nhưng vấn đề là không phải ai cũng được vào thăm nghĩa trang. Mà cần phải có sự đồng ý của người quản lý ở nghĩa trang.

Một lần nữa, chúng tôi may mắn gặp được một vị quản lý ở nhà thờ Vank, ông đã nhiệt tình viết cho chúng tôi một tờ giấy phép để xuất trình cho người quản lý ở nghĩa trang.

Cầm tờ giấy trên tay, chúng tôi vội vàng đi về phía ngoại ô thành phố Esfahan. Nơi có nghĩa trang của cộng đồng người Armenia sống tại đây.

NƠI NGƯỜI NẰM XUỐNG

Trước mặt chúng tôi là một nghĩa trang rộng lớn. Những dãy mộ xếp hàng dài nối bên nhau mênh mông. Chúng tôi biết là sẽ không dễ dàng để tìm ra vị trí lăng mộ của ngài. Chúng tôi tìm gặp một cụ già quản mộ ở đây dò hỏi. Cụ nhanh chóng lên xe đưa chúng tôi đến ngôi mộ có tên Alexandre de Rhodes….

Hôm chúng tôi đến, là ngày đầu năm mới của tết cổ truyền Nowruz của người Ba Tư (Iran), một vài ngôi mộ gần đấy được đặt những chậu hoa. Còn ngôi mộ của ông không có một cành hoa nào, đó chỉ là một nấm mồ nhỏ làm bằng một tảng đá hình chữ nhật nằm khép mình khiêm tốn bên những ngôi mộ khác.

Một niềm xúc cảm thân thương nghẹn ngào mà tôi không thể tả thành lời đang tuông chảy trong tôi. Đây là nơi an nghỉ của người đã có đóng góp vô cùng to lớn cho dân tộc Việt Nam. Dưới lớp đất ấy là thi hài của một người phương Tây xa lạ.

Ông đã mất từ gần 4 thế kỉ trước nhưng ông là người đã giúp cho dân tộc Việt Nam có được một bảng chữ cái với các thanh sắc uyển chuyển nhẹ nhàng, nhằm để ghi lại và diễn đạt tiếng mẹ đẻ của người Việt Nam.

Mộ ngài Alexandre de Rhodes

Đặt một chậu hoa tím mua được trong một hiệu bán hoa tết của người Iran lên mộ ông. Chúng tôi không ai nói lời nào. Nhưng giữa chúng tôi có một sự đồng cảm sâu sắc. Chấp tay lên ngực, tôi khẽ cúi đầu xin gửi đến người một lời tri ân sâu sắc.

Nhìn thái độ thành khẩn và tôn kính của chúng tôi dành cho người nằm dưới nấm mộ. Người quản trang hỏi cô Malih: "ông ấy là ai mà chúng tôi có vẻ tôn kính thế?".

Và ông đã vô cùng ngạc nhiên khi biết rằng đây là người đã có công hoàn thiện bảng chữ cái cũng như xuất bản những quyển tự điển Việt - Bồ - La tinh đầu tiên cho người Việt Nam từ những năm 1651.

Qua cuộc chuyện trò, tôi đuợc biết người quản trang có tên gọi là Rostam Gharibian, ông đã làm việc ở đây được 17 năm.

Tôi hỏi, trong 17 năm đó có bao giờ ông thấy ai là con cháu hay người thân của ngài Alexandre de Rhodes đến viếng mộ ông ấy hay không.

Thoáng chút đăm chiêu, ông trả lời rằng: vì là một thầy tu cho nên khi mất đi cũng như bao người khác Alexandre de Rhodes cũng không có vợ con. Và họ hàng thì cũng ở xa tít tận châu âu cho nên chắc cũng không ai còn nhớ.

Vì thế trong 17 năm nay ông cũng chưa hề nghe thấy một người họ hàng hay con cháu nào của ông đến thăm. Chỉ thỉnh thoảng đôi khi ông thấy có một vài người Việt Nam đến viếng mà khi đó thì ông cũng không biết họ là ai và có quan hệ như thế nào với người đã mất…

Theo truyền thống của những người Iran, tôi lấy một ít nước rửa lên nấm mồ của ông. Những giọt nước mát trong chảy lên bia mộ ông tựa như lời thì thầm của chúng tôi xin gửi đến người. Cả một đời ông cống hiến vì đạo. Và trong quá trình truyền giáo, với mục đích mong muốn truyền tải những thông điệp trong kinh thánh một cách dễ dàng hơn.

Ông đã không quản khó nhọc để tìm cách sáng tạo ra bảng chữ cái tiếng Việt. Và đến khi cuối đời, Ngài đã lặng lẽ nằm lại nơi xứ người. Có lẽ giờ đây ông không còn một người bà con họ hàng nào nhớ đến ông để thỉnh thoảng ghé thăm, chăm nom nấm mồ của ông nữa, nhưng có lẽ ông cũng ấm lòng khi biết rằng vẫn còn đó những người con nước Việt.

Vẫn còn đó hơn 90 triệu người con nước Việt trên khắp 5 châu sẽ mãi mãi không bao giờ quên ơn ông. Người đã có công vĩ đại trong việc chấm dứt 1000 năm tăm tối, 1000 năm khốn khó khi những người Việt phải đi mượn chữ Tàu ghi lại tiếng Việt.

Những người con đất Việt kính cẩn nghiêng mình trước mộ ALEXANDRE DE RHODES

Và giờ đây, hạnh phúc thay. Chúng ta đã có được bảng chữ cái của riêng mình. Một bảng chữ cái dựa trên các ký tự La Tinh nhưng vô cùng uyển chuyển và dễ học.

Xin cám ơn người, một vị đại ân nhân của những người con nước Việt. Xin tri ân người với lòng kính yêu sâu sắc: Alexandre de Rhodes !”

*** nguồn: Phạm Minh Trí

 

 

Tác động từ việc trùm Wagner Yevgeny Prigozhin tử nạn

Nguồn: "Yevgeny Prigozhin's reported death may consolidate Putin's power", The Economist, 24/08/2023.

Biên dịch: Phan Nguyên

Bill Burns, giám đốc CIA, gần đây đã bình luận về số phận có thể đang chờ đợi Yevgeny Prigozhin, thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê đã gây ra một cuộc nổi loạn ngắn ngủi ở Nga hồi tháng 6. Theo ông, Vladimir Putin, Tổng thống Nga, "nói chung là người nghĩ rằng trả thù là món ngon nhất khi được ăn nguội. Theo kinh nghiệm của tôi, Putin là bậc thầy về trả thù nên tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu Prigozhin có thể thoát khỏi đòn thù." Vào ngày 23 tháng 8, đúng hai tháng sau cuộc binh biến đó, máy bay phản lực của Prigozhin đã lao xuống đất.

Theo dữ liệu theo dõi hàng không công khai, chiếc máy bay thương mại Embraer của Prigozhin đã bay lên độ cao gần 30.000 feet (9,1 km) trước khi bất ngờ rơi xuống khu vực Tver gần Moskva sau chưa đầy 30 phút bay. Theo cơ quan hàng không Nga và truyền thông nhà nước, tất cả 10 người trên máy bay đều thiệt mạng, và Prigozhin có tên trong danh sách hành khách. Dmitry Utkin, một nhân vật cấp cao trong Tập đoàn Wagner của Prigozhin, đồng thời là chỉ huy nhóm binh sĩ hành quân đến Moskva hồi tháng 6, cũng có tên trong danh sách hành khách.

Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân vụ tai nạn. Các nhân chứng cho biết đã nghe thấy tiếng nổ trước khi xảy ra vụ việc, làm nảy sinh suy đoán rằng nó có thể đã bị lực lượng phòng không bắn hạ. Một khả năng khác, mặc dù ít người bình luận trực tuyến có vẻ tin vào điều đó, là đó chỉ là một tai nạn. Ukraine đã tiến hành 15 cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhắm vào Moskva và khu vực xung quanh kể từ ngày 3/5, bao gồm các cuộc tấn công trong 7 đêm liên tiếp cho đến ngày 23/8. Do đó, hoạt động phòng không địa phương có thể đã tăng vọt. Hồi năm 2020, Iran đã bắn rơi một máy bay Ukraine ở Tehran trong giai đoạn báo động cao độ. Tuy nhiên, khó có khả năng các nhà điều hành radar của Nga nhầm lẫn máy bay phản lực với máy bay không người lái, vì máy bay không người lái chậm hơn, nhỏ hơn và bay thấp hơn.

Một nguồn tin tình báo cấp cao của Ukraine cho biết một số nhân vật ở Nga đã tức giận đến mức muốn Prigozhin phải chết, trong đó có Sergei Shoigu, Bộ trưởng Quốc phòng Nga, người thường xuyên là mục tiêu trong các đoạn video giận dữ của Prigozhin mùa hè này. Tuy nhiên, một hoạt động kiểu này không thể được tiến hành nếu không có sự cho phép của chính Vladimir Putin. Joe Biden, tổng thống Mỹ cho biết: "Tôi không biết thực tế chuyện gì đã xảy ra nhưng tôi không ngạc nhiên. Không có nhiều chuyện xảy ra ở Nga mà Putin không đứng sau". Ông Burns không phải là chuyên gia tình báo duy nhất dự đoán Prigozhin sẽ gặp rắc rối. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 6, Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự của Ukraine, cũng tuyên bố rằng FSB, cơ quan an ninh của Nga, đã được giao nhiệm vụ ám sát kẻ nổi loạn.

Đáng chú ý, vụ rơi máy bay xảy ra sau một biến cố mang tính trả thù khác. Trước đó, trong ngày 23/8, Tướng Sergei Surovikin, người từng giữ chức chỉ huy các lực lượng Nga ở Ukraine cho đến khi bị giáng chức hồi tháng 1, đã được miễn nhiệm khỏi chức vụ chỉ huy các lực lượng không quân và vũ trụ của Nga. Tướng Surovikin có quan hệ mật thiết với Prigozhin và bị nghi ngờ đã hỗ trợ cuộc binh biến hoặc biết trước về nó. Vị tướng này được cho là đã bị quản thúc tại gia.

Cái chết của Prigozhin có thể sẽ ảnh hưởng không đáng kể đến tình hình chiến trường ở Ukraine. John Foreman, tùy viên quốc phòng Anh tại Moskva cho đến năm ngoái, cho biết Tướng Valery Gerasimov, Tổng tham mưu trưởng Nga, người mà Prigozhin thường xuyên tấn công, đã "giúp phục hồi một số trật tự thay cho sự hỗn loạn quân sự năm ngoái". Lực lượng Wagner đã bị gạt sang một bên sau khi họ dẫn đầu cuộc tấn công vào Bakhmut hồi tháng 5. Foreman nói, quân xung kích của Wagner không còn quan trọng nữa một khi Ukraine bắt đầu phản công, và những người lính bị nghi ngờ về mặt chính trị ít được chào đón hơn trong các chiến hào.

Tác động đối với các nước châu Phi, nơi Wagner đang hoạt động, là ít chắc chắn hơn. Prigozhin được cho là đã đến Châu Phi, cố gắng ngăn chặn GRU, cơ quan tình báo quân sự của Nga, đẩy lực lượng của ông ra khỏi lục địa này. Wagner không phải là công ty đánh thuê duy nhất ở đây, và các nhà lãnh đạo châu Phi đang cần hỗ trợ quân sự sẽ không quan tâm nhiều đến việc binh sĩ Nga tuân theo lệnh của Prigozhin hay một quan chức khác của Điện Kremlin.

Những gợn sóng lớn nhất đến từ sự kiện sẽ là những gợn sóng bên trong nước Nga. Nếu Prigozhin bị giết theo lệnh của Putin, điều đó sẽ củng cố hình ảnh của vị tổng thống như một lãnh đạo độc tài đầy thù hận, sẵn sàng bỏ qua các quy trình và luật pháp. Lần đầu tiên ông thu hút trí tưởng tượng của công chúng Nga với tư cách tổng thống là khi đưa ra cam kết đáng nhớ rằng phải "bắt [phiến quân Chechnya] trong toilet" và "quét sạch chúng khỏi các nhà kho". Trong những năm tiếp theo, các kẻ thù của ông phải hứng chịu một loạt các phương pháp tấn công và ám sát ngày càng bất thường — từ chất đồng vị phóng xạ bỏ vào trà cho đến chất độc thần kinh bôi trên nắm tay cửa và quần lót — tất cả được thiết kế để trấn áp các đối thủ.

Tuy nhiên, những phương pháp này cũng làm xói mòn quan điểm cho rằng Nga là một quốc gia bình thường, vạch trần chế độ của Putin như một tổ chức mafia được điều hành bởi ý muốn cá nhân và hận thù. Sự tồn tại của Wagner – một đội quân tư nhân bị luật hình sự Nga chính thức cấm – là dấu hiệu cho thấy Putin không tin vào các thể chế chính thống của nhà nước, cũng như thể hiện sự phụ thuộc của ông vào các mối quan hệ không chính thức.

Cái chết của Prigozhin có thể giúp củng cố quyền lực của Putin. Nhưng nó cũng có thể củng cố huyền thoại về nhà lãnh đạo Wagner như một người yêu nước dám nói lên sự thật, đồng thời gây bất ổn cho lực lượng cử tri ủng hộ chiến tranh bằng cách làm những người đi theo và ủng hộ Putin thấy ghê sợ. "Vụ ám sát... sẽ gây ra hậu quả thảm khốc", Gray Zone, một nhóm liên kết với Wagner, đã cảnh báo trên mạng xã hội Telegram. "Những người ra lệnh hoàn toàn không hiểu tâm trạng và tinh thần của binh sĩ".

Khi sự cố diễn ra, Putin đang phát biểu tại một cuộc họp ở Kursk, ca ngợi chiến thắng của quân đội Liên Xô trước quân xâm lược Đức 80 năm trước. Các công tố viên Nga, những người vừa nhanh chóng chấm dứt cuộc điều tra về cuộc binh biến của Prigozhin sau khi ông chấp nhận thỏa thuận sống lưu vong ở Belarus, đã nhanh chóng mở cuộc điều tra về hành vi vi phạm "các quy tắc an toàn giao thông hàng không". Công chúng Nga có thể sẽ được thông báo rằng chính sai sót của phi công hoặc lỗi của máy bay đã khiến Prigozhin tử nạn. Ở Nga, không ai mong đợi được nghe sự thật.