Poutine tới Hà nội mộ lính đánh mướn ?

Nguyễn thị Cỏ May

Tuần trăng mật giữa Pu và Ủng kéo dài . Cách đây 9 tháng, Ủng tới Nga ở miền viễn đông, thăm viếng Pu . Hôm 18/06/24, Pu qua thẳng Bình Nhưởng thăm lại Ủng . Nội dung cuộc
thăm viếng cấp Nhà nước là Pu ký với Ủng một « hiệp ước đối tác chiến lược » giúp 2 nước san bằng những nhu cầu của các mặt thiếu thốn .

Về nhu cầu của Nga, Bắc Hàn sẽ cung cấp võ khí giúp Nga có thể kéo dài chiến tranh ở Ukraine .Moscou và Bình Nhưởng vốn đồng minh với nhau từ sau chiến tranh Triều-tiên 1950 -1953 nhưng tới nay 2 nước độc tài mới có dịp hăm nóng lại tình hũu nghị nhờ Pu xâm chiếm Ukraine hối tháng 02/22 .

Trong mục đích kéo dài chiến tranh Ukraine mà hiện nay, vũ khí của Pu đang cạn dần, nên Pu cần Ủng cung cấp cho ít nhứt 12 000 containeurs vũ khí mà cho tới tháng 3/24 vừa rồi, Ủng chỉ mới giao được 7000 containeurs (Theo tin tình báo Mỹ , Nam hàn và Nhựt, Le Point, 20/06/24) .

Tuần rồi, Hoa thịnh đốn đã lên tiếng cảnh cáo Pu đã dám xử dụng ở Ukraine hỏa tiển địa đạo của Bắc hàn cung cấp . Nhiều nhà phân tích quân sự cũng lên tiếng báo động không khéo cuộc chiến Ukraine sẽ leo thang trở thành nơi thí nghiệm võ khí mới và cả bom nguyên tử của Bắc-hàn .

Ủng đã trở thành cánh tay võ trang cho Pu và đối lại, cần Pu giúp giám định chương trình vệ tinh quân sự của mình . Hồi tháng 11 vừa qua, Nam hàn đã tố cáo Bình Nhưởng đưa lên không gian một phi thuyền tình báo có bàn tay của Nga tham dự . Ngoài ra, Nga cũng giúp Bắc hàn lúa mì để cúu đói . Về mặt ngoại giao, Pu cũng từng xử dụng quyền phủ quyết (véto) can thiệp cho Ủng thoát khỏi những biện pháp phong tỏa của Quốc tế .

Qua hôm sau, 20/06/24, Pu liền bay qua Hà nội thăm viếng Việt nam để nhằm thắt chặt quan hệ đối tác quan trọng địa phương trong lúc chiến tranh Ukraine đang kéo dài . Dĩ nhiên cuộc thăm viếng cấp Nhà nước này đã không tránh khỏi bị Huê kỳ lên án .
Phản ứng lại, Pu cho biết sẽ cung cấp võ khí cho các nước Đệ tam để đủ sức đánh phá quyền lợi của Tây phương ở các nơi đó .

Đây là Pu thăm viếng Hà nội lần thứ năm để giữ Hà nội trong quan hệ « phe cánh  tiến bộ» không để Hà nội sa ngã về phía Dân chủ Tự do của Tây phương đang trên đà « xuống cấp » .
Khi Pu tới, khắp đường phố Hà nội chỉ thấy cờ Nga rợp trời . Và an ninh bảo vệ quốc khách . n21 phát súng thần công chào đón quốc khách . Nghi lễ đúng tầm vóc chìu dài lịch sử  của hai
nước Anh em xhcn . Tới trưa, Pu được Tô Lâm tới ôm, rồi Trọng cũng tới ôm trong Phủ Chủ ntịch vốn là Dinh Toàn quyền của Pháp để lại .

Đúng là « ngưu tầm ngưu , mã tầm mã » !

 Trên đường phố, Nguyễn thị Minh, 59 tuổi, chắc đã được công an mớm trước, nói với AFP « Chúng tôi yêu nước Nga, chúng tôi quí trọng người Nga vì họ rất tử tế, họ đã giúp chúng tôi suốt nhiều năm dài » .
Nói về người Nga, những anh chàng từ Miền Bắc qua lao động hoặc du học ở Nga trước kia nay chạy qua Đức sanh sống, thì chỉ nói là gái Nga rất « thật thà » . Thật thà hơn gái Tây  u rất nhiều . Nhưng không biết « thật thà » của các ông này nói có hàm ý là « nhà quê » hay không ? Chớ gái Nga có tiếng là nhà quê chúa !

Cuộc viếng thăm của Pu đối với Hà nội là cơ hội để củng cố những mối quan hệ với Nga mà Hà nội coi Nga là một trong những đối tác ngoại giao cực kỳ quan trọng .
Riêng Pu tới Hà nội chỉ để coi lại liệu Hà nội có thật lòng, giữ đúng lập trường phe xhcn hay không vì Pu thấy Hà nội vừa tiếp Xi, rồi Huê kỳ nữa ? Hay Pu cần Hà nội về nhu cầu quân sự hơn ? Như cần Ủng về võ khí ?

Về võ khí, trong chiến tranh ngày nay, chắc Pu sẽ không cần ở Hà nội về mã tấu, hay nón cối, giép râu cho quân trang . nMà Pu cần lính đánh thuê . Thứ mà Pu đang cực kỳ thiếu hụt !
Ở Nga lịnh tuyển mộ không hiệu quả . Thanh niên Nga ở Moscou và những thành phố lớn thuộc Nga trắng ( u châu) phần đông bỏ ra ngoại quốc sanh sống, học tập . Thanh niên phía Đông Nga là gốc hồi giáo mà hiện nay, tình hình ở đây đang căng thẳng .
Ngoài ra, ở tại Nga, hiện có nhiều tổ chức giúp thanh niên Nga trốn đi lính . Họ giúp rất đắc lực .
Ngay từ lúc đầu Pu đưa quân xâm chiếm Ukraine, một người Nga, cụu Giám đốc một ONG, gốc Saint-Petersbourg, đã giúp thanh niên Nga trốn đi lính . Từ Thủ đô Tbilissi của Georgie, ông đưa ra dự án « Iditié Lessom » để giúp thanh niên Nga thoát khỏi bị gởi tới Ukraine chết lảng xẹt cho cuồng vọng của Pu .

Lập tức có nhiều người Nga sanh sống ở các nước lân cận, cả ở Nga, tới hợp tác với dự án, lập thành « Phong trào phản kháng bất bạo động » . Phong trào ngày càng lớn nhanh và mạnh . Các đường giây liên lạc với Phong trào bị tràn ngặp . Họ vừa giúp thanh niên Nga trốn đi lính, vừa giúp thanh niên Nga đang ở chiến trường đào ngũ . Ai cũng biết đào ngũ, bị bắt thì bị tù ở từ 10 tới 15 năm . Mà tù của Pu thì địa ngục còn sướng hơn nhiều !

Số thanh niên được giúp đở thoát khỏi đi lính cho Pu nay lên tới hằng trăm ngàn . Một khi trốn đi được, còn chờ ra ngoại quốc, nhờ một hệ thống bí mật ngay tại Nga, họ được giúp tiền bạc, thuốc men và cả về tâm thần . Nhiều thanh niên đã phải trốn tại Nga suốt nhiều tháng chờ được đưa đi khỏi xứ .

Số đòi giúp trốn lính ngày càng nhiều nên Phong trào hiện không đủ khả năng giải quyết thỏa đáng .Vì ở Nga hiện nay, thanh niên không có ngỏ nào đi khác hơn là lao mình vào chiến tranh của Pu .
Nhu cầu của Pu hiện nay là võ khí và lính để kéo dài chiến tranh ở Ukraine . Một mai kia, chiến tranh Ukraine vì một lý do nào đó kết thúc, thì Pu cũng sẽ khai chiến ở một nước khác . Làm chiến tranh xâm lược, Pu hoàn toàn không chỉ nhằm khôi phục lại Đế chế Nga hoàng hay Liên-Xô củ, như nhiều người nhận định, mà ngay trước mắt, là nhằm bảo vệ thể chế của Pu và cho thấy Pu là một lãnh tụ vĩ đại nhứt của lịch sử Nga và Thế giới .

Hôm 20 tháng 6 vừa qua, Pu tới thăm viếng Hà nội có mục đích mộ lính . Thanh niên việt nam đi qua Nga làm lính, thay vì đi xuất khẫu lao động, lương tháng từ 2500 us tới 4500 us cho sĩ quan cấp tá . Lớn hơn lương đi lao động . Muốn ở lại sau hợp đồng đi lính, Pu hứa cấp cho quốc tịch Nga . Như Pu đang tuyển cụu lính afghan (của thời chiến tranh) đang bị taliban ruồng bắt . Ở trong xứ, phải trốn chui, trốn nhủi . Trốn ra được nước ngoài thì bị nhà cầm quyền địa phương làm khó để đòi tiền .

Ở Bình Nhưởng, Pu được Ủng cung cấp cho 30 000 lính công binh qua xây dựng lại thành phố phía Đông Ukraine, nơi  Pu cưởng chiếm . Và còn hứa sẳn sàng gởi qua cho Pu 1 triệu chí nguyện quân khi Pu cần để giúp Pu đánh Tây phương .

Liệu Pu dám nhận không ?
Mong rằng tin Pu qua Hà nội, ngoài việc vận động quan hệ đối tác giữa 2 nước, không có việc mộ lính đánh thuê cho Pu, như Pu đang làm ở nơi khác . Nhưng rủi nếu đó là sự thật, thì thanh niên việt nam nên chọn đi xuất khẫu lao động,  tuy lương ít hơn, có bị đảng Tô Lâm và Trọng ăn xớt tiền đầu đi nữa, mà bổn mạng yên ổn, còn trở về nhà với cha mẹ, vợ con . Vẫn phước đức hơn nhiều !

Nguyễn thị Cỏ May

Ảo tưởng về tuyệt đỉnh của Trung Quốc

Vũ Văn An

Trên tạp chí Foreign Affairs ngày 24 tháng 4 năm 2024, Evan S. Medeiros (*) cho hay: Kể từ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đảm bảo nhiệm kỳ thứ ba vào mùa thu năm 2022, ông đã trải qua một khoảng thời gian khó khăn. Ngay sau khi được tái bổ nhiệm, các cuộc biểu tình trên đường phố đã khiến ông đột ngột từ bỏ chính sách "tuyệt đối không COVID" đặc trưng của mình. Sau giai đoạn mở cửa trở lại nhanh chóng vào đầu năm 2023, nền kinh tế đã dần chậm lại, bộc lộ cả những thách thức mang tính chu kỳ và cơ cấu. Các nhà đầu tư đang lũ lượt rời đi, với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và danh mục đầu tư đạt mức thấp kỷ lục. Trong khi đó, Tập Cận Bình đã sa thải các bộ trưởng quốc phòng và đối ngoại do ông lựa chọn sau những cáo buộc tham nhũng và tệ nạn khác. Quân đội của ông đã làm hỏng chương trình thu thập thông tin tình báo bằng khinh khí cầu của mình, gây ra một cuộc khủng hoảng không mong muốn sau khi một quả bóng bay lạc trên lục địa Hoa Kỳ trong nhiều ngày vào đầu năm 2023. Và hiện ông Tập đang tiến hành một cuộc thanh trừng mang tính lịch sử đối với các nhân viên ngành quân sự và quốc phòng có liên quan đến lực lượng tên lửa của Trung Quốc. Giữa tất cả những điều này, Hoa Kỳ vẫn tiếp tục mở rộng liên minh với các nước láng giềng của Trung Quốc và các nước ngoài khu vực.

Những sự kiện này và những sự kiện khác đã thúc đẩy quan điểm cho rằng Trung Quốc đang trì trệ, nếu không muốn nói là suy thoái vĩnh viễn. Một số học giả hiện cho rằng thế giới đang chứng kiến "tuyệt đỉnh của Trung Quốc" và sự suy thoái ngày càng nhanh của nước này có thể khiến nước này bị đá nhào. "Chào mừng thời đại 'tuyệt đỉnh của Trung Quốc'," các nhà khoa học chính trị Hal Brands và Michael Beckley viết trên tạp chí Ngoại giao vào năm 2021 như vậy. "Trung Quốc đang đi theo một vòng cung thường kết thúc trong bi kịch: sự trỗi dậy chóng mặt, sau đó là bóng ma của sự sụp đổ nặng nề". Các nhà bình luận, bao gồm cả tác giả và nhà đầu tư Ruchir Sharma, đã bắt đầu suy đoán về một "thế giới hậu Trung Quốc". Ngay cả Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cũng tham gia vào cuộc chơi, tuyên bố vào tháng 8 năm 2023 rằng Trung Quốc là một "quả bom hẹn giờ" "không có năng lực như trước đây".

Những quan điểm này đều thiếu sáng suốt và quá sớm. Ông Tập vẫn tin rằng Trung Quốc đang trỗi dậy và ông đang hành động tương ứng. Ông cam kết đạt được "Giấc mơ Trung Hoa", khẩu hiệu lâu đời của ông về việc trẻ hóa đất nước. Ông dự định đạt được mục tiêu này vào năm 2049, nhân kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Nếu Trung Quốc đang đạt tuyệt đỉnh, có rất ít bằng chứng cho thấy ông Tập nhìn thấy điều đó. Trên thực tế, nhiều giới tinh hoa Trung Quốc, bao gồm cả Tập, tin rằng chính Hoa Kỳ đang trong thời kỳ suy thoái cuối cùng. Đối với họ, ngay cả khi Trung Quốc đang chậm lại, khoảng cách quyền lực giữa các nước vẫn đang thu hẹp theo hướng có lợi cho Trung Quốc.

Nếu Tập thực sự có những lo ngại, ông ấy khó có thể chia sẻ chúng trong nội bộ vì sợ rằng làm như vậy sẽ gây ra sự chỉ trích hoặc thậm chí phản đối. Tham vọng của ông đóng vai trò quan trọng đối với tính hợp pháp của ông và độ tin cậy của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đến mức có rất ít không gian hoặc động lực để đẩy lùi chúng. Tập hầu như không quên những vấn đề gần đây của Trung Quốc. Nhưng với tư cách là một người theo chủ nghĩa Mác-Lênin tận tâm, ông coi sự trỗi dậy của đất nước mình không phải là một quá trình tuyến tính mà là một quá trình cần có thời gian và cần có những điều chỉnh. Theo quan điểm của ông, những khó khăn hiện tại của đất nước chỉ là những va chạm trên con đường đạt được Giấc mơ Trung Hoa.

Ông Tập cũng tin rằng con đường đi đến sự vĩ đại của Trung Quốc sẽ khác với con đường của các cường quốc phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ. Ông tin vào vai trò mạnh mẽ của nhà nước, việc sử dụng thị trường và khu vực tư nhân một cách hạn chế và có kiểm soát, cũng như vai trò trung tâm của kỹ thuật có thể thúc đẩy tăng năng suất. Ông muốn một nền kinh tế giống Đức hơn, một cường quốc sản xuất tiên tiến, hơn là nền kinh tế Mỹ vốn phụ thuộc nhiều vào tiêu dùng và dịch vụ.

Cách tiếp cận của Tập có thể hiệu quả nếu ông khai thác sự kết hợp phù hợp giữa quyền lực nhà nước và lực lượng thị trường, vẫn đủ cởi mở với vốn và kỹ thuật hoàn cầu, đồng thời áp dụng các chính sách giải quyết một số vấn đề trong nước lớn nhất của Trung Quốc, chẳng hạn như dân số đang suy giảm và già đi. Tuy nhiên, những hành động gần đây của Tập không truyền cảm hứng cho niềm tin vào khả năng hoặc sự sẵn sàng của ông trong việc thực hiện những bước này và các bước khác để tránh nền kinh tế trì trệ. Nhưng nếu có một bài học được rút ra từ 40 năm qua, thì đó là Đảng Cộng sản Trung Quốc và cách quản lý nền kinh tế của nó thường có thể gặp khó khăn.

Hơn nữa, khái niệm Trung Quốc ở tuyệt đỉnh không còn ý nghĩa gì trong thế giới kết nối ngày nay, nơi các quốc gia sở hữu nhiều nguồn sức mạnh đa dạng và vô số cách để tận dụng chúng. Phải chăng sức mạnh của Trung Quốc đang suy yếu nếu nền kinh tế của nước này hoạt động kém nhưng quân đội của nước này hiện đại hóa và chính sách ngoại giao của nước này tạo ra ảnh hưởng? Trung Quốc đạt đến đỉnh cao về mặt kinh tế không giống như Trung Quốc đang đạt đến đỉnh cao về mặt địa chính trị – một điểm khác biệt mà nhiều người ủng hộ lập luận về Trung Quốc đạt đến tuyệt đỉnh đã không thấy được.

Và ngay cả khi Trung Quốc đã đạt đến giới hạn trên chưa xác định nào đó về quyền lực, ảnh hưởng hoặc tăng trưởng kinh tế, các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ có thể sẽ không nhận ra điều đó cho đến nhiều năm sau đó. Trong khi đó, Bắc Kinh vẫn có thể gây ra nhiều vấn đề cho Washington cũng như các bạn bè và đồng minh của họ. Và nếu sức mạnh của Trung Quốc đang suy giảm thì nước này vẫn có thể sử dụng năng lực đáng kể của mình để làm suy yếu lợi ích và giá trị của Mỹ ở châu Á và trên toàn thế giới. Vì vậy, bất kể nhãn hiệu đó có chính xác hay không, việc Washington tin tưởng vào tuyệt đỉnh của Trung Quốc – và xây dựng chính sách dựa trên đó – sẽ là điều không khôn ngoan và thậm chí nguy hiểm.

CÂU CHUYỆN TRUNG QUỐC TỰ KỂ

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2013, Tập Cận Bình đã có niềm tin rất rõ ràng về triển vọng và quỹ đạo tương lai của Trung Quốc. Ông có tham vọng lớn đối với đất nước và có ý thức cấp bách cao độ. Ở trong nước, ông tìm cách cải thiện tính hợp pháp và hiệu quả của sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc, xây dựng lại hệ thống đảng-nhà nước bằng cách giảm vai trò của chính phủ và tăng cường vai trò của đảng, đồng thời điều chỉnh lại nền kinh tế Trung Quốc sao cho nó có khả năng tự cung tự cấp và công bằng cao hơn. Ở nước ngoài, ông muốn cải cách quản trị hoàn cầu để bảo vệ tốt hơn lợi ích của Trung Quốc và thúc đẩy các giá trị phi tự do như mở rộng kiểm soát của nhà nước, hạn chế thị trường và hạn chế quyền tự do cá nhân.

Kế hoạch của Tập được thể hiện rõ trong cả những phát biểu công khai của ông và cách Đảng Cộng sản Trung Quốc tự nói chuyện với chính mình thông qua các phương tiện truyền thông, tuyên truyền và phát biểu nội bộ của nhà nước. Ông Tập vẫn cam kết với quan điểm rằng Trung Quốc vẫn đang tận hưởng điều được ông gọi là "giai đoạn cơ hội chiến lược". Vào tháng 3 năm 2023, trong chuyến thăm Mạc Tư Khoa, Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Nga Vladimir Putin: "Hiện tại, đang có những thay đổi—những điều mà chúng ta chưa từng thấy trong 100 năm qua—và chúng ta là những người cùng nhau thúc đẩy những thay đổi này." Tại một hội nghị vào tháng 12 về "công tác đối ngoại", một cuộc họp mà Đảng Cộng sản Trung Quốc tổ chức 5 năm một lần, Tập giải thích rằng một trong những nhiệm vụ chính của ông là "thúc đẩy động lực mới trong quan hệ của Trung Quốc với thế giới và nâng cao ảnh hưởng, sức lôi cuốn quốc tế của Trung Quốc, và định hình sức mạnh lên một tầm cao mới." Mặc dù Tập đã công khai thừa nhận "gió lớn và biển bão nguy hiểm" mà Trung Quốc đang phải đối mặt, nhưng ông coi những rủi ro đó là lý do để không rút lui mà tiếp tục tiến về phía trước, đẩy mạnh hơn và nhanh hơn.

Câu chuyện tương tự được phổ biến suốt trong đảng. Lịch sử chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong 100 năm qua, được phát hành vào năm 2021, tuyên bố rằng Trung Quốc "gần trung tâm sân khấu thế giới hơn bao giờ hết" và nước này "chưa bao giờ gần với sự tái sinh của chính mình hơn". Giám đốc tình báo hiện tại của Tập, Chen Yixin, đã có một bài phát biểu trước các cán bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc vào đầu năm 2021, trong đó ông liệt kê tất cả các vấn đề mà các nền dân chủ phương Tây đang phải đối mặt và tuyên bố rằng "Phương Đông đang trỗi dậy và phương Tây đang suy tàn"—một cụm từ đã trở thành một thứ gì đó thuộc khẩu hiệu của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tập lặp lại quan điểm này bất cứ khi nào ông nhấn mạnh sức hấp dẫn ngày càng tăng của điều được ông gọi là "giải pháp Trung Quốc" hay "sự khôn ngoan của Trung Quốc".

Tham vọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc được thúc đẩy bởi sự kết hợp phức tạp giữa tư cách nạn nhân, sự bất bình và quyền lợi. Giống như các nhà lãnh đạo Trung Quốc khác đã thoát ra khỏi hệ thống Đảng Cộng sản Trung Quốc, ông Tập được nuôi dưỡng bằng những câu chuyện về "thế kỷ xấu hổ và tủi nhục" mà Trung Quốc phải chịu đựng dưới sự thống trị của nước ngoài. An ninh quốc gia đã nổi lên như một ưu tiên hàng đầu, mới định hình được nhiều chính sách đa dạng, đặc biệt là các chính sách kinh tế. Nhìn đâu Tập cũng thấy những mối đe dọa "chia rẽ và Tây phương hóa Trung Quốc" cũng như nguy cơ "các cuộc cách mạng màu". Nỗi sợ hãi của ông chỉ gia tăng trong những năm gần đây, đẩy Trung Quốc đến gần hơn với Nga và các cường quốc phi tự do khác. Trong bài phát biểu tháng 12 trước các nhà ngoại giao Trung Quốc, ông Tập lưu ý rằng "các thế lực bên ngoài đã liên tục leo thang đàn áp và ngăn chặn chúng tôi". Tư thế đáng sợ này giải thích tại sao Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện nay coi phát triển kinh tế và an ninh quốc gia là những ưu tiên có tầm quan trọng ngang nhau – một quan điểm có thể khiến cựu lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình phải trở mình dưới mồ vì ưu tiên vượt trội mà Đặng dành cho việc tăng trưởng và phát triển.

HÀNH ĐỘNG MẠNH HƠN LỜI NÓI

Những người tiền nhiệm của Tập đã cho phép Hội đồng Nhà nước (nội các) và các tỉnh đóng vai trò lớn hơn trong việc xây dựng và thực thi chính sách, đồng thời cung cấp không gian chính trị cho các lực lượng thị trường, vốn tư nhân và doanh nhân cá nhân để thúc đẩy phần lớn tăng trưởng của đất nước. Tuy nhiên, để thực hiện nghị trình của mình, Tập đã thực hiện các bước để đặt Đảng Cộng sản Trung Quốc vào trung tâm đời sống chính trị, kinh tế và xã hội ở Trung Quốc. Hầu như không có dấu hiệu phản kháng nội bộ nào, ông đã giành được nhiệm kỳ thứ ba, đặt những người thân tín của mình vào những vị trí hàng đầu, đồng thời đẩy người tiền nhiệm Hồ Cẩm Đào ra ngoài lề và làm cho bối rối. (Trong lễ bế mạc Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng 10 năm 2022, ông Hồ lớn tuổi đã bị đưa ra khỏi ghế trên bục và được hộ tống ra khỏi sân khấu.) Cái chết đột ngột của Thủ tướng Lý Khắc Cường vào mùa thu năm ngoái đã khiến Tập không còn đối thủ trong đảng. Không giống như Đặng, Tập không phải chịu đựng một nhóm người lớn tuổi đang rình rập ở hậu trường.

Để củng cố hơn nữa quyền lực chính trị và thúc đẩy các mục tiêu chính sách của mình, Tập Cận Bình đã thực hiện một chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt kéo dài hàng thập niên và cho đến ngày nay vẫn còn khốc liệt hơn bao giờ hết. Việc sa thải các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao, những người trên danh nghĩa đều thân cận với Tập, không nên được coi là dấu hiệu cho sự yếu đuối mà là sức mạnh và quyết tâm của ông. Ông loại bỏ họ một cách nhanh chóng và không có kịch tính rõ ràng. Cuộc thanh lọc các quan chức quân sự và quốc phòng hiện tại của ông có liên hệ với lực lượng tên lửa chiến lược được yêu mến của Trung Quốc – hơn chục người và còn nhiều hơn nữa – phản ảnh sự tin tưởng của ông vào vị trí và cam kết hiện đại hóa quân đội của ông.

Quan điểm mở rộng của Tập về an ninh quốc gia liên quan đến việc giám sát và đàn áp chính trị ở mức độ cao, vốn vẫn là công cụ chính của Đảng Cộng sản Trung Quốc để hiện thực hóa tầm nhìn của Tập về một hệ thống đảng-nhà nước mới. Ông đã trao quyền cho các cơ quan an ninh của mình, được hỗ trợ bởi việc sử dụng kỹ thuật giám sát theo hướng đen tối, để loại bỏ bất cứ dấu hiệu bất đồng chính kiến nào, trấn áp các nhóm thiểu số bất ổn ở Tân Cương và Tây Tạng, và thậm chí giúp thực hiện các chỉ thị kinh tế, chẳng hạn như bằng cách quấy rối các công ty tư vấn nước ngoài thu thập thông tin nhạy cảm. Lần đầu tiên đối với Trung Quốc, cơ quan gián điệp dân sự của nước này, Bộ An ninh Nhà nước, hiện vận hành một tài khoản WeChat đang hoạt động, nơi văn phòng này bình luận công khai về nhiều vấn đề nóng bỏng, bao gồm cả quan hệ Mỹ-Trung và các hoạt động gián điệp nước ngoài bị cáo buộc.

Bất chấp những cơn gió ngược về kinh tế và tốc độ tăng trưởng chậm lại, Tập vẫn đang tiến về phía trước, không phải vật lộn với sự thiếu quyết đoán như những người ủng hộ nhận định "Trung Quốc ở tuyêt đỉnh" đề xuất. Ông muốn điều chỉnh lại nền kinh tế Trung Quốc để nó ít phụ thuộc hơn vào xuất khẩu và đầu tư vào bất động sản và cơ sở hạ tầng mà tập trung nhiều hơn vào kỹ thuật và chế biến tiên tiến để tạo tăng trưởng. Đó là lý do tại sao ông đầu tư rất nhiều vào kỹ thuật năng lượng sạch, xe điện và pin, điều mà một số nhà quan sát Trung Quốc gọi là "ba động lực tăng trưởng mới". ("Ba điều cũ" là bất động sản, cơ sở hạ tầng và thương mại chế biến.) Tập tin rằng việc thu hẹp lĩnh vực bất động sản đang quá nóng là một bước đi khó khăn nhưng cần thiết trong việc tái phân bổ vốn nhằm đạt được sự biến đổi kinh tế.

Trên thực tế, Tập không chỉ cảm thấy thoải mái với tình trạng kém hiệu quả của nền kinh tế hiện tại mà còn tích cực thúc đẩy nó. Đây là một trong những lý do chính khiến cho đến nay gói kích thích vẫn còn rất khiêm tốn. Đối với ông, nền kinh tế chỉ đơn giản là đang phải chịu đựng những khó khăn ngày càng tăng khi nó trở nên mạnh mẽ và bền vững hơn. Chắc chắn, niềm tin đó đặt ra câu hỏi liệu ông Tập có nhận được thông tin đáng tin cậy về mức độ sâu xa của những thách thức mang tính cơ cấu và mang tính chu kỳ đang đè nặng lên nền kinh tế Trung Quốc hay không. Tuy nhiên, Tập Cận Bình đã áp dụng chính sách thắt lưng buộc bụng và cố gắng vực dậy tinh thần hy sinh, tự lực và chủ nghĩa quân bình vốn là đặc trưng của các thời kỳ cai trị theo chủ nghĩa Mao trước đó - ví dụ, khuyến khích sinh viên mới tốt nghiệp đại học chuyển về nông thôn thay vì ở lại thành phố để lập nghiệp.

Nhiều chính sách của Tập được hình thành và thực hiện kém. Nhưng điều đó phần nào phản ảnh sự kiện này là: ông đang cố gắng cân bằng nhiều mục tiêu thường mâu thuẫn nhau và việc ra quyết định của ông quá tập trung. Nhưng điều quan trọng là phải hiểu rằng Tập và các nhà lãnh đạo khác của Đảng Cộng sản Trung Quốc không thấy đất nước của họ đang suy thoái. Thay vào đó, họ tự coi mình đang phải đưa ra những lựa chọn khó khăn để tái cơ cấu nền kinh tế để Trung Quốc có thể tự thúc đẩy mình hướng tới các mục tiêu hiện đại hóa.

ĐI BƯỚC LỚN HOẶC VỀ VƯỜN

Ông Tập coi Trung Quốc là quốc gia đang đi lên về phương diện hoàn cầu và tin rằng giờ là lúc để thúc đẩy vai trò thậm chí còn lớn hơn trên trường thế giới. Ông vẫn kiên trì với Sáng kiến Vành đai và Con đường, chương trình đầu tư và cơ sở hạ tầng khổng lồ của Bắc Kinh, bất chấp những tổn thất tài chính thường xuyên gây ra phản ứng dữ dội ở địa phương. Năm 2023, Trung Quốc đã thành công trong việc mở rộng BRICS (khối các nền kinh tế lớn mới nổi được đặt tên theo các thành viên ban đầu: Brazil, Russia, India, China và South Africa), bổ sung thêm 5 quốc gia mới. Đây là một phần trong nỗ lực của Tập Cận Bình nhằm cung cấp một giải pháp thay thế cho phương Tây và trật tự tự do quốc tế dựa trên luật lệ của nó. Tập đang ủng hộ Putin trong cuộc chiến ở Ukraine, giúp ông ta xây dựng lại ngành kỹ thuật quốc phòng và nền kinh tế dân sự của Nga. Trung Quốc đang thận trọng điều hướng các cuộc chiến ở châu Âu và Trung Đông, tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây và trốn tránh trách nhiệm, đồng thời duy trì ảnh hưởng ở cả hai khu vực.

Ông Tập giờ đây tự hào thúc đẩy tầm nhìn ba bên về trật tự hoàn cầu có phần còn non trẻ nhằm tìm cách thách thức sự thống trị của Mỹ cũng như các quy tắc và chuẩn mực của phương Tây. Trong hai năm qua, ông đã công bố Sáng kiến An ninh Hoàn cầu, Sáng kiến Phát triển Hoàn cầu và Sáng kiến Văn minh Hoàn cầu. Mục tiêu của Tập Cận Bình là biến Trung Quốc trở thành nhân vật trung tâm trong một hệ thống quốc tế đang biến đổi, kém tự do hơn, ít dựa trên luật lệ hơn và phù hợp với các ưu tiên của Trung Quốc, đặc biệt là về các vấn đề ưu tiên như Đài Loan, tranh chấp lãnh thổ và nhân quyền. Tập đang tích cực kêu gọi các nước áp dụng tầm nhìn chống phương Tây này, vốn là động lực đằng sau việc mở rộng BRICS và các nỗ lực chung với Brazil, Nga và các nước khác nhằm cố gắng giảm bớt ảnh hưởng hoàn cầu của đồng đô la Mỹ.

Khi Tập phải đối diện với những cơn gió ngược, sự rút lại chính sách của ông là rất ít và những điều chỉnh được thu hẹp và có mục tiêu. Ông đã từ bỏ chủ trương tuyệt đối không COVID chỉ sau một đêm mà không có bất cứ loại chương trình tiêm chủng mới nào, dẫn đến hàng nghìn người chết nhưng không có hậu quả về mặt chính trị hoặc xã hội. Việc loại bỏ các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao năm ngoái đã không làm gián đoạn cả hai bộ. Sau khi bị tạm dừng bởi cuộc khủng hoảng khinh khí cầu gián điệp, các cuộc đàm phán ngoại giao và quân sự Mỹ-Trung đã trở lại đúng hướng. Bất chấp sự biến động trong lực lượng tên lửa chiến lược của quân đội Trung Quốc, kế hoạch của Tập Cận Bình nhằm tăng gấp bốn lần lực lượng hạt nhân của Trung Quốc vẫn tiếp tục và có thể làm thay đổi căn bản quan hệ Mỹ-Trung.

Về kinh tế, Tập Cận Bình miễn cưỡng áp dụng nhiều biện pháp kích thích tài chính hơn, bao gồm các bước để thúc đẩy tiêu dùng, nhưng không có gì giống với những động thái "vụ nổ lớn" có thể làm chệch hướng tầm nhìn của ông về việc Trung Quốc trở thành một siêu cường sản xuất tiên tiến. Khi thu hẹp lĩnh vực bất động sản và thúc đẩy các chiến lược đầu tư do nhà nước chỉ đạo, ông Tập vẫn thờ ơ với tâm lý của các nhà đầu tư nước ngoài đang thúc đẩy nhiều biện pháp kích thích và cải cách cơ cấu hơn. Nỗ lực của chính phủ Trung Quốc nhằm giải cứu thị trường chứng khoán đang lao dốc của đất nước – bằng cách mua cổ phiếu – chỉ là ví dụ mới nhất về cam kết của Tập Cận Bình đối với sự phát triển do nhà nước lãnh đạo. Những phản ứng khiêm tốn của ông đối với một số vấn đề cơ cấu lớn nhất của Trung Quốc, chẳng hạn như các tỉnh mắc nợ nặng nề và thâm hụt nhân khẩu học ngày càng tăng, là điều đáng lo ngại. Tuy nhiên, vẫn có những chính sách mà ông có thể áp dụng để giải quyết những vấn đề đó; ông vẫn chưa làm như vậy.

Sau giai đoạn đặc biệt khó khăn do đại dịch COVID-19 và cuộc chiến ở Ukraine mang lại, ông Tập đã ổn định được các mối quan hệ chủ chốt của mình, bao gồm cả với Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Úc. Nhưng ông đã không cho đi nhiều để làm như vậy. Trung Quốc tiếp tục chỉ trích Nga: họ đang tăng cường khả năng quân sự của Nga bằng hàng xuất khẩu lưỡng dụng và giúp thúc đẩy nền kinh tế của nước này trong khi tránh được các lệnh trừng phạt quy mô lớn của Mỹ. Và Trung Quốc vẫn là một thế lực kinh tế và ngoại giao thống trị ở nhiều nơi trên thế giới. Cho đến nay, Tập chỉ thực hiện những điều chỉnh về mặt chiến thuật – một cách tiếp cận đã được thử nghiệm và chứng nghiệm của Đảng Cộng sản Trung Quốc để biện minh cho các động thái chính sách mà không bị phân tâm khỏi các mục tiêu dài hạn.

ĐÓ KHÔNG CHỈ LÀ KINH TẾ, ĐỒ ĐẦN

Ngoài việc làm ngơ cam kết rõ ràng của Tập đối với sự trỗi dậy của Trung Quốc, việc theo đuổi ý niệm tuyệt đỉnh của Trung Quốc cũng là vấn đề vì những lý do bổ sung như sau. Thứ nhất, rất khó để đo lường và hiểu được tuyệt đỉnh của Trung Quốc trong thực tế có ý nghĩa gì. Nó là một thuật ngữ tuyệt đối hay một thuật ngữ tương đối—và nếu là thuật ngữ tương đối thì tương đối với cái gì? Không rõ liệu thuật ngữ này có tính đến sức mạnh của Mỹ hay nhận thức của ông Tập về nó hay không. Có lẽ các nhà lãnh đạo Trung Quốc không lo lắng về việc liệu đất nước của họ có đang đạt tuyệt đỉnh hay không vì họ tin rằng khoảng cách với Mỹ sẽ tiếp tục thu hẹp, ngay cả khi với tốc độ chậm hơn.

Ngoài ra, Trung Quốc có thể đạt tuyệt đỉnh ở một lĩnh vực nhưng lại tiến lên ở những lĩnh vực khác, khiến việc tính toán trở nên phức tạp. Những người ủng hộ lập luận rằng Trung Quốc hiện đang suy thoái chủ yếu nhắm vào nền kinh tế của nước này. Tuy nhiên, khi nền kinh tế chậm lại (một phần là do cố ý), Trung Quốc vẫn giữ được các nguồn quyền lực và ảnh hưởng khác. Điểm mấu chốt là Trung Quốc sẽ vẫn là một cường quốc hoàn cầu ngay cả khi nền kinh tế nước này hoạt động kém hiệu quả. Nó vẫn là nước xuất khẩu và chủ nợ lớn nhất thế giới và là quốc gia đông dân thứ hai. Đây cũng là trung tâm đổi mới của một số ngành kỹ nghệ mới nổi quan trọng nhất, như pin và xe điện. Nó vẫn sản xuất hoặc tinh chế hơn một nửa số khoáng sản quan trọng của thế giới. Trung Quốc sở hữu một trong những quân đội lớn nhất và tiên tiến nhất trên thế giới, với khả năng viễn chinh và sự hiện diện ngày càng tăng ở nước ngoài. Nước này đang ở trong quá trình mở rộng kho vũ khí hạt nhân, bổ sung thêm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa thông thường và tên lửa siêu thanh tiên tiến. Quân đội cũng có thể đang chuyển sang tư thế vũ khí hạt nhân "phóng cảnh cáo" mạnh mẽ hơn.

Xét về sức mạnh ngoại giao, Trung Quốc là trung tâm chính trị hoàn cầu, có một chỗ ngồi trên bàn đàm phán trong mọi cuộc khủng hoảng. Ông Tập đã khéo léo sử dụng các khoản đầu tư của Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng ở nước ngoài để tạo ra một mạng lưới quan hệ kinh tế tạo ra ảnh hưởng địa chính trị. Sự liên kết ban đầu của Trung Quốc với Iran, Triều Tiên và Nga có thể quyết định tương lai của sự ổn định hoàn cầu. Trong hầu hết mọi thách thức xuyên quốc gia, Bắc Kinh có thể vừa đóng góp vào tiến bộ vừa phá vỡ nó, một vị thế mà họ khéo léo tận dụng để thúc đẩy lợi ích của mình và tránh những gánh nặng không mong muốn.

Ngay cả một Trung Quốc trì trệ cũng có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho Washington, về mặt kinh tế và chiến lược.

Với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới về GDP và mối quan hệ sâu sắc với các nước trên toàn thế giới, Tập Cận Bình có thể đạt được tiến bộ có ý nghĩa trong việc định hình các quy tắc và chuẩn mực hoàn cầu cũng như làm suy yếu ảnh hưởng của Mỹ ngay cả khi nền kinh tế Trung Quốc chậm lại. Những câu chuyện của Trung Quốc về lịch sử và địa chính trị đương thời gây tiếng vang ở các nước đang phát triển, và Bắc Kinh ngày càng quảng bá chúng tốt hơn. Tóm lại, cả việc Trung Quốc chưa đạt đến tuyệt đỉnh – lẫn ý tưởng về Trung Quốc đạt tuyệt đỉnh không giải thích được nhiều về những thách thức mà Trung Quốc đặt ra trong thế kỷ XXI.

Thay vì phóng chiếu những nỗi sợ hãi và hy vọng của phương Tây lên Trung Quốc, các quan chức phương Tây phải cố gắng hiểu cách các nhà lãnh đạo Trung Quốc tri nhận về đất nước cũng như tham vọng của chính họ. Ý tưởng về tuyệt đỉnh của Trung Quốc chỉ làm bối rối cuộc tranh luận ở Hoa Kỳ. Nó khiến một số người cho rằng điểm yếu của Trung Quốc chính là vấn đề và những người khác cho rằng điểm mạnh của Trung Quốc gây ra rủi ro lớn nhất. Mỗi bên đưa ra những đề xuất chính sách phức tạp dựa trên những giả định này. Nhưng nhìn Trung Quốc qua lăng kính đơn giản này đã làm ngơ sự kiện này là: ngay cả một Trung Quốc trì trệ cũng có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho Washington, về mặt kinh tế và chiến lược.

Một cuộc tranh luận lộn xộn như vậy sẽ làm xao lãng những nỗ lực cần thiết để phân bổ nguồn lực cho một cuộc cạnh tranh phức tạp hơn nhiều với Trung Quốc. Các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ vẫn cần phải xác định nơi nào và bằng cách nào để cạnh tranh với Trung Quốc, và quan trọng không kém là việc họ sẵn lòng chấp nhận những rủi ro nào và những chi phí nào họ sẵn lòng trả. Ngày nay, những câu hỏi nền tảng này vẫn chưa được trả lời và chúng có thể trở nên nghiêm trọng hơn nhiều đối với các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ nếu xử lý sai ngay bây giờ. Nếu cuộc chiến ở Ukraine nhắc nhở chúng ta về bất cứ điều gì về chiến lược của Mỹ thì đó là cần có cả mục đích rõ ràng lẫn sự đồng thuận chính trị. Đối với Trung Quốc, rủi ro lớn nhất hiện nay không phải là sự trỗi dậy của Trung Quốc sẽ lụi tàn (và Washington sẽ phản ứng thái quá). Thay vào đó, có khả năng là Hoa Kỳ sẽ không xây dựng được và duy trì được sự hỗ trợ cho một cuộc cạnh tranh lâu dài trên mọi khía cạnh quyền lực.

Những bài học lịch sử về Nga của Tập Cận Bình

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cha của Tập Cận Bình đã dạy ông điều gì về cách đối phó với Moscow?

Vào ngày 04/02/2022, ngay trước khi xâm lược Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tới Bắc Kinh, nơi ông và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình ký một văn bản ca ngợi quan hệ đối tác "không giới hạn" giữa hai nước. Đã hơn hai năm kể từ ngày đó, và Trung Quốc vẫn từ chối lên án cuộc xâm lược, đồng thời giúp Nga có được nhiều loại trang thiết bị, từ máy công cụ, động cơ, cho đến máy bay không người lái, vốn là những thứ rất quan trọng cho nỗ lực chiến tranh. Quan hệ đối tác đang phát triển mạnh mẽ giữa Tập và Putin đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng ở các thủ đô phương Tây. Liệu liên minh gắn kết Moscow và Bắc Kinh thời kỳ đầu Chiến tranh Lạnh có đang quay trở lại? Người Nga và người Trung Quốc đã nhiều lần bác bỏ những lập luận này, nhưng họ cũng khẳng định rằng quan hệ đối tác hiện tại của họ bền vững hơn so với những ngày họ cùng nhau lãnh đạo thế giới cộng sản.

Tập biết rõ điều ấy. Cha của ông, Tập Trọng Huân, là một quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), người có sự nghiệp là mô hình thu nhỏ của quan hệ giữa Bắc Kinh và Moscow trong thế kỷ 20, từ những ngày đầu cách mạng trong những năm 1920 và 1930, cho đến sự trợ giúp liên tục trong những năm 1940 và việc sao chép toàn bộ mô hình Xô-viết trong những năm 1950, sau đó là từ sự chia rẽ công khai trong giai đoạn 1960 và 1970 cho đến việc xích lại gần nhau vào cuối những năm 1980. Quan hệ giữa Tập Trọng Huân với Moscow là minh chứng cho mối nguy từ sự thân mật và sự thù địch, rằng chính việc trở nên thân thiết hơn đã tạo ra những căng thẳng không thể kiểm soát được, từ đó châm ngòi cho một mối thù truyền kiếp. Hiểu được lịch sử đó, Tập Cận Bình tin rằng quan hệ hiện tại giữa Moscow và Bắc Kinh thực sự bền chặt hơn so với những năm 1950, và rằng ông có thể tránh được những căng thẳng từng dẫn đến sự chia rẽ trước đó.

Trong Chiến tranh Lạnh, ý thức hệ cộng sản cuối cùng đã đẩy hai nước ra xa nhau, nhưng giờ đây, họ lại được thống nhất bởi một loạt các thái độ bảo thủ, chống phương Tây, và nhà nước tập quyền. Trước đây, quan hệ không tốt giữa các cá nhân lãnh đạo đã làm tổn hại đến quan hệ giữa hai nước, nhưng ngày nay, Tập và Putin đã biến quan hệ cá nhân của họ trở thành một đặc điểm của quan hệ đối tác chiến lược Trung-Nga. Ngoài ra, các yêu cầu cấp thiết của liên minh Chiến tranh Lạnh, vốn đòi hỏi mỗi bên phải hy sinh lợi ích riêng của mình cho bên kia, tự chúng đã chứa đựng mầm mống sụp đổ, nhưng trục quan hệ thuận tiện hiện tại lại cho phép hai bên linh hoạt hơn. Trung Quốc và Nga sẽ không bao giờ kề vai sát cánh như cách họ đã làm trong những năm đầu sau Cách mạng Trung Quốc, nhưng họ cũng sẽ không sớm rời xa nhau.

QUAN HỆ NGUY HIỂM

Tập Cận Bình sinh năm 1953, đúng vào thời kỳ Trung Quốc đang sốt sắng sao chép Liên Xô. Khẩu hiệu phổ biến nhất ở Trung Quốc năm đó là "Liên Xô hôm nay là Trung Quốc ngày mai." Khi đó, Tập Trọng Huân vừa mới chuyển đến Bắc Kinh từ miền tây bắc Trung Quốc, nơi ông đã dành phần lớn trong 40 năm đầu đời để chiến đấu trong một cuộc cách mạng được lấy cảm hứng từ Cách mạng Bolshevik năm 1917. Giống như rất nhiều người thuộc thế hệ của mình, Tập Trọng Huân đã cống hiến hết mình cho chính nghĩa bất chấp những thất bại và hy sinh cá nhân – một tấm lòng tận tụy đã giúp ông vượt qua sự đàn áp và bỏ tù đối với các thành viên ĐCSTQ vào năm 1935, vì dám bất tuân hệ thống chính thống của cộng sản.

Chiến thắng của Bolshevik đã ảnh hưởng đến những nhân vật cấp tiến thời kỳ đầu ở Trung Quốc, và Moscow cũng đã hướng dẫn và tài trợ cho ĐCSTQ trong những năm đầu thành lập. Nhưng sự độc lập ngày càng tăng của Cộng sản Trung Quốc đi đôi với sự trỗi dậy của Mao Trạch Đông – và theo đó gắn số phận của Tập Trọng Huân với Mao. Trong câu chuyện của Mao, những người cấp tiến do Liên Xô đào tạo gần như đã chôn vùi thành quả của cách mạng ở Trung Quốc, vì họ không hiểu được những điều kiện đặc biệt của đất nước. Mao tuyên bố, những kẻ giáo điều này đã đàn áp Tập Trọng Huân vào năm 1935 giống như họ đã ngược đãi chính Mao vào đầu thập kỷ đó, khi Mao bị các nhà lãnh đạo liên kết với Liên Xô trong ĐCSTQ đẩy ra ngoài lề.

Tuy nhiên, Mao không ủng hộ việc cắt đứt với Moscow. Tập Trọng Huân gặp rất ít người nước ngoài trong giai đoạn đầu đời, nhưng điều đó đã thay đổi vào cuối những năm 1940, khi phe Cộng sản bắt đầu càn quét khắp Trung Quốc trong cuộc nội chiến. Tập Trọng Huân bắt đầu xây dựng quan hệ bền vững với Liên Xô với tư cách người đứng đầu Cục Tây Bắc, một tổ chức của đảng chuyên giám sát khu vực Tân Cương. Liên Xô đã giúp ĐCSTQ triển khai sức mạnh quân sự ở khu vực này, và vào tháng 12/1949, sau khi phe Cộng sản giành chiến thắng trong nội chiến và củng cố quyền kiểm soát đối với Trung Quốc đại lục, Tập Trọng Huân đã đề xuất thành công với các lãnh đạo đảng rằng Tân Cương và Liên Xô nên hợp tác để cùng phát triển các nguồn lực. Một năm sau, ông trở thành người đứng đầu Hiệp hội Hữu nghị Trung-Xô Tây Bắc.

Ngay vào thời điểm Tập Cận Bình ra đời, ĐCSTQ đã tiến hành cuộc đại thanh trừng đầu tiên – một vụ việc có liên quan chặt chẽ tới cả Liên Xô lẫn gia đình Tập. Cao Cương, một quan chức cấp cao được cho là người kế nhiệm tiềm năng của Mao, đã đi quá xa khi chỉ trích các nhà lãnh đạo khác trong những cuộc trò chuyện riêng. Mao quyết định quay lưng với người được ông bảo hộ, và cuối cùng Cao đã tự sát. Đáng chú ý, Cao có liên hệ mật thiết với Moscow, và dù đó không phải là lý do khiến ông bị thanh trừng, nhưng Mao vẫn lo lắng về những mối liên hệ như vậy và kết luận rằng chúng chính là sự phản bội. Chính việc có quan hệ chặt chẽ với ngoại bang, dù là đồng minh, đã khiến Tập Trọng Huân, người từng phục vụ cùng Cao ở Cục Tây Bắc, bị đàn áp vào năm 1935. Tập gần như bị thất sủng cùng lúc với Cao.

Dù bị tổn hại sự nghiệp sau vụ Cao Cương, nhưng sau đó Tập Trọng Huân vẫn được giao nhiệm vụ quản lý hàng chục nghìn chuyên gia Liên Xô được cử đến giúp Trung Quốc tái thiết sau nhiều năm chiến tranh. Đó không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Tập Trọng Huân kể lại trong một bài phát biểu năm 1956, những vị chuyên gia này đã gặp khó khăn trong việc thích nghi với Trung Quốc, và một vài người trong số họ đã "chết, bị đầu độc, bị thương, bị mắc bệnh, và bị cướp" – thậm chí tự sát cũng là một vấn đề. Cùng năm đó, khi Mao quyết định rằng cơ cấu chính trị của Trung Quốc đã trở nên quá "Xô viết" và tập trung quá nhiều quyền lực vào Bắc Kinh, Tập Trọng Huân cũng được ban lãnh đạo giao trọng trách soạn thảo kế hoạch tái cơ cấu chính phủ.

CHIA CẮT

Tháng 8 và tháng 9 năm 1959, Tập Trọng Huân, khi đó là một phó thủ tướng đầy quyền lực, đã dẫn đầu một phái đoàn đến Liên Xô. Nhưng thời điểm lại không thích hợp. Trước đó, vào tháng 6, Liên Xô đã từ bỏ lời hứa hỗ trợ chương trình vũ khí hạt nhân của Trung Quốc. Đáng lẽ Tập Trọng Huân đã đến thăm Liên Xô từ đầu mùa hè năm đó, nhưng kế hoạch của ông đã bị phá vỡ bởi hội nghị trung ương ĐCSTQ ở Lư Sơn – nơi Bộ trưởng Quốc phòng Bành Đức Hoài bị thanh trừng. Bành đã viết một lá thư chỉ trích Đại Nhảy vọt gửi cho Mao, và Mao không chỉ coi hành động của Bành là một sự xúc phạm cá nhân mà còn nghi ngờ, một cách không chính xác, rằng lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã xúi giục Bành thực hiện điều đó. Bành Đức Hoài và Tập Trọng Huân cùng có quãng thời gian rèn giũa sự nghiệp trên chiến trường Tây Bắc Trung Quốc. Và vì vậy, cuộc đại thanh trừng thứ hai của ĐCSTQ, cũng giống như cuộc đại thanh trừng đầu tiên, vừa gần với gia đình Tập, vừa gắn liền với sự nghi ngờ của Mao về ý định của Liên Xô. Và một lần nữa, Tập Trọng Huân đã thoát chết trong gang tấc.

Căng thẳng Trung-Xô đã dần gia tăng ở hậu trường kể từ năm 1956, nhưng nó đã bùng phát công khai trong chuyến đi của Tập Trọng Huân. Ngày 25/08, cùng ngày Đại sứ quán Liên Xô tại Bắc Kinh mời Tập Trọng Huân đến thăm, binh lính Trung Quốc đã giết chết một binh sĩ Ấn Độ và làm bị thương một người khác ở biên giới Trung-Ấn. Dù phía Trung Quốc kết luận rằng những cái chết này là do tai nạn, nhưng Liên Xô vẫn vô cùng tức giận vì họ tin rằng bạo lực sẽ đẩy Ấn Độ rời xa khối cộng sản và hủy hoại nỗ lực của Khrushchev nhằm đạt được sự hòa hoãn với phương Tây trong chuyến đi sắp tới tới Washington.

Đặt chân đến Moscow chỉ hai ngày sau vụ bạo lực ở biên giới, Tập Trọng Huân đã cố gắng hết sức để củng cố liên minh. Trong một cuộc gặp riêng với một phó thủ tướng Liên Xô, ông đã tìm cách ủng hộ Đại Nhảy vọt của Mao, khi đó đã diễn ra được một năm. Ông cũng đến thăm Triển lãm Thành tựu Kinh tế Quốc gia, nơi trưng bày những thành tựu công nghệ của Liên Xô, và đặt vòng hoa tại lăng mộ của hai nhà lãnh đạo đầu tiên của nước này, Vladimir Lenin và Joseph Stalin. Sau khi dành vài ngày ở Ukraine và Tiệp Khắc, Tập Trọng Huân trở lại Moscow, nơi phái đoàn của ông đi tham quan văn phòng và căn hộ cũ của Lenin trong Đại Cung điện Kremlin. Chắc hẳn ông đã kể với con trai mình về khoảnh khắc đó: vào năm 2010, khi Tập Cận Bình đến thăm Moscow với tư cách là phó chủ tịch nước, ông đã yêu cầu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đưa ông đến căn phòng mà cha ông từng tới thăm. Theo lời một chuyên gia Nga, Tập đã nán lại ở đó và nói với Medvedev rằng đây là cái nôi của Chủ nghĩa Bolshevik. Tập Cận Bình cũng tuyên bố rằng cha của ông đã nói rằng Nga và Trung Quốc luôn nên là bạn bè.

Tuy nhiên, vào năm 1959, Tập Trọng Huân đã bị mắc kẹt trong khủng hoảng quan hệ Trung-Xô. Ngày 09/09, tại Bắc Kinh, các nhà ngoại giao Liên Xô đã thông báo cho Trung Quốc về kế hoạch đăng một tuyên bố trên TASS, hãng thông tấn nhà nước Liên Xô, trong đó giữ quan điểm trung lập về cuộc giao tranh biên giới Trung-Ấn. Phía Trung Quốc rất tức giận và yêu cầu Liên Xô thay đổi hoặc trì hoãn bản tin này. Liên Xô không những từ chối yêu cầu, mà còn cho đăng tin trong buổi tối hôm đó. Tập Trọng Huân rời Bắc Kinh ngay ngày hôm sau – dù lẽ ra ông sẽ tiếp tục dẫn đầu phái đoàn cho đến ngày 18/09. Khi Mao và Khrushchev gặp nhau một tháng sau đó, Mao đã phàn nàn về vụ việc và nói rằng "Thông báo của TASS chỉ khiến tất cả bọn đế quốc vui mừng."

Tranh cãi này chỉ là vết nứt công khai đầu tiên trong liên minh. Mùa hè năm 1960, Khrushchev ra lệnh triệu hồi tất cả các chuyên gia Liên Xô ở Trung Quốc, và Tập Trọng Huân được giao trách nhiệm quản lý việc rời đi của họ. Bài học mà con trai ông rút ra từ sự việc này là Trung Quốc cần phải dựa vào chính mình. Tại một cuộc họp tháng 11/2022 ở Bali, một cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ kể lại Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng các hạn chế về công nghệ của Mỹ sẽ thất bại, đồng thời chỉ ra việc Liên Xô ngừng hợp tác công nghệ đã không thể ngăn cản Trung Quốc phát triển vũ khí hạt nhân của riêng mình.

NÓNG VÀ LẠNH

Đến năm 1962, vận may của Tập Trọng Huân đã không còn nữa, ông bị lật đổ trong cuộc đại thanh trừng lần thứ ba của ĐCSTQ. Cũng giống như Cao Cương và Bành Đức Hoài, ông bị buộc tội làm gián điệp cho Liên Xô, dù đó không phải là lý do chính khiến ông bị trừng phạt. Mao đã quyết định rằng Trung Quốc, giống như Liên Xô, đang mất đi sự tập trung vào đấu tranh giai cấp, và Tập Trọng Huân chỉ đơn giản đã bị cuốn vào phản ứng hủy diệt mà Mao khởi đầu. Năm 1965, trong lúc Mao lập ra kế hoạch tái tổ chức xã hội Trung Quốc để chuẩn bị cho một cuộc chiến có thể xảy ra với Liên Xô hoặc Mỹ, Tập Trọng Huân đã bị "đày" từ Bắc Kinh đến một nhà máy sản xuất máy móc khai thác mỏ cách đó hàng trăm dặm ở thành phố Lạc Dương. Trớ trêu thay, nhà máy đó đã được hoàn thành với sự giúp đỡ của các chuyên gia Liên Xô, và thậm chí còn được một tờ báo địa phương mô tả là "kết tinh" của "tình hữu nghị Trung-Xô huy hoàng."

Sau cùng, Tập Trọng Huân đã trải qua 16 năm bị lưu đày chính trị và chỉ được phục chức vào năm 1978, hai năm sau khi Mao qua đời. Trong cương vị Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đông, ông cảnh báo người Mỹ rằng họ cần mạnh mẽ hơn để chống lại sự hung hăng của Liên Xô. Trong chuyến đi đến Mỹ năm 1980, ông đã gây ấn tượng với những người đồng cấp Mỹ bằng quan điểm chống Liên Xô và thậm chí còn thực hiện một chuyến đi tới trụ sở của Bộ Tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ (NORAD), ở Colorado, nơi ông đã ghi chép rất nhiều. Với tư cách là thành viên Bộ Chính trị chịu trách nhiệm quản lý quan hệ với các đảng nước ngoài có bản chất cách mạng, cánh tả, hoặc cộng sản, Tập Trọng Huân đã giúp định hướng cuộc cạnh tranh ảnh hưởng của Bắc Kinh với Moscow trên toàn thế giới. Ông cũng quản lý vấn đề Tây Tạng, và trong nửa đầu thập niên 1980, ông lo ngại về ảnh hưởng của Liên Xô đối với Đức Đạt Lai Lạt Ma. Nhưng đến năm 1986, khi quan hệ hai bên tan băng, ông lại ca ngợi những cải cách của lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev và bày tỏ hy vọng cải thiện quan hệ.

Tập Cận Bình đã làm gì với lịch sử này? Năm 2013, trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi trở thành lãnh đạo tối cao của đất nước, ông đã tới Nga, nơi ông trò chuyện nồng nhiệt với một nhóm các nhà Hán học về chuyến thăm năm 1959 của cha mình. Ông nói những bức ảnh từ chuyến đi đó đã bị phá hủy trong Cách mạng Văn hóa, nhưng mẹ ông vẫn giữ những món quà mà cha ông mang về. Tập còn nói thêm, dù nhiều nhà quan sát tin rằng thế hệ của ông hướng về phương Tây, ông lại lớn lên với việc đọc từ hai nền văn học Trung Quốc và Nga. Sau khi bị đưa về vùng nông thôn với tư cách là một "thanh niên trí thức" trong Cách mạng Văn hóa, Tập đã dành cả ngày để đọc tiểu thuyết cách mạng Nga, và cuốn sách yêu thích của ông là Phải làm gì? của Nikolay Chernyshevsky. Tập tuyên bố mình rất thích nhân vật Rakhmetov, một kẻ cuồng tín cách mạng, người đã ngủ trên đinh để rèn giũa ý chí của mình. Sau khi được truyền cảm hứng, Tập kể lại việc mình đã đi lang thang trong mưa gió và bão tuyết suốt thời gian ở nông thôn.

Nhưng trong cuộc nói chuyện năm 2013 với các nhà Hán học Nga, Tập đã không đề cập đến tình trạng ảm đạm của quan hệ Trung-Xô vào thời điểm ông đọc cuốn sách bằng tiếng Nga kia. Năm 1969, năm ông được đưa về nông thôn, giữa Trung Quốc và Liên Xô đang xảy ra một cuộc chiến tranh biên giới không được tuyên bố, thậm chí còn có lo ngại về một cuộc tấn công hạt nhân của Liên Xô. Ông cũng không kể cho họ nghe về công việc đầu tiên của mình sau khi tốt nghiệp đại học, làm thư ký cho Cảnh Tiêu, Thư ký Trưởng Quân ủy Trung ương. Cảnh là người thận trọng với Moscow. Năm 1980, tại một cuộc họp ở Bắc Kinh, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Harold Brown nói với Cảnh rằng khi nhắc đến quan điểm của hai bên về Liên Xô, "tôi thấy có vẻ như các nhân viên của chúng ta đã cùng nhau viết các đề cương trao đổi."

BẤT ĐỒNG Ý THỨC HỆ

Xét đến tình trạng quan hệ giữa Nga, Trung Quốc, và Mỹ ngày nay, thật khó để tưởng tượng rằng Tập Cận Bình đã dành thời niên thiếu của mình để đào hầm tránh bom, chuẩn bị cho một cuộc tấn công có thể xảy ra của Liên Xô – hoặc rằng cha ông đã từng được mời đến NORAD. Tính linh hoạt của tam giác Washington-Bắc Kinh-Moscow trong 75 năm qua đã khiến một số người hy vọng rằng, bằng cách nào đó, Tập có thể bị thuyết phục để hạn chế sự ủng hộ của ông dành cho Nga. Nhưng những người muốn chia rẽ Trung-Xô quay trở lại có thể sẽ thất vọng.

Lý do là bất đồng ý thức hệ giờ đây hầu như không còn tồn tại trong quan hệ Trung-Nga. Đúng là ý thức hệ cộng sản chung đã đóng vai trò như một chất keo đặc biệt gắn kết Trung Quốc và Nga trong những năm ngay sau năm 1949. Nhưng khi thời gian trôi qua, ý thức hệ cộng sản này thực sự đã khiến hai nước khó giải quyết những khác biệt của mình hơn. Mao có thói quen diễn giải những khác biệt về mặt chiến thuật là những tranh chấp ý thức hệ sâu sắc. Ông ngày càng tin rằng Liên Xô không ủng hộ lập trường hiếu chiến của Trung Quốc đối với phương Tây bởi vì Liên Xô đã đi theo "chủ nghĩa xét lại." Và giữa những người cộng sản, những lời buộc tội "dị giáo" đã lan tràn. Khi Mao và Khrushchev tranh cãi về thông báo của TASS vào tháng 10/1959, tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Trần Nghị, rằng Liên Xô là "những kẻ xu thời," đã khiến Khrushchev đặc biệt tức giận, vì nó đặt câu hỏi về tư cách cộng sản của ông khi xem ông là kẻ phản bội cách mạng. Do đó, nhà sử học Lorenz Luthi đã có lý khi tuyên bố rằng "nếu không có vai trò quan trọng của ý thức hệ, liên minh đã không được thành lập, và cũng không thể sụp đổ."

Hơn nữa, một khi những khác biệt về ý thức hệ đã được đưa vào phương trình, sẽ thật khó để nói về bất cứ điều gì khác, một phần bởi vì các cuộc tranh luận về ý thức hệ có thể hàm chứa những lời kêu gọi thay đổi chế độ. Năm 1971, sau một cuộc trò chuyện tương đối hiệu quả với hai nhà ngoại giao Liên Xô, Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai đã bộc phát khi một trong hai nhà ngoại giao Liên Xô nêu vấn đề về một bài báo trên tờ Nhân dân Nhật báo mà họ tin rằng đã kêu gọi nhân dân Liên Xô bắt đầu một cuộc cách mạng. Chu chỉ ra rằng Liên Xô đang tiếp đón Vương Minh, một lãnh đạo ĐCSTQ thời kỳ đầu, người đã xung đột với Mao và đã bị lưu đày. "Các vị nghĩ rằng chúng tôi sợ anh ta sao," Chu nói. "Anh ta còn thối hơn cả cứt!" Khi một nhà ngoại giao Liên Xô yêu cầu một người tham gia Trung Quốc ngừng la hét, nói rằng "hét lên không phải là tranh luận," nhà ngoại giao Trung Quốc đáp trả "Nếu tôi không hét thì ông sẽ không nghe."

Tuy nhiên, nói một cách nhẹ nhàng thì nước Nga ngày nay đã xa rời những lý tưởng của chủ nghĩa cộng sản. Dù Putin từng gọi sự sụp đổ của Liên Xô là một "thảm họa địa chính trị" nhưng ông thường bộc lộ những quan điểm khá tiêu cực về Đảng Cộng sản Liên Xô. Trong bài phát biểu trước ngày Nga xâm lược Ukraine, ông đổ lỗi cho Lenin vì đã tạo ra Ukraine hiện đại, đồng thời cũng nói về "chế độ độc tài" và "chế độ toàn trị" của Stalin. Mặt khác, Tập Cận Bình tiếp tục coi trọng di sản của chủ nghĩa cộng sản. Theo một nhà ngoại giao Australia, một lần nọ, các nhà ngoại giao Nga đã lúng túng khi Tập trích dẫn cuốn tiểu thuyết cách mạng Thép đã tôi thế đấy. Dù không phải là một người theo chủ nghĩa giáo điều, nhưng Tập Cận Bình quan tâm sâu sắc đến ý thức hệ và thậm chí còn đổ lỗi rằng sự sụp đổ của Liên Xô một phần là do Moscow đã không đảm bảo người dân xem trọng chủ nghĩa Marx-Lenin.

Bất chấp những khác biệt quan trọng này, giới tinh hoa Trung Quốc và Nga đều có chung một thế giới quan bảo thủ, ủng hộ nhà nước. Cả hai bên đều coi các cuộc tấn công vào lịch sử của họ là những âm mưu của phương Tây nhằm phi chính danh hóa chế độ của họ, và xem việc thúc đẩy dân chủ là một mối đe dọa sống còn. Cả hai bên đều đánh giá cao các giá trị truyền thống, xem chúng là bức tường thành chống lại sự bất ổn, và cho rằng phương Tây đang tự hủy hoại mình bằng những cuộc tranh luận về văn hóa. Cả hai bên đều kết luận rằng các chế độ độc tài giải quyết những thách thức hiện đại tốt hơn. Cả hai bên đều mong muốn đất nước của mình lấy lại địa vị đã mất và cả lãnh thổ đã mất. Putin và Tập thậm chí còn đưa ra cùng một câu chuyện về tính chính danh, rằng những người tiền nhiệm của họ đã cho phép một sự suy thoái quyền lực không thể chấp nhận được (và bị ảnh hưởng của phương Tây) mà chỉ có sự cai trị độc tài của họ mới có thể giải quyết được.

QUAN HỆ CÁ NHÂN

Một yếu tố khác ràng buộc Moscow và Bắc Kinh ngày nay là quan hệ nồng ấm giữa Putin và Tập. Truyền thông Trung Quốc và Nga ca ngợi quan hệ cá nhân bền chặt giữa hai nhà lãnh đạo, dù rất khó để xác định tình bạn của họ chân thành đến mức nào. Putin được đào tạo để trở thành điệp viên KGB, một trải nghiệm đã dạy ông cách làm việc với con người, và Tập có lẽ đã học được những mánh khóe tương tự từ cha mình, một bậc thầy về nỗ lực "mặt trận thống nhất" của đảng nhằm thu phục những ai còn hoài nghi. Putin và Tập là những con người rất khác nhau. Putin từng bị gãy tay khi đánh nhau trên tàu điện ngầm ở Leningrad, còn Tập đã liên tục thể hiện khả năng tự chủ phi thường, bằng chứng là khả năng thâu tóm quyền lực mà không ai biết ông thực sự nghĩ gì. Putin thích một cuộc sống thượng lưu, trong khi phong cách cá nhân của Tập lại gần với khổ hạnh. Nhưng chí ít, quan hệ chức năng giữa các nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc là một điều bất thường trong lịch sử.

Đối với Mao, thành tích ý thức hệ và những đóng góp của Stalin cho lịch sử Liên Xô đã khiến ông trở thành một tượng đài khổng lồ trong thế giới cộng sản. Tuy nhiên, thái độ thận trọng của Stalin đối với Cách mạng Trung Quốc vào nửa sau thập niên 1940 đã khiến Mao khó chịu, tương tự là sự độc đoán của Stalin trong các cuộc đàm phán về hiệp ước liên minh giữa Trung Quốc và Liên Xô năm 1949 và 1950. Sau cái chết của Stalin, Mao cảm thấy tầm vóc của mình vượt xa Khrushchev, và vị chủ tịch này nổi tiếng là hay đối xử với người đồng cấp Liên Xô của mình bằng thái độ khinh thường.

Mao cũng rất ấn tượng trước sự cứng rắn mà Đặng Tiểu Bình, người được ông bảo trợ, thể hiện trong các cuộc tranh luận không hồi kết về ý thức hệ ở Moscow trong thập niên 1960, khi Đặng là nhân vật nổi bật nhất của Bắc Kinh trên trường thế giới. Sau cái chết của Mao, Đặng nói rằng các nước gần Liên Xô đang có nền kinh tế rối loạn chức năng, trong khi các đồng minh của Mỹ lại phát triển thịnh vượng. Vào thời điểm Đặng trở thành nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, nhiều cộng sự của ông đã hy vọng xây dựng quan hệ tốt đẹp hơn với Moscow, nhưng Đặng lại phớt lờ những tiếng nói đó. Ông và Gorbachev chỉ gặp nhau đúng một lần – trong cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn – và Đặng kết luận rằng nhà lãnh đạo Liên Xô là "một tên ngốc." Sau khi Liên Xô sụp đổ và Boris Yeltsin trở thành Tổng thống Nga, người Trung Quốc ban đầu tỏ ra nghi ngờ ông vì vai trò của ông trong việc góp phần làm sụp đổ chủ nghĩa cộng sản, nhưng quan hệ giữa các nhà lãnh đạo cấp cao đã dần được cải thiện. Người kế nhiệm Đặng, Giang Trạch Dân, từng đi học ở Liên Xô và hay hát những bài hát xưa cũ về tình hữu nghị Trung-Xô.

Quan hệ nồng ấm giữa các cá nhân không phải là lý do chính khiến Nga và Trung Quốc ngày nay thân thiết đến vậy, nhưng quá khứ chắc chắn đã chứng minh cá nhân các nhà lãnh đạo có thể quan trọng đến mức nào khi họ coi thường những người đồng cấp và quốc gia mà những người này lãnh đạo. Bất chấp những khác biệt của họ, không khó để đoán tại sao Putin và Tập có thể hòa hợp trên phương diện cá nhân. Họ trạc tuổi nhau và đều là con của những người đã hy sinh cho tổ quốc. Và có lẽ quan trọng nhất, cả hai đều đã trải nghiệm sự nguy hiểm của bất ổn chính trị. Trong Cách mạng Văn hóa, Tập và gia đình bị Hồng Vệ Binh của Mao bắt cóc và đánh đập, còn vào năm 1989, Putin, khi đó là sĩ quan KGB đóng quân ở Dresden, đã tận mắt chứng kiến Đông Đức sụp đổ nhưng lại không thể nhận được hướng dẫn từ Moscow. Cả hai có rất nhiều điều để nói khi cùng nhau làm bánh blini và bánh bao trước ống kính truyền hình.

HỢP TÁC

Sự linh hoạt lớn hơn trong quan hệ đối tác giữa Bắc Kinh và Moscow ngày nay cũng khiến quan hệ trở nên vững chắc hơn so với trước đây. Kể từ năm 1949, thách thức chiến lược trọng tâm là làm thế nào hai cường quốc, vốn cùng nhau tạo nên trung tâm độc tài của lục địa Á-Âu, có thể hợp tác hiệu quả chống lại mối đe dọa từ khu vực ngoại vi dân chủ do Mỹ lãnh đạo. Washington đã thể hiện sức mạnh phi thường tại các vùng ngoại vi này, còn Bắc Kinh và Moscow chật vật xoay sở để có thể hợp tác hiệu quả. Hết lần này đến lần khác, họ tỏ ra không sẵn sàng hy sinh lợi ích của mình vì nhau, một phần là do nghi ngờ rằng đối phương đang bán đứng họ và tìm cách cải thiện quan hệ với phương Tây.

Trước khi chia rẽ, liên minh giữa Moscow và Bắc Kinh đã tạo ra những vấn đề thực sự cho Mỹ và lợi ích thực sự cho hai Trung Quốc và Liên Xô. Biên giới yên bình giữa hai nước cho phép họ tập trung vào việc đối đầu với phương Tây và chia sẻ công nghệ quân sự. Năm 1958, khi Trung Quốc tấn công Đài Loan trong một nỗ lực nằm chiếm quyền kiểm soát hòn đảo này, Khrushchev đã trợ giúp Bắc Kinh bằng cách công khai cảnh báo rằng ông sẽ can thiệp để bảo vệ Trung Quốc nếu Mỹ tham gia vào cuộc xung đột – dù ông cũng bực bội khi Bắc Kinh đã không thông báo trước cho ông về kế hoạch của mình.

Tuy nhiên, quan hệ của vùng trung tâm với vùng ngoại vi luôn là sự kết hợp giữa cùng tồn tại và cạnh tranh, và Moscow và Bắc Kinh hiếm khi xem những mục tiêu cạnh tranh đó là quan trọng như nhau. Trong những năm 1950 và 1960, Trung Quốc về cơ bản đã bị loại khỏi hệ thống quốc tế, trong khi Liên Xô gần như là một cường quốc muốn giữ nguyên trạng. Sự vô cảm của Mao khi đe dọa phát động chiến tranh hạt nhân, cùng với việc ông sử dụng vũ lực ở biên giới Trung-Ấn và chống lại các hòn đảo ngoài khơi Eo biển Đài Loan, đã làm dấy lên lo ngại ở Điện Kremlin rằng Trung Quốc sẽ kéo Liên Xô vào chiến tranh. Moscow ủng hộ Hiệp ước Không Phổ biến Vũ khí Hạt nhân, từ chối giúp đỡ Trung Quốc trong nhiều cuộc khủng hoảng khác nhau và hy vọng giảm bớt căng thẳng với phương Tây – những động thái khiến các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh kết luận rằng Moscow quan tâm đến phương Tây hơn là khối cộng sản.

Nhưng hiện tại, Trung Quốc và Nga đã hoán đổi vị trí. Bắc Kinh hy vọng sẽ được hưởng lợi về mặt kinh tế và công nghệ từ việc tiếp tục duy trì quan hệ với Mỹ và châu Âu, trong khi Moscow cho rằng họ đang ở trong một quan hệ cạnh tranh thuần túy. Người Nga chắc chắn muốn Bắc Kinh cung cấp viện trợ sát thương cho họ ở Ukraine và đồng ý với Sức mạnh Siberia 2, một đường ống được đề xuất sẽ đưa khí đốt tự nhiên đến vùng đông bắc Trung Quốc. Tuy nhiên, khác với thời hoàng kim của liên minh Trung-Xô, về mặt kỹ thuật, Bắc Kinh không có nghĩa vụ phải hy sinh lợi ích kinh tế hoặc danh tiếng của mình cho Moscow vì hai nước không phải là đồng minh chính thức. Người Nga có ít lý do hơn để cảm thấy bị phản bội – và người Trung Quốc có ít lý do hơn để sợ bị mắc bẫy.

BÀI HỌC LỊCH SỬ

Là con trai của một người có liên quan nhiều đến quan hệ giữa đất nước mình với Moscow, Tập Cận Bình hiểu rõ lịch sử. Lịch sử đã dạy cho ông bài học về những nguy hiểm của việc vội vàng liên kết lẫn việc thù địch toàn diện. Giờ đây, Tập muốn được hưởng lợi từ chiếc bánh – tiến đủ gần đến Nga để gây rắc rối cho phương Tây, nhưng không quá gần đến mức buộc Trung Quốc phải phân tách hoàn toàn. Nhưng đây không phải là một chiếc bánh dễ ăn, và mọi thứ có thể trở nên khó khăn hơn. Washington đang cố gắng gây cản trở nhiều nhất có thể bằng cách mô tả Nga và Trung Quốc là cùng một giuộc, nói (một cách chính xác) Trung Quốc là nước tạo điều kiện cho cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Cuộc xung đột đã gây ra tổn thất thực sự về kinh tế và danh tiếng cho Bắc Kinh, ngay cả khi nước này né tránh một số yêu cầu của Moscow.

Vấn đề sẽ luôn tồn tại trong bất kỳ quan hệ nào, đặc biệt là quan hệ giữa các cường quốc. Điểm khác biệt so với thời Chiến tranh Lạnh là các vấn đề gai góc về ý thức hệ và cá nhân đã không còn khiến thách thức trở nên khó giải quyết nữa. Nếu không có các sự kiện có tác động lớn, nhưng xác suất xảy ra thấp – chẳng hạn như việc sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine, sự sụp đổ của nhà nước Nga, hay chiến tranh ở Đài Loan – thì Trung Quốc sẽ vẫn tiếp tục hành động trong phạm vi rộng rãi mà nước này đã vạch ra cho quan hệ với Nga. Đôi khi, Bắc Kinh sẽ ẩn ý về một quan hệ chặt chẽ hơn với Moscow, và khi khác, họ sẽ ám chỉ một quan hệ xa cách hơn, điều chỉnh thông điệp của mình tùy theo tình hình. Về phần mình, Mỹ có thể định hình một số tính toán của Trung Quốc và hạn chế những loại trợ giúp mà Nga nhận được. Tuy nhiên, trong tương lai gần, mô hình quan hệ Trung-Nga của Tập Cận Bình có lẽ sẽ tồn tại vững chắc hơn so với trước đây bởi vì, trái ngược với trực giác thông thường, nó tránh được mối nguy từ sự thân mật.

Vì sao Người giàu tời bỏ Trung Quốc ?

 Nguyên Vũ 

Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới về số lượng người giàu di cư
Người giàu đang rời bỏ những quốc gia nào? Có 10 quốc gia dẫn đầu về số lượng người giàu di cư trong đó có cả những quốc gia phát triển như Anh quốc, Hàn Quốc, hoặc các nước lớn như Ấn Độ, Brazil v.v. Nhưng giữ kỷ lục vẫn là Trung Quốc.

"Báo cáo di cư của tài sản cá nhân Henley năm 2024" của công ty tư vấn nhập cư đầu tư quốc tế Henley & Partners, giới thiệu cụ thể dòng vốn vào và dòng tiền ra ròng mới nhất của các triệu phú, tức là sự chênh lệch giữa số lượng cá nhân giàu có có khả năng đầu tư từ 1 triệu USD trở lên chuyển đến một quốc gia, và số lượng cá nhân giàu có rời khỏi quốc gia đó.

Theo báo cáo trên thì dự kiến sẽ có 15.200 người Trung Quốc giàu có rút tài sản ròng trong năm nay (so với 13.800 người vào năm 2023). Lý do của sự di cư này đa phần bởi sự bất ổn kinh tế của Trung Quốc, căng thẳng địa chính trị và sự hấp dẫn của các cơ hội ở nước ngoài. Người giàu Trung Quốc vẫn di cư ra nước ngoài trong nhiều năm, nhưng số lượng đột ngột tăng mạnh sau thời kỳ bùng phát dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19).

Theo Henley & Partners, rất khó để biết những người di cư mang theo bao nhiêu tài sản. Ông Andrew Amoils, người đứng đầu nghiên cứu của New World Wealth cho biết, những cá nhân có thu nhập ròng cao thường di chuyển nhiều nhất là những người có tài sản từ 30 triệu USD đến 1 tỷ USD.

Các điểm đến ưa thích của người giàu di cư Trung Quốc thường là Hoa Kỳ, Canada, Singapore và trong vài năm trở lại đây, đặc biệt nhiều là đến Nhật Bản.

Người giàu di cư có ý nghĩa gì?
Nước nào cũng có người di cư, nhưng di cư ồ ạt lại là bất thường, di cư bằng bất cứ giá nào càng bất thường hơn nữa. Rất nhiều người Trung Quốc ngày nay chấp nhận hành trình vạn dặm với thống khổ thường trực và sống chết trong gang tấc để đến bằng được Mỹ quốc, đây là câu chuyện không còn xa lạ gì trong thế giới đương đại. Ấy là vấn nạn của người Trung Quốc, cũng là vấn nạn của quốc gia phải bất đắc dĩ tiếp nhận họ. Đó vẫn còn là người nghèo di cư.

Nhưng nay người giàu cũng di cư ồ ạt. Dù không phải tất cả, nhưng đa phần người giàu ở Trung Quốc ít nhiều đều có liên hệ với chính quyền. Họ biết nhiều thông tin hơn, nói chung là có khả năng ra quyết định tốt hơn, và do có điều kiện kinh tế, có thể cầm cự tốt hơn người nghèo.

Một khi người giàu quyết định di cư với số lượng lớn, vấn đề nhất định rất đáng báo động. Đơn cử như trường hợp tiêu biểu của tỷ phú Lý Gia Thành của Hong Kong. Đây là một người rất giàu và rất có tầm nhìn xa trông rộng.

Từ thời ông Đặng Tiểu Bình là lãnh đạo cao nhất của Trung Nam Hải, ông Lý Gia Thành luôn là thượng khách của Trung Quốc. Tất cả các tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) từ Đặng Tiểu Bình, hay Giang Trạch Dân hoặc Hồ Cẩm Đào... đều gặp riêng Lý Gia Thành để nói chuyện về nhiều vấn đề, vừa là để thu phục giới tinh hoa ở Hong Kong, vừa là để tiếp nhận những hiểu biết hay lời khuyên quý giá về kinh tế của Lý Gia Thành.

Nhưng vào năm 2013, sau khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền, thì không gặp các tập đoàn gia đình lớn ở Hong Kong, hay các nhân vật như Lý Gia Thành nữa.

Sau đó Lý Gia Thành muốn gặp riêng Tập Cận Bình, ông đã gửi báo cáo thông qua Văn phòng Trung ương ĐCSTQ. Nhưng Lý Gia Thành đã đợi ở Bắc Kinh hai tuần mà không có hồi âm.

Điều này cho ông Lý Gia Thành thấy rằng ông Tập không quan tâm đến kinh tế. Thực tế ngày nay cho thấy Lý Gia Thành đã đọc vị chính xác về Tập Cận Bình.

Vậy nên sau khi Lý Gia Thành trở lại Hong Kong, ông đã lập tức triệu tập các thành viên quan trọng trong tập đoàn gia đình, rồi quyết định rút khỏi Trung Quốc. Quyết định này đã có từ cách đây 10 năm, tức là vào năm 2014.

Sau quyết định này, Lý Gia Thành lặng lẽ bán rất nhiều bất động sản ở Thượng Hải. Đến năm 2015 người ta mới phát hiện việc này. Khi ấy có một bài viết trên mạng là "Đừng để Lý Gia Thành bỏ chạy". Sự nổi tiếng của bài viết này đã khiến ngoại giới mới bắt đầu chú ý đến việc thoái vốn lớn của Lý Gia Thành. Lúc đó bất động sản ở Trung Quốc vẫn đang được "thổi giá" để đến năm 2016 mới đạt đỉnh. Nhưng kiểu bong bóng bất động sản đó sẽ không tồn tại lâu. Nói cách khác, Lý Gia Thành đã nhìn thấy ngày này của thị trường bất động sản và nền kinh tế Trung Quốc từ 10 năm trước.

Khi Lý Gia Thành làm ăn, ông đều lưu lại một khoảng lùi, ông không bao giờ để nước đến chân mới nhảy. Chia lợi nhuận cũng để người khác phần hơn, mà làm ăn thì tuyệt không kiếm đồng tiền cuối cùng, nghĩa là thoái vốn từ sớm trước khi thị trường sụp đổ. Mà bởi vì Lý Gia Thành có quá nhiều tài sản ở Trung Quốc, nếu ông muốn bán thì phải bán càng nhanh càng tốt. Ông đã bắt đầu bán bất động sản ở Trung Quốc từ năm 2014, chỉ 2 năm là bán hết, nên ông là một người cực kỳ lợi hại, một người rất có tầm nhìn. Rất nhiều người trong giới chủ làm ăn lớn đều hết sức coi trọng những động thái hay quyết định của Lý Gia Thành. Đa phần họ đi sau ông, cả quyết định về di cư cũng vậy.

Người giàu nhất Hong Kong, ông Lý Gia Thành, tại một cuộc họp báo ở Hong Kong vào ngày 16/03/2018. 
Kỳ thực không chỉ có Lý Gia Thành hay những người giàu là có tầm nhìn, những nhân vật trong giới trí thức tinh hoa cũng hết sức nhạy cảm với tình hình xã hội. Một trong các nhân vật đó chính là nhà khoa học Albert Einstein.

Tiên đoán tài tình về nước Đức dưới thời Hitler và sự quyết đoán của Einstein
Chúng ta hẳn đều biết Einstein là một nhà vật lý học vĩ đại, nhưng không chỉ có thế, mà nhận thức và khả năng phán đoán về chính sự của ông cũng nhạy bén hơn hẳn người thường. Ông đã từng nói rằng: "Quốc gia được dựng nên là vì người dân, nhưng người dân tồn tại không phải vì quốc gia". Câu nói này của Einstein sau này đã được khắc tại những nơi công cộng của nước Đức, nhằm nhắc nhở về quyền lực của người dân với quốc gia.

Trong cuốn "Tiểu sử của Einstein" có thuật lại một đoạn như sau: Vào cuối năm 1932, Einstein rời khỏi Berlin để đi Mỹ giảng dạy, trước lúc đi ông đã nói với vợ của mình rằng: "Lần này em hãy ngắm thật kỹ căn biệt thự của em nhé! Em sẽ không còn được nhìn thấy nó nữa đâu". Người vợ nghĩ rằng ông đang nói đùa, và Einstein cũng không giải thích gì thêm, sau đó liền cùng vợ lặng lẽ rời khỏi ngôi nhà. Thì ra mấy năm trước, Einstein quan sát thời cuộc, đã dự cảm thấy một mối nguy hiểm lớn sẽ đến. Quả nhiên, ngày 30/01/1933, hơn một tháng sau khi Einstein rời khỏi Berlin, Hitler chính thức nhậm chức Thủ tướng Đức, đưa nước Đức bước vào thời đại của Đức Quốc xã.

Vào thời điểm đó, Tổng lãnh sự quán Đức tại Mỹ đã yêu cầu Einstein phải lập tức trở về Đức. Einstein đã từ chối một cách lý trí. Đồng thời vào ngày 10/03/1933, ông đã trả lời phỏng vấn của "Điện báo thế giới New York", trong đó tuyên bố rằng: "Chỉ cần tôi còn có thể lựa chọn, tôi chỉ muốn sống ở một đất nước giống nước Mỹ thế này, điều mà quốc gia này thực hiện chính là: 'công dân có quyền tự do, khoan dung và bình đẳng như nhau trước Pháp luật'. Mà quyền tự do công dân có ý rằng người ta có thể tự do dùng ngôn ngữ và lời văn để biểu thị niềm tin chính trị của mình; khoan dung có nghĩa là tôn trọng người khác, vô luận niềm tin đó có thể là gì đi nữa. Tuy nhiên, những điều kiện như vậy lúc này không hề tồn tại ở Đức. Bởi vì những người có cống hiến đặc biệt to lớn cho sự nghiệp hoà giải quốc tế, đang phải hứng chịu bức hại ở đó, trong số họ có rất nhiều là các nhà nghệ thuật hàng đầu".

Trong lúc Einstein công khai những điều này, thì làn sóng phát xít bên trong nước Đức cũng càng ngày càng dâng cao. Đến tháng 5 cùng năm, Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền Đức Quốc xã là Goebbels, tín đồ trung thành của Hitler, bắt đầu công khai đốt sách có nội dung không phù hợp với tư tưởng của Đức Quốc xã. Tuyệt đại đa số các giáo sư, học giả Đức trong nước vì để bảo vệ bản thân, dưới uy quyền của Đức Quốc xã chỉ đành "nước chảy bèo trôi" theo thời cuộc.

Không lâu sau, Einstein trở thành đối tượng bị báo chí nước Đức công kích, Berlin cũng bắt đầu mở màn "xét xử vắng mặt" nhằm vào Einstein. Trong trang đầu tiên của cuốn "Kẻ thù của chế độ Hitler" do Goebbels chỉ thị xuất bản, là hình của Einstein, trong phần chú thích bên cạnh, không những liệt kê "tội trạng" của Einstein, cuối cùng còn có một câu thế này: "Còn chưa treo cổ." Quả thực, Einstein với phẩm hạnh cao quý nếu như còn ở lại nước Đức thì hậu quả khó tưởng tượng. Chẳng hạn như nhà toán học Georg Pique, bạn của Einstein, đã chết thảm trong trại tập trung của Đức Quốc xã chỉ vì mang thân phận người Do Thái. Cho nên, khi Einstein nhìn thấy được nước Đức sắp rơi vào sự thống trị của Đức Quốc xã, ông đã không do dự rời khỏi nước Đức, để thoát khỏi nơi nguy hiểm.

Nhà khoa học vĩ đại Einstein. 
Người giàu Trung Quốc chọn Nhật Bản để di cư - cái tát vào bộ máy tuyên truyền của Trung Nam Hải
Ngoài điểm đến Mỹ quốc, người giàu Trung Quốc vài năm gần đây còn lựa chọn thêm Nhật Bản làm nơi tị nạn và sinh cơ lập nghiệp.

Theo số liệu mới nhất do Cục Xuất nhập cảnh Bộ Ngoại giao Nhật Bản công bố ngày 22/3/2024, tổng số người nước ngoài tại Nhật Bản vào cuối năm 2023 là 3.410.992 người, tăng 10,9% so với năm 2022. Trong đó, Trung Quốc có số dân lớn nhất, với 821.838 người, tăng 60.275 người so với năm 2022. Người Trung Quốc chiếm 24,1% tổng số người nước ngoài tại Nhật Bản, tăng 7,9% so với năm 2022.

Trong 2 năm qua, số lượng người Trung Quốc sống ở Nhật Bản không ngừng tăng lên. Tổng số người Trung Quốc tại Nhật Bản vào năm 2021 là 716.606 người, tăng lên thành 761.563 người vào năm 2022 và tăng vọt lên thành 821.838 người vào năm 2023 sau khi ĐCSTQ dỡ bỏ "Zero-COVID". Họ đa phần chọn Tokyo làm nơi định cư, cứ khoảng 3 người Trung Quốc ở Nhật Bản thì có một người ở Tokyo.

Những người Trung Quốc giàu có định cư ở Tokyo đã thúc đẩy làn sóng bất động sản cao cấp mới tại thành phố này. Đồng thời, do một lượng lớn người Trung Quốc, đặc biệt là những người giàu có, đã định cư ở Nhật Bản nên dư luận tin rằng họ có thể có tác động nhất định đến xã hội Nhật Bản.

Xưa nay, bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc vẫn tuyên truyền về nỗi "hận", yêu nước là phải hận Mỹ quốc, hận Nhật Bản, hận phương Tây v.v. nhờ đó ĐCSTQ có được tính chính danh, vì nó thể hiện như là tổ chức đoàn kết các lực lượng giữ gìn thể diện cho Trung Quốc. Đặc biệt là Nhật Bản xưa nay đều bị truyền thông chính thống của ĐCSTQ coi như kẻ thù số một của Trung Quốc. Ở Trung Quốc, biểu tình bị nghiêm cấm và trừng trị thẳng tay, trừ biểu tình chống Nhật, nên công chúng trong và ngoài nước Trung Quốc mới được chứng kiến những cuộc biểu tình chống Nhật rất lớn ở quốc nội vào những năm 2005 và 2012. Trong những cuộc biểu tình này, nhiều hàng hóa, ô tô, cơ sở kinh doanh của người Nhật ở Trung Quốc đã bị đập phá, lăng nhục.

Những hành động chống Nhật không chỉ có vậy. Chẳng hạn, vào ngày 1/6 vừa rồi, người dân Nhật Bản phát hiện một cột đá tại Đền Yasukuni ở quận Chiyoda, Tokyo, đã bị phá hoại bằng sơn đỏ phun chữ "toilet". Sở Cảnh sát Tokyo ngay lập tức xem lại camera giám sát và truy bắt thủ phạm. Cùng lúc đó, một người đàn ông nổi tiếng trên mạng Trung Quốc mang nick "Thiết Đầu" (Tietou) tự phơi bày hành vi của mình, còn công khai video ghi lại hành động vi phạm. Đầu tiên anh ta trèo lên cây cột đá có viết 4 ký tự của Đền Yasukuni trên đó để tiểu tiện, sau đó lấy ra lọ xịt sơn màu đỏ đã chuẩn bị từ trước, rồi viết chữ "toilet" lên cột đá.

Nhân vật "Thiết Đầu" này là một sản phẩm điển hình của chính sách tuyên truyền hận thù với Nhật Bản của Trung Quốc. Trớ trêu thay, Mỹ và Nhật lại là hai quốc gia được người Trung Quốc, đặc biệt người giàu lựa chọn để làm nơi định cư mới.

Tháng 5/2022, ông Vương Thanh, ông chủ của Công ty Kế hoạch Phúc lợi Nhật Bản - Trung Quốc, đăng một bài viết trên kênh truyền thông tài chính Nhật Bản "DIAMOND" và kể câu chuyện về 2 người bạn của mình.

Ông cho biết, làn sóng nhập cư vào Nhật Bản này bắt đầu từ giai đoạn giữa và cuối của đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19). Vào thời điểm đó, hầu hết những người rời Trung Quốc đều gặp phải một số rủi ro.

Ông Li (hóa danh) cũng là người nhập cư đến Nhật Bản từ Thượng Hải trong tình hình kiểm soát dịch bệnh nghiêm ngặt. Ông cho biết lý do lớn nhất khiến gia đình ông di cư đến Nhật Bản là vì việc học hành của con cái, và để tránh bị tẩy não bởi những tuyên truyền chính trị của ĐCSTQ.

Hóa ra người ta đều biết rõ rằng ĐCSTQ vẫn nói láo, và sự thật là quyết định lựa chọn Nhật Bản của giới nhà giàu Trung Quốc chính là một cái tát vào mặt bộ máy tuyên truyền của Trung Nam Hải.

Hôn quân cai trị chẳng khác gì đuổi dân
Người Trung Hoa xưa có câu thành ngữ: "Vi uyên khu ngư giả, thát dã; vi tùng khu tước giả, ưng dã. Vi Thang Vũ khu dân giả, Kiệt dữ Trụ dã."

Tạm dịch là: Rái cá khiến cho cá chạy đến chỗ đầm nước; diều hâu khiến cho chim sẻ chạy vào rừng rậm. Hạ Kiệt và Trụ Vương khiến cho dân chúng chạy đến chỗ vua Thang, vua Vũ.

Hạ Kiệt là hôn quân cuối triều nhà Hạ, bị thay thế bởi Thương Thang của triều nhà Thương. Còn Trụ Vương là hôn quân cuối triều nhà Thương, bị thay thế bởi Chu Vũ Vương của triều nhà Chu. Câu thành ngữ dùng hình ảnh "rái cá xua cá đến đầm nước" và "chim ưng xua chim sẻ vào rừng" làm ví dụ để nói lên rằng vua Kiệt, vua Trụ thi hành chính sách tàn bạo, khiến dân chúng đều chạy trốn tới chỗ Thành Thang, Vũ Vương, kết quả làm lợi cho người khác mà lại chuốc họa vào thân. Câu thành ngữ này về sau dùng để ví một quốc gia hoặc một chính quyền do nguyên nhân chủ quan mà đánh mất lòng dân. Các câu thành ngữ "Vi uyên khu ngư" (đuổi cá đến chỗ nước sâu), "Vi tùng khu tước" (đuổi chim sẻ vào rừng) cũng bắt nguồn từ đây.

Người xưa có câu: "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia". Bởi vì hiền tài có tri thức để xây dựng đất nước. Còn người giàu có sở hữu của cải để làm quốc gia phú cường, trong đó cũng nhiều người có tri thức và sự nhạy bén như tỷ phú Lý Gia Thành. Mất đi lực lượng này, quốc gia mất đi nguyên khí và ắt sẽ suy sụp. Chính vì vậy, Tần Thủy Hoàng đã nghe lời tâu của Lý Tư để thu hồi lại "Trục khách lệnh" là lệnh đuổi những hiền tài có xuất thân từ 6 nước thời Chiến Quốc đang phục vụ nước Tần. Đồng thời, sau khi thống nhất Trung Hoa, ông còn cho di chuyển 12 vạn hộ giàu có từ các nơi về kinh đô Hàm Dương, cũng tức là tập trung sự thịnh vượng vào trung tâm của quốc gia, không để nguyên khí tản mát.

Trị dân mà đi đến chỗ đuổi dân, xưa có Kiệt Trụ, nay có Trung Nam Hải.

Người quân tử không đứng dưới bức tường sắp đổ
Cổ nhân có câu: "Quân tử bất lập vu nguy tường chi hạ", tạm dịch là: "người quân tử không đứng dưới bức tường sắp đổ", đó chính là người quân tử thì nên tránh xa nơi nguy hiểm ra. Điều này không phải nói rằng người quân tử tham sống sợ chết, mà ý nói rằng người quân tử quyết không nên trở thành vật hi sinh một cách dại dột, cần biết cách tránh khỏi nguy hiểm một cách lý trí. Vậy nên người xưa mới lại có câu: "Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ".

Những người dân Trung Quốc lặn lội nửa vòng Trái Đất để dù sống chết gì cũng phải đến được nước Mỹ, giới nhà giàu Trung Quốc đổ về Nhật Bản để định cư, hơn 432 triệu người Trung Quốc đăng ký thoái ĐCSTQ trên mạng bằng hóa danh hoặc tên thật v.v. tất cả họ đều không muốn cùng chung vận mệnh với chính quyền Trung Nam Hải.

Bởi vì không ai muốn đứng dưới một bức tường sắp đổ.


Nguyên Vũ