Nước Mỹ vì sao nên nông nỗi ?

Xuân Trường  

 ột nước Mỹ dẫn đầu thế giới trong mọi lĩnh vực phát minh, sáng chế, trào lưu... đang bị đe dọa bởi bạo lực nổi loạn của phe cánh tả cực đoan. (Getty)

ể từ cuối những năm 1950 trở lại đây, xã hội phương Tây nói chung, và nước Mỹ nói riêng đã trở nên băng hoại về mặt đạo đức và tinh thần. Lòng tham, ích kỷ, tham nhũng, tội phạm, thù hận, đồi bại tình dục, lạm dụng ma túy... đã tăng dần đều trong suốt hơn 60 năm qua.

Có thể nói, 4 năm nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump đã giúp nhiều người dân Mỹ và thế giới có thể nhìn rõ hơn một bức tranh toàn cảnh nghiệt ngã, thông qua những mảnh ghép rời rạc suốt bao chục năm qua, nay mới "phô diễn" hết.

Và nay nước Mỹ đang dần tiến vào một xã hội tự do cực tả, nơi xấu đã trở thành tốt và tốt đã trở thành xấu. Những điều tưởng chừng vô lý thì nay là hiện thực, ví như người nhập cư bất hợp pháp được ra vào tự do trên đất Mỹ, và được hưởng quyền "ưu đãi" hơn cả một công dân Mỹ "chính cống"...

Khi những bậc lão thành vừa nhâm nhi cà phê vừa hồi tưởng lại quãng thời gian yên bình cách đây hơn nửa kỷ bằng câu mở đầu "muôn thuở": "Hồi ấy, bố/mẹ ....", thì bạn đừng than vãn: "Biết rồi, khổ lắm nói mãi". Bởi nếu có cỗ máy thời gian cho phép bạn quay trở lại thời điểm cách nay hơn nửa thế kỷ, bạn có gật đầu không?

Hiện đại hay cổ hủ?

Hơn nửa thế kỷ trước, sẽ không có Internet, không có smartphone, điện thì chập chờn và tất nhiên nếu nhà nào sở hữu một cái tivi đen trắng thì trở thành trung tâm "chiếu phim" cho cả cộng đồng. Nhưng mặc dù thiếu nhiều tiện nghi hiện đại như thế hệ chúng ta đang "thụ hưởng", nhưng các bậc lão thành dường như sống hạnh phúc và thoải mái hơn nhiều: Chẳng có lo âu, phiền muộn, căng thẳng như chúng ta hiện nay. 

Mọi gia đình đều quây quần ăn tối cùng nhau, và trò chuyện những câu chuyện bất tận: Công việc, học hành, sở thích, nuôi gà nuôi vịt... Những người hàng xóm đối xử chân tình, quan tâm đến nhau, và thực sự hành xử sát nghĩa câu thành ngữ mà ông bà ta đúc kết: "Bán anh em xa mua láng giềng gần". 

Ngày nay, chúng ta nghĩ rằng chúng ta đang được sống trong một môi trường "thân thiện" và "tân tiến" hơn rất nhiều so với bậc cha ông. Nhưng sự thật là xã hội hiện đại đang trong quá trình suy thoái: Cạnh tranh, Bạo lực, Mất niềm tin và Cảnh giác lẫn nhau.

Nếu bạn vừa mua được một món đồ gì đắt tiền một chút, đảm bảo việc đầu tiên bạn nghĩ đến là làm thế nào để bảo vệ hoặc canh chừng nó. Vì vậy, các món hàng được coi là hot nhất, chạy nhất trong cuộc sống hiện đại ngày nay chính là: Camera giám sát, Kính chịu cường lực, Cửa chống trộm, khóa/còi báo động, thiết bị chống trộm bằng tia laze, báo động chống trộm qua SMS, điện thoại... 

Nhưng dù các thiết bị hiện đại đến mấy, chúng ta vẫn bị "mất của" như thường. Bởi công nghệ càng phát triển, luật pháp càng hà khắc thì càng tỷ lệ thuận với nhân tâm con người ngày càng suy thoái.

Ngày hôm nay, hầu hết độc giả chúng ta sẽ đều có cảm nhận chung rằng, thế giới đang thay đổi quá nhanh và dường như không bao giờ có thể quay trở lại như "ngày xưa" nữa: Thiên tai lũ lụt, hạn hán, động đất, cháy rừng, dịch bệnh, ô nhiễm, tai nạn, đạo đức suy đồi...

Thiên tai lũ lụt, hạn hán, động đất, cháy rừng, dịch bệnh, ô nhiễm, tai nạn, đạo đức suy đồi... (Snappy Goat)

Và năm 2020 thực sự là một năm hỗn loạn, virus Vũ Hán đe đọa mọi mặt đời sống, kinh tế tụt dốc không phanh, và sự cách ly cộng đồng càng làm cho đời sống công nghệ Internet trở nên quan trọng hơn bao giờ hết đối với chúng ta. 

Một nước Mỹ dẫn đầu thế giới trong mọi lĩnh vực phát minh, sáng chế, trào lưu... đang bị đe dọa bởi bạo lực nổi loạn của phe cánh tả cực đoan. Một Trung Quốc bị dịch bệnh, lũ lụt, hạn hán bủa vây. Một châu Âu vẫy vùng trong đại dịch và ngụp lặn trong suy thoái kinh tế... Tất cả đều cho chúng ta thấy một viễn cảnh chẳng hề tươi sáng. 

Tất nhiên, trong dòng chảy lịch sử phát triển của nhân loại, chẳng có thời đại nào vĩnh viễn hay mọi thứ đều hoàn hảo. Có thể nào chúng ta sẽ đúc kết được một số bài học quan trọng khi nhìn lại cách người Mỹ sống cách đây hơn nửa thế kỷ?

Nước Mỹ biến đổi chóng mặt

Không còn nghi ngờ gì nữa, mọi thứ đang diễn ra tại nước Mỹ ngày nay đã khác xa, rất xa so với thập niên 1950, và nó cũng là hình ảnh thu nhỏ phản chiếu cho mỗi dân tộc, mỗi quốc gia trên thế giới cùng soi lại chính mình. Bởi Mỹ là quốc gia dẫn đầu mọi công nghệ, phát minh sáng chế, trào lưu văn hóa và có ảnh hưởng tới toàn thế giới...

Mỹ là quốc gia dẫn đầu mọi công nghệ, phát minh sáng chế, và trào lưu văn hóa và có ảnh hưởng tới toàn thế giới... 

Cách đây hơn 60 năm, Texaco Star Theater, The Lone Ranger và Hopalong Cassidy là những chương trình nổi tiếng nhất, có tính nghệ thuật và chất anh hùng mà người Mỹ  chọn xem trên truyền hình.

Năm 2020, một bộ phim của Netflix có tên "Cuties" quá rác rưởi và kinh tởm đến mức 4 tiểu bang đã gửi thư tới Netflix yêu cầu gỡ bỏ bộ phim này, vì cho rằng đây là "món ăn tinh thần kích thích tội phạm tình dục, và "bình thường hóa" quan điểm trẻ em là sinh vật hữu tính".

Cách đây hơn 60 năm, các bộ phim truyền hình Mỹ không chiếu cảnh tình dục hay chuyện chăn gối vợ chồng...

Năm 2020, "trang web dành cho người lớn" nhận được nhiều lưu lượng truy cập hơn Netflix, Amazon và Twitter cộng lại. 

Cách đây hơn 60 năm, mọi người gặp nhau luôn thân thiện chào hỏi, bắt tay nhau khi ra đường. 

Năm 2020, người Mỹ quá mải mê với điện thoại di động, máy tính bảng và đời sống ảo đến mức khó tiếp xúc với cuộc sống thực tế. 

Cách đây hơn 60 năm, mọi người gặp nhau luôn thân thiện chào nhau, bắt tay nhau khi ra đường. (Getty)

Cách đây hơn 60 năm, hành vi vừa nói chuyện vừa nhai kẹo cao su được người Mỹ coi là bất lịch sự. g chỉ nhai kẹo cao su mà còn nhổ ra đường, bôi bẩn tại nơi công cộng đã trở thành chuyện bình thường.

Cách đây hơn 60 năm, học sinh cười đùa nói chuyện trong giờ học được coi là một trong những hành vi phải chịu kỷ luật nghiêm khắc trong nhà trường. 

Năm 2020, một vị thành niên trong nhóm Antifa, Black Lives Matter đã xả súng vào các sĩ quan cảnh sát đang làm nhiệm vụ, lại được cộng đồng mạng (những người theo cánh tả) bao biện và ủng hộ.

Cách đây hơn 60 năm, đa số người Mỹ rời nhà đi làm, hoặc để xe ngoài đường mà không cần phải khóa vì tỷ lệ tội phạm quá thấp.

Năm 2020, người Mỹ chân chính sống ở các khu vực thành thị sợ hãi tột cùng trước những bất ổn do các nhóm bạo loạn, di dân lậu gây ra, và doanh số bán súng tăng vọt lên mức cao kỷ lục mọi thời đại.

Cách đây hơn 60 năm, người Mỹ thực sự cố gắng nuôi dạy con cái theo khuôn phép truyền thống và giữ gìn đức tin.

Cách đây hơn 60 năm, người Mỹ thực sự cố gắng nuôi dạy con cái theo khuôn phép truyền thống và giữ gìn đức tin, cầu nguyện trước bữa ăn. (Getty)

Năm 2020, các bậc cha mẹ quá bận rộn và cho phép con cái "làm bạn" với ti vi, trò chơi điện tử, điện thoại thay vì trò chuyện, giáo dục trẻ nhỏ

Cách đây hơn 60 năm, New York, Baltimore là hai trong số những thành phố đẹp nhất và thịnh vượng nhất trên thế giới.

Năm 2020, hai thành phố này nằm trong top những thành phố bạo loạn với những vụ giết người liên tục xảy ra. 

Cách đây hơn 60 năm, 78% hộ gia đình Mỹ là các cặp đã kết hôn có đăng ký hôn nhân.

Năm 2020, con số đó đã giảm xuống dưới 48%.

Cách đây hơn 60 năm, khoảng 5% tổng số trẻ sơ sinh được sinh ra từ cha mẹ chưa kết hôn, và khoảng 11% trẻ em sinh ra trong những gia đình có kết hôn phải chứng kiến cảnh cha mẹ ly hôn.

Năm 2020, con số đó  tương ứng với tỷ lệ trên là 40% và hơn 50%.

Cách đây hơn 60 năm, các nhà thờ mới thường xuyên được xây dựng và mở ra trên khắp nước Mỹ.

Cách đây hơn 60 năm, các nhà thờ mới thường xuyên được xây dựng và mở ra trên khắp Mỹ. (Getty)

Năm 2020, người ta dự đoán cứ 5 nhà thờ  thì có 1 nhà thờ "có thể bị buộc phải đóng cửa trong vòng 18 tháng tới". Kỳ dị hơn, thị trưởng Dan Pope ở Lubbock (Texas) còn tuyên bố rằng, việc mở một phòng khám kế hoạch hóa gia đình Planned Parenthood mới cũng giống như mở một nhà thờ mới. 

Cách đây hơn 60 năm, người Mỹ thực sự có những tiêu chuẩn cao để đánh giá đối với các dân biểu tương lai mà họ sẽ bầu, đồng thời họ dành thời gian để "nghiên cứu" kỹ lưỡng về thân thế và sự nghiệp của các ứng cử viên trước khi bỏ phiếu.

Năm 2020, New York chứng kiến hai trong số những người theo phái chủ nghĩa xã hội cộng sản (Jamaal Bowman và Mondarie Jones) giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ tại các hạt của Đảng Dân chủ. Hơn 4.000 người ở hạt Cheshire (New Hampshire) đã bỏ phiếu cho một "người vô chính phủ theo Satanic chuyển đổi giới tính" trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa.  

Cách đây hơn 60 năm, trẻ em ra ngoài công viên chơi sau giờ tan học mà các bậc cha mẹ không phải lo lắng cho sự an toàn. 

Cách đây hơn 60 năm, trẻ em sẽ ra ngoài công viên chơi sau giờ tan học mà các bậc cha mẹ không phải lo lắng cho sự an toàn. (Getty)

Năm 2020, các công viên và sân chơi vắng bóng trẻ em vì Mỹ trở thành quốc gia có tỷ lệ béo phì ở trẻ em cao nhất trên thế giới. 

Cách đây hơn 60 năm, bãi cỏ trước hiên nhà là nơi giao lưu của chủ nhà và những người sống xung quanh, và mọi người thường xuyên mời hàng xóm đến nhà ăn tối.

Năm 2020, nhiều người hoàn toàn không biết hàng xóm của mình vì bận rộn và đời sống mạng ảo chi phối. Người Mỹ trung bình dành hơn 5 tiếng mỗi ngày để xem tivi, và khoảng 50 phút cho Facebook hoặc các ứng dụng xã hội khác như Snapchat, Instagram, Twitter.

Cách đây hơn 60 năm, thẻ tín dụng đầu tiên được phát hành ở Mỹ.

Năm 2020, người Mỹ nợ gần 1.000 tỷ đô la trên thẻ tín dụng.

Cách đây hơn 60 năm, một người đi làm và khoản thu nhập của họ có thể hỗ trợ toàn bộ cả gia đình thuộc tầng lớp trung lưu.

Năm 2020, hàng chục triệu người Mỹ bị mất việc làm và nộp đơn thất nghiệp, hơn một nửa số hộ gia đình ở một số thành phố lớn hiện đang phải đối mặt với các vấn đề tài chính nghiêm trọng. 

Cách đây hơn 60 năm, người dân Mỹ tin rằng thị trường tự do sẽ chi phối nền kinh tế.

Năm 2020, hầu hết người Mỹ tin rằng Chính quyền và Cục Dự trữ Liên bang phải "quản lý" nền kinh tế một cách liên tục.

Cách đây hơn 60 năm, những người theo phái "chủ nghĩa xã hội dân chủ" và "những người cộng sản" được coi là kẻ thù lớn nhất của nước Mỹ.

Cách đây hơn 60 năm, những người theo phái "chủ nghĩa xã hội dân chủ" và "những người cộng sản" được coi là kẻ thù quốc gia lớn nhất của Mỹ. (Getty)

Năm 2020, hầu hết các chính trị gia của Đảng Dân chủ đều "say mê" với các học thuyết và chính sách theo đường hướng của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Cách đây hơn 60 năm, Hiến pháp Mỹ được người dân tôn sùng, kính trọng và ngưỡng mộ. 

Năm 2020, bất kỳ ai thừa nhận là người theo "chủ nghĩa hợp hiến" đều bị lọt vào "tầm ngắm" của những người cực tả: Tấn công, đánh đập, chửi bới, khủng bố tinh thần và thậm chí bị giết hại...

Cách đây hơn 60 năm, nước Mỹ cho các quốc gia trên thế giới vay nhiều tiền hơn bất kỳ một cường quốc nào trên thế giới.

Năm 2020, nước Mỹ nợ tiền của một số quốc gia trên thế giới nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác.

Cách đây hơn 60 năm, lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, tổng số nợ quốc gia cán mốc 257 tỷ đô la.

Năm 2020, nước Mỹ cán mốc 864 tỷ đô la vào nợ quốc gia chỉ trong tháng 6 năm 2020. Nói cách khác, chỉ trong vòng 1 tháng, số nợ quốc gia của Mỹ tăng gấp 3 lần so với tổng số nợ đã được tích lũy từ khi nước Mỹ lập quốc 1776 cho đến năm 1960.

Cách đây hơn 60 năm, hầu hết người Mỹ nhìn chung hài lòng với cuộc sống của bản thân.

Cách đây hơn 60 năm, hầu hết người Mỹ nhìn chung hài lòng với cuộc sống của bản thân. (Getty)

Năm 2020, tỷ lệ tự tử ở Mỹ đạt mức cao kỷ lục mọi thời đại và cứ tăng đều theo mỗi năm. 

Cách đây hơn 60 năm, bất cứ ai trước khi ra khỏi nhà đều sẽ phải chú trọng cách ăn mặc sao cho thật đẹp, lịch sự và gọn gàng ở nơi công cộng.

Cách đây hơn 60 năm, bất cứ ai trước khi ra khỏi nhà đều sẽ phải chú trọng cách ăn mặc sao cho thật đẹp, lịch sự và gọn gàng ở nơi công cộng. (Getty)

Năm 2020, hầu hết những người Mỹ bình dân chọn phương châm càng "giản tiện" càng tốt khi ra khỏi nhà, và không cần quan tâm đến "cảm xúc" của người khác. 

Nước Mỹ: Khi Truyền thống được thay thế bằng Tự do

Xã hội Mỹ hiện đang phân rõ một xu thế đối nghịch cả về quan điểm chính trị và đời sống, giữa những người theo Cánh hữu (Truyền thống) và Cánh tả (Tự do). Với sự tôn sùng vật chất và vứt bỏ sự tín Thần, những giá trị truyền thống của nước Mỹ vốn lưu giữ nhiều năm, nay dần dần bị triệt tiêu ở rất nhiều phương diện. 

Không chỉ do tác động của các phong trào như nữ quyền, giải phóng tình dục, đồng tính luyến ái mà còn được những người thuộc phe cánh tả, cấp tiến hậu thuẫn một cách công khai hoặc âm thầm bằng luật pháp, diễn giải luật và chính sách kinh tế. Và được các nhà "tư tưởng học" tại Mỹ tung hô dưới danh nghĩa "Tự do", "Bình đẳng", "Quyền lợi", "Giải phóng", "Bãi bỏ"... 

Với sự tôn sùng vật chất và vứt bỏ sự tín Thần, những giá trị truyền thống của nước Mỹ vốn lưu giữ nhiều năm, nay dần dần bị triệt tiêu ở rất nhiều phương diện. (Getty)

Những nhân tố này lôi cuốn, dẫn dắt thế hệ trẻ Mỹ vứt bỏ và làm biến dị quan niệm gia đình, hôn nhân, cách ứng xử, thời trang truyền thống. Trong xã hội truyền thống ở cả phương Tây lẫn phương Đông, sự trinh tiết trong quan hệ nam và nữ là điều đáng trân trọng thì nay trở thành điều cổ hủ, kỳ quặc, thậm chí còn bị đem ra giễu cợt.

Thậm chí một giáo sư luật, hiện là thành viên của Ủy ban cơ hội Bình đẳng Việc làm của Liên bang Mỹ (U.S Federal Equal Employment Opportunity Commission), vào năm 2006, còn công bố một nghiên cứu: "Vượt lên hôn nhân đồng tính: Tầm nhìn chiến lược mới cho gia đình và các mối quan hệ của chúng ta". 

Nó đề xướng rằng mọi người có thể tùy theo nguyện vọng của mình mà lập gia đình dưới bất cứ hình thức nào (đa phu, đa thê, hôn nhân đồng tính...). Vị giáo sư này còn cho rằng, gia đình và các quan hệ hôn nhân truyền thống không nên được hưởng nhiều quyền hợp pháp hơn các loại hình "gia đình" khác. 

Ở các trường công lập Mỹ, quan hệ trước hôn nhân, đồng tính vốn bị cấm trong xã hội truyền thống từ nhiều năm qua. Nhưng nay, "giải phóng tình dục" đã trở thành giá trị quan đạo đức thời thượng, được coi là "mốt", "trào lưu" để các thanh thiếu niên Mỹ đua theo, và thậm chí có trường học còn công khai cổ vũ.

"Giải phóng tình dục" đã trở thành giá trị quan đạo đức thời thượng, được coi là "mốt", "trào lưu" để các thanh thiếu niên Mỹ đua theo, và thậm chí có trường học còn công khai cổ vũ. (Getty)

Đơn cử năm 2012, Quận Trường học trên đảo Rhode của Mỹ cấm tổ chức khiêu vũ cho cha và con gái, trò chơi bóng chày cho mẹ và con trai, vốn là một truyền thống của trường học thể hiện vai trò giới tính tự nhiên. 

Quận Trường học tuyên bố rằng, các trường công lập không có quyền nhồi nhét vào đầu trẻ em những quan niệm như trẻ em nữ thích nhảy múa, trẻ em nam thích chơi bóng chày. 

Thứ chủ nghĩa "Tự do", "Bình đẳng", "Phóng túng" này cũng được triệt để đem vào lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật, còn được gọi là Nghệ thuật Tiên phong tại Mỹ. Nghệ thuật truyền thống phù hợp với tự nhiên và chuẩn mực đạo đức, giờ đang bị chủ nghĩa tiên phong và cấp tiến thay thế, nên nghệ thuật sáng tạo trở nên biến dị. Đặc biệt trong ngành công nghiệp sáng tạo thời trang. 

Nghệ thuật phái hiện đại là biểu hiện của sự biến dị, xấu xí, âm u, ghê rợn. (Getty)

Nghệ thuật phái hiện đại là biểu hiện của sự biến dị, xấu xí, âm u, ghê rợn. (Getty)

Tác phẩm nghệ thuật là môi trường "câu thông" giữa tác giả và độc giả, mỗi tác phẩm đều mang theo thông điệp mà tác giả muốn truyền tải. Thông điệp mà những nghệ sĩ chân chính truyền thống truyền tải cho người xem là cái Đẹp đẽ, Trong sáng, Thuần khiết. Còn ngược lại, tác giả nghệ thuật phái hiện đại phóng túng thì truyền tải sự Xấu xí, Âm ám và ghê rợn.

Điều không may là, nước Mỹ nói chung và các nước phương Tây nói riêng đang "đề cao" thứ Nghệ thuật tiên phong này, và đang trợ giúp các nhà sáng tạo, các nghệ sĩ, các nhà thiết kế thời trang theo phái Tự do trở nên nổi danh và giàu có. 

Chỉ khi nước Mỹ và nhân loại tìm lại tín ngưỡng và truyền thống thì mọi vấn đề nhức nhối về xã hội, dân sinh... mới có thể phát triển ổn định và thịnh vượng.  Xuân Trường